Nerwica lękowa, inaczej nazywana lękiem uogólnionym, to grupa zaburzeń, których głównym objawem jest odczuwanie silnego lęku. Lęk może trwać miesiącami czy nawet latami, utrudniając funkcjonowanie w codziennym życiu i wywołując nieprzyjemne objawy somatyczne, które same w sobie potęgują strach. Zaburzenia lękowe dotykają coraz większy odsetek ludności na całym świecie. Jakie objawy ma nerwica lękowa, skąd się bierze i jak z nią walczyć?
Z naszego artykułu dowiesz się:
- jakie zaburzenia psychiczne powoduje stres?
- jakie są przyczyny i objawy nerwicy lękowej?
- jak leczyć nerwicę lękową?
- co to jest fobia?
- czym się różni nerwica od depresji?
Zobacz także artykuł: Nerwica natręctw i zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne. Czym są? Objawy, leczenie i rozpoznanie. Kiedy udać się do lekarza?
Zaburzenia psychiczne, których podłożem jest stres
Duża część zaburzeń psychicznych ma pośredni lub bezpośredni związek z doświadczanym przez nas stresem, szczególnie w krajach rozwiniętych. Życie w ciągłym biegu, napięcie, presja, złe warunki życiowe, traumatyczne wydarzenia czy niepewność dotycząca przyszłości – to tylko niektóre z powodów, dla których jesteśmy coraz bardziej zestresowani. Przewlekły stres poprzez swój mechanizm działania szkodliwie oddziałuje na nasze ciało, a także układ nerwowy i psychikę, przez co może być przyczyną lub wyzwalaczem wielu zaburzeń psychicznych. Jakie choroby powoduje stres? Są to między innymi:
- zaburzenia lękowe (nerwice)
- depresja
- uzależnienia psychiczne i fizyczne
- zaburzenia odżywiania
- zaburzenia snu.
Lęk w życiu codziennym - nerwica lękowa: skąd się bierze i jak z nią walczyć?
Nerwica lękowa to ogólny, uporczywy lęk, towarzyszący choremu nieustannie. Z reguły odczuwany niepokój dotyczy sytuacji z życia codziennego – ma związek z pracą, życiem rodzinnym, finansami czy zdrowiem, a nawet drobnymi losowymi sprawami. Lęk stanowi nieodłączną część życia każdego człowieka, ale osoba z nerwicą lękową reaguje na codzienne wyzwania o wiele silniej, a strach utrudnia jej życie. Chory jest w ciągłym niepokoju czy nawet na skraju paniki, martwi się o wszystko i wszystkich, żyje w strachu przed konfrontacją z trudnymi sytuacjami. Lęk wpływa na emocje, sposób myślenia, zachowanie czy styl życia, a nawet ciało osoby chorej.
Czynniki wywołujące nerwicę lękową nie są jeszcze dokładnie zbadane. Wśród potencjalnych przyczyn wymienia się:
- czynniki genetyczne i biologiczne, na przykład zaburzenia w wydzielaniu w mózgu neuroprzekaźników (np. serotoniny);
- traumatyczne wydarzenia z dzieciństwa, takie jak np. molestowanie seksualne, przemoc w rodzinie, uzależnienia, poczucie odrzucenia przez rodziców lub rówieśników, itp.,
- brak zaspokojenia potrzeb emocjonalnych w dzieciństwie, brak poczucia bezpieczeństwa;
- trudna sytuacja życiowa, np. bezrobocie,
- zły stan zdrowia, np. poważna choroba, problemy hormonalne, choroby serca;
- stresujące wydarzenia życiowe, np. śmierć bliskiej osoby;
- stres przewlekły;
- substancje psychoaktywne – alkohol, narkotyki, niektóre leki;
- czynniki osobowościowe, na przykład niska samoocena, wysoka potrzeba kontroli, perfekcjonizm.
Czynnikiem sprzyjającym występowaniu zaburzeń lękowych w ostatnim czasie jest także pandemia. Zaburzenie ma charakter indywidualny, dlatego każda osoba może mieć różną kombinację przyczyn.
Jeśli podejrzewasz u siebie nerwicę lękową, najlepiej jest skierować się do specjalisty: psychologa, psychoterapeuty lub psychiatry.
Somatyczne objawy nerwicy lękowej - pierwsze symptomy, które powinny dać nam do myślenia
Do najczęstszych symptomów nerwicy lękowej, które chory odczuwa w swoim ciele i które prawdopodobnie zauważymy najszybciej, należą:
- ciągłe uczucie napięcia, zdenerwowania, lęku;
- uczucie ucisku w klatce piersiowej;
- płytki oddech, duszności;
- bóle i zawroty głowy, oszołomienie, wrażenie omdlewania;
- problemy ze snem, bezsenność;
- napięcie w mięśniach;
- przyspieszone bicie serca, kołatanie serca;
- nadmierne pocenie;
- dolegliwości ze strony układu pokarmowego (np. nudności, wymioty, biegunka);
- drżenie rąk;
- uderzenia gorąca albo zimna;
- suchość w ustach;
- szum w uszach;
- poczucie nierealności otoczenia albo samego siebie;
- trudności z koncentracją, poczucie pustki w głowie, drażliwość;
- poczucie braku kontroli nad swoim ciałem i życiem.
