Stan przedzawałowy to potoczne określenie schorzenia, jakim jest niestabilna dławica piersiowa. Główną przyczynę tej choroby stanowi niedokrwienie mięśnia sercowego. Innymi słowy, stan przedzawałowy to moment, w którym do serca dostarczana jest zbyt mała ilość krwi, co sprawia, że dochodzi do zaburzeń w prawidłowym funkcjonowaniu narządu mięśniowego. Warto zatem wiedzieć, czym dokładnie jest stan przedzawałowy, jakie są jego objawy, a także jakie kroki podjąć w momencie jego wystąpienia.
Z artykułu dowiesz się:
- Czym jest i jakie są objawy stanu przedzawałowego?
- Kto jest szczególnie narażony na stan przedzawałowy?
- Jak rozpoznać stan przedzawałowy?
- Co robić podczas pierwszej pomocy w stanie przedzawałowym?
- Jakie są skutki ignorowania objawów stanu przedzawałowego?
- Jak zapobiec dławicy piersiowej?
Zobacz także artykuł: Choroba wieńcowa (zespół wieńcowy) – objawy, przyczyny, leczenie
Stan przedzawałowy – czym jest i jakie są jego objawy?
W momencie, w którym tętnica jest zwężona lub całkowicie zamknięta, dochodzi do zaostrzenia choroby niedokrwiennej serca. Najczęstszym powodem braku drożności w naczyniach krwionośnych jest odkładanie się cholesterolu. Dlatego też do grupy największego ryzyka zawału serca należą osoby borykające się z dużą otyłością. Dodatkowo w grupie osób najbardziej narażonych znajdują się osoby z cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym, a także palacze. Stan przedzawałowy to groźny sygnał świadczący o zaistnieniu niebezpiecznych zmian w komórkach mięśnia sercowego. Konieczna jest w takim przypadku szybka i skuteczna reakcja. W przeciwnym razie dochodzić będzie do obumierania komórek i ich martwicy. To z kolei prowadzić będzie bezpośrednio do zawału serca. Jak rozpoznać stan przedzawałowy? Objawy mogą być tu różne, jednak najczęstszym z nich jest ból w środkowej lub lewej części klatki piersiowej. Zwykle występuje w trakcie aktywności fizycznej. Jest ściskający, piekący i dławiący. Bardzo często towarzyszy mu również poczucie silnego napierania na klatkę piersiową, a w szczególności na mostek. Poczucie napierania promieniuje od lewego barku, palców lewej kończyny górnej, a czasem do żuchwy. Ból i poczucie napierania utrzymywać może się nawet przez ok. 20 minut. Odpowiedzieć trzeba jeszcze na pytanie: stan przedzawałowy – jakie ciśnienie? Zwykle jest ono oczywiście dość wysokie.
Kto jest szczególnie narażony na stan przedzawałowy?
Na stan przedzawałowy najczęściej narażeni są mężczyźni w wieku od 50 do 70 lat. Jak już wspomniano, do grupy ryzyka najczęściej należą osoby otyłe, chorujące na cukrzycę, z nadciśnieniem tętniczym, a także palacze papierosów. Innymi słowy, do grupy osób szczególnie narażonych na stan przedzawałowy zaliczyć można osoby często jedzące tłusto i obficie, nie uprawiające sportu, korzystające z używek, żyjące w stresie i nieleczące chorób przewlekłych. Jeśli chodzi o kobiety, to problem ten najczęściej dotyczy pań w wieku podeszłym. Warto tu podkreślić, że możliwy jest także stan przedzawałowy w młodym wieku. Uznaje się to jednak za odstępstwo od normy. Najczęściej przyczyną stanu zawałowego u osób przed 40. rokiem życia jest nadczynność tarczycy bądź zaburzenie gospodarki lipidowej. Inną przyczyną może być także choroba Kawasaki. Ważne jest jednak, aby młodzi ludzie dbali o swój stan zdrowia. Siedzący tryb życia, brak aktywności fizycznej, zła dieta, używki – także narażają na stan przedzawałowy.
Jak rozpoznać stan przedzawałowy? Symptomy, których nie możesz lekceważyć
Jak wspomniano, stan przedzawałowy najczęściej rozpoznać można po charakterystycznym bólu wieńcowym. Występuje on na środku klatki piersiowej, tuż za mostkiem. Zdarza się jednak, że ból może być odczuwalny także po lewej stronie klatki piersiowej, w nadbrzuszu lub w prawym podżebrzu. Jest to tzw. ból rozlany, co oznacza, że trudno jest go dokładnie zlokalizować. Co ważne, ból może promieniować do lewej ręki, łokcia, barku oraz żuchwy. Ból przy stanie przedzawałowym charakteryzuje się także poczuciem nacisku na klatkę piersiową. Ma się wrażenie, jakby położyło się na niej jakiś ciężki przedmiot. Warto tu dodać, że bólowi mogą towarzyszyć także inne objawy, których zwykle nie łączy się ze stanem przedzawałowym. Mowa tu o dusznościach, kaszlu, nadmiernym poceniu się, osłabieniu, zawrotach głowy, nudnościach, czy o wymiotach.
