Sepsa (posocznica) – co musisz wiedzieć? Przyczyny, objawy, leczenie

Sepsa (posocznica) – co musisz wiedzieć? Przyczyny, objawy, leczenie - zdjęcie

Ostatnio zaobserwować można znaczny wzrost zgonów spowodowanych sepsą. Jest to zjawisko szczególnie niepokojące, zwłaszcza jeśli dochodzi do niego w sterylnych warunkach szpitalnych. Okazuje się, że przyczynę wcale nie stanowi brak odpowiedniej opieki lekarskiej, ale ciągle wzrastająca oporność na antybiotyki. W takiej sytuacji nawet zwykłe zabiegi, jak choćby zmiana cewnika, założenie drenu czy wkłucie dożylne, mogą spowodować u pacjenta sepsę. Szczególnie są na nią narażone osoby osłabione chorobą, przemęczone, zestresowane i będące w ogólnym złym stanie zdrowia. Posocznica może rozwinąć się po każdej poważnej infekcji, np. zapaleniu płuc, infekcji układu moczowego itp. Najczęściej zdarza się u dzieci, pacjentów szpitali, osób w podeszłym wieku i o obniżonej odporności.

Czym jest sepsa (posocznica)?

Jeszcze do niedawna specjaliści nie byli zgodni, jeśli chodzi o kwestię jednoznacznego określenia terminu sepsa – co to dokładnie oznacza, czy jest to choroba i na czym polega. Dopiero w 2016 roku ustalono precyzyjną definicję posocznicy. Sepsa została określona jako zespół objawów związanych z nieprawidłową reakcją organizmu na zakażenie, co prowadzi do dysfunkcji wielonarządowej (czyli uszkodzenia tkanek i narządów), zagrażającej życiu. Jak długo rozwija się sepsa? Jej przebieg jest gwałtowny i może doprowadzić do wystąpienia stanu krytycznego w ciągu kilku lub kilkunastu godzin. Objawy posocznicy mogą mieć różne nasilenie, dlatego została ona podzielona na trzy kategorie: sepsę, ciężką sepsę oraz wstrząs septyczny. U pacjentów zmagających się z posocznicą obserwuje się często leukocytozę (liczba białych krwinek wzrasta powyżej 12000/μl) lub leukopenię (ilość białych krwinek jest mniejsza niż 4000/μl)). We krwi oraz tkankach i jamach ciała pacjentów wykrywa się także obecność patogenów, które wywołały posocznicę.

Co wywołuje sepsę? – Przyczyny

Chociaż mechanizm powstawania sepsy został dobrze rozpoznany, do tej pory nie udało się ustalić, co jest jej przyczyną. Wiadomo, że mogą ją wywołać bakterie, grzyby (np. Candida albicans), wirusy oraz wytwarzane przez nie toksyny. Wśród bakterii wymienia się najczęściej gronkowce, paciorkowce meningokoki (sepsa meningokokowa), pneumokoki, oraz Eschericha coli. Z niewiadomej przyczyny potrafią w gwałtowny sposób rozprzestrzenić się po całym organizmie i wywołać jego niewydolność, poprzez uszkodzenie najważniejszych narządów wewnętrznych (serca, płuc, nerek, wątroby itd.). Posocznica postępuje niezwykle szybko i często doprowadza do stanu krytycznego, zagrażającego życiu.