W miarę pojawiania się kolejnych objawów lęk i bezradność mogą narastać. Może to prowadzić do tak zwanego sprzężenia zwrotnego: objawy somatyczne zaczynają potęgować odczuwany już lęk i strach, pogarszając stan chorego.
Zaburzenia lękowe w postaci fobii: lęki fobiczne wywołane czynnikiem lub sytuacją
Podczas gdy nerwica lękowa jest stanem stałego, długotrwałego lęku ogólnego, zaburzenia lękowe mogą przyjmować także postać fobii, czyli uporczywego lęku przed określonymi czynnikami i sytuacjami. Fobie mogą mieć różne nasilenie i również mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie, a chory często jest świadomy, iż lęk przed danym czynnikiem jest irracjonalny.
Naukowcy upatrują źródeł fobii między innymi w nieprawidłowym funkcjonowaniu struktur mózgowych związanych z lękiem, podatności genetycznej lub procesach uczenia się (gdy w wyniku doświadczenia zaczynamy kojarzyć daną sytuację czy czynnik z niebezpieczeństwem).
Do najczęstszych fobii należą:
- Akrofobia – lęk wysokości.
- Arachnofobia – lęk przed pająkami.
- Fobia społeczna – silny strach w sytuacjach społecznych, kiedy jesteśmy obserwowani i oceniani przez innych. Może mieć charakter ogólny (np. lęk związany z rozmawianiem z innymi) lub specyficzny (np. lęk w sytuacjach, kiedy rozmawiamy z osobami „wyżej postawionymi”, np. szefem).
- Klaustrofobia – lęk przed ciasnymi, zamkniętymi pomieszczeniami.
- Aichmofobia – lęk przed igłami i innymi ostrymi przedmiotami.
- Nyktofobia – lęk przed ciemnością.
- Ophidiophobia – lęk przed wężami.
Fobie należy odróżnić od zespołu stresu pourazowego, w którym silny lęk jest związany z przypomnieniem doznanej traumy.
Farmakoterapia nie przynosi efektów w przypadku specyficznych fobii z wyjątkiem fobii społecznej; polecanym sposobem leczenia fobii jest tzw. ekspozycja, która zakłada stopniowe eksponowanie pacjenta na wzbudzające lęk czynniki i sytuacje.
Leczenie nerwicy lękowej w gabinecie psychiatrycznym
Najbardziej skuteczne leczenie nerwicy lękowej obejmuje psychoterapię połączoną z farmakoterapią. Psychoterapia pozwala nam na efektywniejsze zarządzanie lękiem i uczy nas nowych schematów myślenia czy zachowania. Terapia pozwala też pracować nad przyczynami naszego lęku, dzięki czemu możemy na przykład przepracować dawne traumatyczne wydarzenia albo nauczyć się, jak się odstresować.
Leczenie farmakologiczne jest szczególnie polecane u osób, u których objawy znacząco utrudniają normalne funkcjonowanie. Leki na nerwicę lękową obejmują leki: przeciwlękowe, antydepresyjne, uspokajające lub nasenne. Farmakoterapia jest traktowana jako wsparcie dla psychoterapii, obniża poziom napięcia fizjologicznego i wspiera organizm w wyciszeniu nieprzyjemnych objawów.
Tabletki na stres i zioła na nerwicę - wspomaganie terapii prowadzonej przez specjalistę
Jak uspokoić serce przy nerwicy? Zioła, syropy roślinne, tabletki na stres i nerwy – form wspomagania psychoterapii jest kilka. Niektóre z nich poprawiają jakość snu, nastrój albo koncentrację. Warto zwrócić uwagę na specyfiki zawierające na przykład: dziurawiec zwyczajny, melisę lekarską, walerianę, szyszki chmielu, szafran czy melatoninę. Dobrą praktyką jest regularne picie naparów ziołowych i używanie olejków eterycznych, na przykład olejku lawendowego. Na popularności zyskuje także olejek CBD. Należy jednak pamiętać, że środki tego typu mogą mieć skutki uboczne i wykazywać niekorzystne interakcje z innymi lekami, dlatego najlepiej skonsultować się ze specjalistą.
Nerwica a depresja. Jak długo trwa nerwica lękowa? Czym odróżnić ją od depresji?
Mówiąc ogólnie, podstawą nerwicy jest nieuzasadniony, uogólniony lęk, któremu towarzyszy niepokój, zamartwianie się i objawy somatyczne takie jak bezsenność, bóle głowy, napięcie w mięśniach czy przyspieszone bicie serca. Depresja z kolei charakteryzuje się m.in. obniżonym nastrojem, poczuciem beznadziei, obniżonym poczuciem własnej wartości, nawracającymi myślami o śmierci, a objawy somatyczne obejmują między innymi zaburzenia snu, zmniejszony apetyt, męczliwość lub utratę energii. W przypadku nerwicy lękowej najczęściej podaje się, że objawy powinny występować co najmniej 6 miesięcy, podczas gdy depresję diagnozuje się nawet po dwóch tygodniach.
Nerwica lękowa i depresja mogą mieć podobne objawy, a nawet współwystępować u jednej osoby w tym samym czasie, nakładając się na siebie, w związku z czym w czasie diagnozy przeprowadza się różnicowanie tych zaburzeń. Lęk może pojawić się także w depresji, ale najczęściej nie ma on dużego nasilenia, a nerwicy może towarzyszyć obniżony nastrój, dlatego nie są to jedyne kryteria diagnozujące te schorzenia.