Pierwsza pomoc w przypadku stanu przedzawałowego – co robić a czego stanowczo nie wolno?
W przypadku wystąpienia stanu przedzawałowego koniecznie i jak najszybciej trzeba wezwać pogotowie. Jeśli bowiem zachodzi podejrzenie, że może dość do zawału serca, lepiej zawsze jest "dmuchać na zimne". Jeśli samemu doznaje się stanu przedzawałowego, najlepiej jest, jeśli to oczywiście możliwe, powiadomić o tym fakcie bliską osobę. Dodatkowo, jeśli się posiada, to zażyć powinno się lek zawierający w swoim składzie kwas acetylosalicylowy. Takim lekiem jest choćby Aspiryna. Kwas acetylosalicylowy skutecznie hamuje zlepianie się płytek krwi. Następnie należy zmierzyć sobie ciśnienie, usiąść lub położyć się i spokojnie poczekać na pomoc medyczną. To, czego przy stanie przedzawałowym na pewno robić nie można, to być nadmiernie aktywnym ruchowo. Pamiętać trzeba, że większy ruch zwiększa zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen. Jeśli z kolei stan przedzawałowy dotyczy innej osoby, to w pierwszej kolejności należy posadzić chorego na krześle. Następnie należy zbadać mu tętno i jeśli to możliwe – także ciśnienie. W przypadku wysokiego ciśnienia choremu podać powinno się jedną dawkę nitrogliceryny, jeżeli jest oczywiście taka możliwość. Jeśli jednak przy stanie przedzawałowym ciśnienie jest niższe niż 100 mmHg, wówczas nitrogliceryny podawać nie można. Podać powinno się również wspominany wcześniej kwas acetylosalicylowy. Następnie należy chorego uspokajać do przyjazdu pogotowia. Czy stan przedzawałowy wymaga hospitalizacji? Wszystko zależy od indywidualnego stanu zdrowia pacjenta, a ostateczną decyzję zawsze podejmuje lekarz.
Jakie są skutki ignorowania objawów stanu przedzawałowego?
Objawów staniu przedzawałowego nie można oczywiście w żaden sposób ignorować. Jest to bardzo ważne ostrzeżenie oznaczające, że w tętnicach wieńcowych może rozwijać się miażdżyca, którą należy jak najszybciej leczyć. Ignorowanie objawów stanu przedzawałowego to szybka droga do trwałych zmian niedokrwiennych, a tym samym do zawału serca. Jeśli obecne w naczyniach krwionośnych złogi cholesterolu będą narastać, wówczas dojść może do zamknięcia tętnicy i do zawału serca. Jest to zatem bardzo poważna sytuacja, której w żadnym wypadku nie można lekceważyć.
Jak zapobiec dławicy piersiowej? Czy można zminimalizować ryzyko?
Aby zapobiec dławicy piersiowej, należy przede wszystkim o siebie dbać. Osoby palące na pewno powinny z tego nałogu zrezygnować. To bowiem właśnie papierosy stanowią jeden z najgroźniejszych czynników chorób układu krążenia. Substancje w nich obecne prowadzą do rozwoju miażdżycy. Osoby otyłe koniecznie zmienić muszą swoją dietę. Otyłość prowadzi bowiem nie tylko do chorób sercowo-naczyniowych, ale także do cukrzycy. Dlatego w codziennej diecie ograniczyć należy tłuste potrawy i zastąpić je owocami, warzywami, rybami, produktami pełnoziarnistymi i roślinami strączkowymi. Innymi słowy, postawić trzeba na zdrowe odżywianie się. Nie można także zapomnieć o aktywności fizycznej. Regularny wysiłek fizyczny skutecznie zapobiega rozwojowi chorób sercowo-naczyniowych. Pamiętać trzeba również o odpowiedniej ilości snu. Na koniec przypomnieć trzeba, jak ważne są systematyczne badania profilaktyczne. Aby uchronić się przed dławicą piersiową, co roku wykonywać powinno się badania kontrolne. Jeśli o badania chodzi, to wielu pacjentów pyta: stan przedzawałowy - EKG jest w stanie go wykryć? Innymi słowy, czy takie badanie jest w stanie wykazać stan przedzawałowy. Niestety na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Czasem EKG wykazuje niedokrwienie mięśnia sercowego, a innym razem nie. Wszystko zależy od indywidualnego przypadku.