Jakie są objawy sepsy? – Najczęstsze

W początkowej fazie trudno przewidzieć, że pacjentowi zagraża sepsa. Objawy w postaci ogólnego osłabienia i rozbicia mogą wskazywać na przeziębienie lub rozwijającą się grypę. Jednak w bardzo krótkim czasie symptomy te ulegają nasileniu i wywołują gwałtowne pogorszenie stanu zdrowia pacjenta. Wzrasta jego tętno (powyżej 90 uderzeń na minutę) i przyspiesza oddech (powyżej 20/min). Charakterystycznym objawem jest tzw. gorączka septyczna. Polega ona na wzroście temperatury ciała powyżej 38 stopni Celsjusza lub wprost przeciwnie – nagłym jej obniżeniu (poniżej 36 stopni). Jest to typowe dla toczącej się w organizmie ogólnoustrojowej reakcji zapalnej. Ponadto objawom tym może towarzyszyć ból głowy, stawów, mięśni i brzucha, wymioty, biegunka, senność oraz drgawki i zaburzenia świadomości. Jeśli na skórze pojawiają się czerwone wybroczyny, z dużym prawdopodobieństwem można przypuszczać, że występuje sepsa. Wysypka wybroczynowa nie blednie pod naciskiem. Sepsa u dzieci rozwija się szybciej niż sepsa u dorosłych. Ponadto dochodzi do zaburzenia oddychania, skąpomoczu i obniżenia napięcia mięśniowego. Początkowe objawy sepsy u dzieci są bardziej złożone. Maluchy stają się marudne i płaczliwe, są rozdrażnione i nie mają apetytu. W każdym przypadku podejrzenia posocznicy należy jak najszybciej udać się do szpitala lub wezwać pogotowie, ponieważ liczy się każda minuta. Jeśli dojdzie do wstrząsu septycznego, następuje gwałtowny spadek ciśnienia tętniczego krwi, niedotlenienie tkanek i narządów i zagrażająca życiu niewydolność wielonarządowa.

Sepsa: badania wykrywające – jak wykryć?

Do 2016 roku zdiagnozowanie sepsy trwało dosyć długo, ponieważ opierało się na obserwacji postępującej niewydolności narządowej w tzw. skali SOFA. Polegało ono na monitorowaniu występowania niedociśnienia tętniczego, niewydolności nerek i wątroby, niewydolności oddechowej, zapalenia jelit, zaburzenia świadomości itp.). Dopiero wówczas wykonywano niezbędne badania mikrobiologiczne potwierdzające obecność patogenów, antybiogram oraz badania obrazowe (RTG, tomografię komputerową, USG), pozwalające wykryć ogniska zapalne. W 2016 roku nastąpił przełom, który zrewolucjonizował diagnostykę i leczenie sepsy. Stało się to możliwe dzięki zdobyczom nowoczesnej technologii pozwalającej w bardzo krótkim czasie (około 20 minut) wykryć we krwi pacjenta markery sepsy (prokalcytoninę). Duże aparaty diagnostyczne, które do tej pory znajdowały się jedynie w nielicznych szpitalach, posiadających doskonale wyposażone laboratoria, obecnie dzięki niedużym rozmiarom (aparaty Labgeo IB-10) umożliwiają zdiagnozowanie sepsy w karetce pogotowia, na izbie przyjęć, a nawet w gabinecie lekarskim, co znacznie zwiększa szanse pacjenta na przeżycie.

Czy da się zarazić sepsą?

Sepsa nie jest chorobą, którą można się od kogoś zarazić. Może ona natomiast wystąpić nieoczekiwanie, nawet na skutek niewinnej infekcji. Zależy to jedynie od odporności pacjenta, jego stanu zdrowia i kondycji. Nawet ogólne osłabienie, stres czy przemęczenie mogą zmniejszyć odporność na infekcje.

Jak się chronić przed sepsą? – Profilaktyka

Jedyną skuteczną metodą pozwalającą uchronić się przed wystąpieniem sepsy jest dbałość o swoje zdrowie. Organizm zdrowy, wypoczęty i silny jest mniej podatny na tego typu zagrożenie. Odporność na infekcje można zwiększyć przez prowadzenie higienicznego trybu życia, na które składają się: niestosowanie używek, unikanie picia nadmiernej ilości kawy, regularny wysiłek fizyczny, regularność w przyjmowaniu posiłków, unikanie sytuacji stresujących i przemęczenia, spokojny i długi sen, odpoczynek (najlepiej aktywny) po każdej pracy (zarówno fizycznej, jak i umysłowej). Należy stosować odpowiednio zbilansowaną dietę, bogatą w witaminy i minerały, pozwalającą utrzymać prawidłową masę ciała. Równie ważne jest przestrzeganie podstawowych zasad higieny) Nie należy niepotrzebnie narażać się na infekcje – lekarze zalecają unikanie kontaktu z osobami cierpiącymi na choroby zakaźne, regularne leczenie ubytków w zębach, odkażanie zranień itd. W profilaktyce sepsy najlepiej byłoby zaszczepić się przeciwko wszystkim gatunkom mikroorganizmów chorobotwórczych, niestety jeszcze takiej szczepionki nie wynaleziono. Można jednak skorzystać ze szczepienia przeciw:

  • meningokokom, które wywołują zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
  • pneumokokom, które są najczęstszymi sprawcami zakażenia dróg oddechowych i zapalenia płuc,
  • Haemophilus influenzae grupy B wywołującym głównie zakażenia układu oddechowego i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Jest to szczególnie wskazane dla osób często narażonych na kontakt z chorymi (lekarze, pielęgniarki, opieka społeczna itp.) oraz z niską odpornością organizmu.

Leczenie sepsy

W leczeniu posocznicy bardzo ważne jest ustalenie przyczyny, która wywołała uogólniony stan zapalny pacjenta. Dlatego wykonuje się antybiogram, aby podać antybiotyki skutecznie likwidujące patogeny. Szybkie wykrycie i usunięcie ognisk zakażeń i stanów zapalnych (np. drenaż, ekstrakcja zęba, wycięcie ropni) zwiększa szanse na powrót do zdrowia. Nieraz jednak trudno jest wykryć patogeny w organizmie chorego, ponieważ sepsa może być wywołana również przez grzyby, wirusy oraz toksyny. W takich sytuacjach stosuje się leki zmniejszające stan zapalny, wspomagające pracę serca i kortykosteroidy. Funkcje życiowe pacjenta podtrzymuje się za pomocą specjalistycznej aparatury i środków farmakologicznych. Gdy rokowania są dobre, leczenie sepsy na ogół trwa ok. 20. dni. Nadal jednak śmiertelność w przypadku posocznicy jest wysoka i wynosi od 30 do 50%.

Zobacz także:

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Wybrane grupy produktowe:

Informacje dla pacjenta

Rumień zakaźny – przyczyny, objawy i leczenie
Rumień zakaźny to choroba wywoływana przez wirusa. Dotyka najczęściej dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, ale dorośli też mogą się nim zarazić. Najbardziej charakterystycznym objawem rumienia zakaźnego u dzieci jest wysypka na ...

Dieta i odchudzanie

Talerz zdrowego żywienia – 5 składników, które powinniśmy jeść codziennie
Nawet dziecko wie, że zdrowa dieta pozwala na zachowanie zdrowia, siły i zadowolenia na długie lata. Trzeba jednak być świadomym tego, że w dobie niekończącego się dostępu do informacji łatwo zgubić zdroworozsądkowy obraz odżywiania....

Odporność, wzmocnienie organizmu

Sok z brzozy – właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania. Jak dawkować sok z brzozy?
Sok z brzozy od dawna znajduje zastosowanie w medycynie naturalnej jako środek na rozmaite dolegliwości. Jakie właściwości prozdrowotne wykazuje sok z brzozy i dlaczego warto włączyć go do diety?Co znajduje się w składzie soku z brzozy?Sok ...

Serce i układ krążenia

Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...

Choroby i dolegliwości

Jaki jest prawidłowy poziom cukru we krwi na czczo i po jedzeniu?
Cukier odgrywa bardzo ważną rolę w organizmie. Należy do węglowodanów, które stanowią główne źródło energetyczne. Węglowodany ulegają rozłożeniu w procesie trawienia na cukier prosty – glukozę. Jej obecność jest niezbędna do pr...

Informacje dla pacjenta

Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o preparatach na uspokojenie to jednym z popularniejszych, wydawanych z przepi...

Informacje dla pacjenta

Monocyty – o czym świadczą podwyższone monocyty?
Monocyty to komórki, które wchodzą w skład białych krwinek (leukocytów). Krążą one we krwi i w razie potrzeby wydostają się z naczyń krwionośnych do tkanek otaczających dane naczynie. W trakcie tego procesu przeistaczają się w makrofa...

Informacje dla pacjenta

Czym jest badanie krwi – ALT. Diagnoza uszkodzeń wątroby norma i wyniki
Badanie ALT nazywane jest także ALAT oraz GPT. Nazwy te dotyczą tego samego testu aminotransferazy alaninowej, a więc enzymu wewnątrzkomórkowego, który znajduje się przede wszystkim w tkankach wątroby. Z tego względu badanie ALT służy mię...

Zdrowy tryb życia

Dieta ketogeniczna (keto) – co należy wiedzieć i jakie są wady oraz zalety?
Ludzie od wieków stosują różne diety odchudzające. Najczęściej ma to miejsce, kiedy zbliża się wiosna i lżejsze ubranie odsłania krągłe kształty ciała. Nie zawsze jednak diety stosuje się w celach estetycznych. Przy niektórych schorz...

Dieta i odchudzanie

Por – właściwości i wartości odżywcze, przygotowanie. Jak wybrać pora?
Por - warzywo nierzadko traktowane po macoszemu, jego smak wzbogaca rosół, ale potencjał jest o wiele większy. Skrywa w sobie wiele substancji o pozytywnym wpływie na zdrowie. Ma wiele składników odżywczych, witamin i minerałów....

Choroby skóry

Kwas azelainowy – pogromca przebarwień i trądziku. Jak go stosować i z czym łączyć
Stosowanie kwasów w pielęgnacji twarzy stało się nieodłącznym elementem dbania o cerę. Coraz większa dostępność produktów kosmetycznych na rynku i pełen wachlarz możliwości pozwala na dobranie odpowiedniego kosmetyku do rod...

Układ nerwowy

Dieta MIND, czyli mądre odżywianie dla poprawy wydajności mózgu. Zasady, produkty i efekty
Dieta MIND (skrót od angielskiej frazy „Mediterranean-DASH Intervention for Neurodegenerative Delay”) uznawana jest za jedną z najzdrowszych diet – zwłaszcza dla mózgu. Jej stosowanie poprawia funkcjonowanie tego najważn...

Dieta i odchudzanie

Kiwi – unikalne właściwości prozdrowotne. Dlaczego warto włączyć ten owoc do diety?
Aktinidia chińska, znana powszechnie jako kiwi, słynie ze swojego pozytywnego wpływu na zdrowie. Owoc wyróżnia się bogatą zawartością flawonoidów, karotenoidów i witamin, przez co stanowi istotne urozmaicenie codziennej diety....

Dieta i odchudzanie

Talerz zdrowego żywienia – 5 składników, które powinniśmy jeść codziennie
Nawet dziecko wie, że zdrowa dieta pozwala na zachowanie zdrowia, siły i zadowolenia na długie lata. Trzeba jednak być świadomym tego, że w dobie niekończącego się dostępu do informacji łatwo zgubić zdroworozsądkowy obraz odżywiania....

Układ rozrodczy i moczowy

Tabletka „dzień po” – bezpieczeństwo, działanie i dostępność antykoncepcji awaryjnej
We współczesnym społeczeństwie dostęp do skutecznych środków antykoncepcyjnych jest kluczowy dla kontroli nad własną wolnością oraz zdrowiem reprodukcyjnym. Jednym z takich środków jest tabletka „dzień po”, często stoso...

Dieta i odchudzanie

Dieta niskotłuszczowa – przepis na lepsze i zdrowsze życie. 5 kroków do szybszego zrzucenia kilogramów
Tłuszcze stanowią niezbędny składnik diety zdrowego człowieka. Ich rola nie ogranicza się wyłącznie do bycia nośnikiem smaku wielu potraw czy wpływania na konsystencję serwowanych dań....

Układ rozrodczy i moczowy

Beta hCG - test ciążowy z krwi. Pierwsze objawy ciąży
Beta hCG bywa nazywany hormonem ciążowym, gdyż jego wzrost obserwuje się przede wszystkim w organizmie kobiet spodziewających się dziecka. Pozwala nie tylko określić, czy kobieta jest w ciąży, ale też w przybliżeniu oszacować jej wiek. W ginekologii be...

Układ oddechowy

Zaburzenia oddychania: objawy i leczenie. Czym jest oddech Biota oraz Cheyne'a i Stokesa?
Zaburzenia oddychania mogą przybierać różne formy, inne są również przyczyny ich występowania. Zawsze jednak wymagają konsultacji lekarskiej, gdyż w dłuższej perspektywie czasowej są bardzo niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia pacjent...

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem