Różyczka (choroba) – jakie są przyczyny, objawy i leczenie?

Różyczka (choroba) – jakie są przyczyny, objawy i leczenie? - zdjęcie

Różyczka (choroba) – jakie są przyczyny, objawy i leczenie?

Chociaż różyczka należy do stosunkowo niegroźnych i łagodnych chorób wieku dziecięcego, nie znaczy to, że można ją lekceważyć. Zdarza się bowiem, że potrafi spowodować poważne powikłania, szczególnie u osoby dorosłej i noworodków.

Czym jest różyczka (wirusowa choroba)?

Różyczka wywoływana jest przez zarażenie wirusem z rodziny Togaviridae. Można go wykryć w wydzielinie z nosa i gardła, a także we krwi, w kale i moczu na około 7 dni przed wystąpieniem objawów choroby, aż do 14. dni po wyleczeniu. Jest chorobą zakaźną, która wylęga się od dwóch do trzech tygodni. Można się nią zarazić drogą kropelkową, przez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną (nawet do dwóch tygodni po jej wyzdrowieniu). Często do zakażeń dochodzi w okresie zimowo-wiosennym, można nawet powiedzieć, że jest chorobą sezonową, która w połowie przypadków zachorowań u dzieci przebiega bezobjawowo. Jest schorzeniem wieku dziecięcego między 5. a 15. rokiem życia, jednak najczęściej dotyka dzieci w wieku przedszkolnym, zdarza się też u osób dorosłych. U małych dzieci przebiega bardzo łagodnie, nie wywołując poważniejszych powikłań. Jej cechą charakterystyczną jest wysypka. Jeśli zaobserwujemy u dziecka wysypkę za uszami i powiększenie węzłów chłonnych, możemy podejrzewać, że jest to różyczka. Wysypka utrzymuje się na ciele około 2-3 dni, po czym blednie. Choroba trwa od 7 dni przed pojawieniem się wysypki, do 5 dni po jej ustąpieniu.

Różyczka u niemowlaka

Niemowlęta do 6. miesiąca życia zapadają na różyczkę bardzo rzadko, ponieważ w ich krwi obecne są jeszcze przeciwciała otrzymane od matki w wieku płodowym (pod warunkiem, że była ona szczepiona lub wcześniej przebyła zakażenie). Nie należy jednak narażać ich niepotrzebnie na kontakty z osobą chorą. Jeśli już do takiego kontaktu doszło, trzeba niemowlę odizolować od chorego i bacznie dziecko obserwować. Jak wygląda różyczka u niemowlaka? Pierwszym objawem jest podwyższenie temperatury ciała i powiększenie węzłów chłonnych za uszami i na szyi. Następnie pojawia się wysypka, początkowo na czole i za uszami, która miarę upływu czasu rozprzestrzenia się na całe ciało. Przybiera wtedy postać zaczerwienionej całej skóry, a nie pojedynczych plamek. Po upływie 2-3 dni blednie i stopniowo zaczyna zanikać. Wysypka ta na szczęście nie swędzi i nie wymaga stosowania żadnych maści. Chorobę leczy się objawowo – głównie stosuje się leki obniżające gorączkę, gdy ta jest za wysoka. Niemowlę powinno ją spokojnie przeleżeć w łóżeczku. Różyczka u niemowlaka nie wymaga leczenia, objawy choroby znikają same po kilku dniach, jednak zawsze konieczna jest konsultacja z pediatrą.

Różyczka u dzieci

Im dziecko jest młodsze, tym łatwiej przechodzi chorobę. Objawy różyczki wśród najmłodszych są łagodne, natomiast u dzieci starszych mogą przebiegać z powikłaniami. Ważne jest, aby dziecko przez cały czas trwania choroby leżało w łóżku, co zapobiega komplikacjom. Chociaż choroba nie wymaga leczenia, jej pierwsze objawy mogą wskazywać na inne poważne infekcje, które leczenia wymagają, dlatego różyczka u dzieci powinna być zawsze zdiagnozowana przez lekarza – tym bardziej że większość małych dzieci (ok. 70%.) przechodzi ją bardzo łagodnie (lub z niewielkimi objawami), nawet bez wysypki, co często sprawia trudności w jej zdiagnozowaniu. U nastolatków, oprócz wysypki, choroba daje objawy grypopodobne w postaci bólu głowy, nieżytu nosa, utraty apetytu oraz bólu w stawach i mięśniach. Na różyczkę zapada się tylko raz, jej przechorowanie daje odporność na całe życie. Czasową odporność na chorobę można uzyskać dzięki szczepieniu (chroni przed zachorowaniem na około 10-15 lat). W Polsce dzieci szczepione są przeciwko różyczce obowiązkowo szczepionką skojarzoną MMR (odra, świnka, różyczka), między 13. a 15. miesiącem życia oraz w 10. roku życia. Zaleca się także szczepienie kobiet, które planują ciążę, a nie przechorowały wcześniej różyczki lub nie były szczepione od 15 lat przed potencjalnym poczęciem.

Różyczka u dorosłych

Różyczka u dorosłych zdarza się stosunkowo rzadko, ponieważ większość osób zapada na nią w wieku szkolnym i przedszkolnym. Najczęściej do zarażenia dochodzi u mężczyzn podczas kontaktu z chorym dzieckiem. Objawy choroby często bywają lekceważone, ponieważ przypominają zwykłe przeziębienia. Dolegliwości te pojawiają się po 2-3 tygodniach po zarażeniu, trudno więc skojarzyć je z różyczką. Najczęściej występuje stan podgorączkowy, złe samopoczucie, jedno- lub dwudniowy ból stawów, ból głowy oraz ból mięśni. Może też wystąpić zapalenie gardła, suchy kaszel, katar i zapalenie spojówek. Po pewnym czasie dochodzi do obrzęku i bolesności węzłów chłonnych (karkowych, potylicznych, zausznych i szyjnych). Zazwyczaj następnego dnia od wystąpienia powiększenia węzłów chłonnych pojawia się wysypka, która jest plamista lub plamisto-grudkowa. Najpierw występuje na twarzy (najczęściej za uszami), następnie na tułowiu, a po 1-2 dniach również na kończynach. Niekiedy może pojawić się na podniebieniu miękkim i błonach śluzowych jamy ustnej (plamki Forheimera). Wysypka ta znika samoistnie, ale może wystąpić nieznaczne łuszczenie się skóry. Do rzadkich objawów należy powiększenie śledziony lub zapalenie wątroby. Symptomy zazwyczaj nie wymagają leczenia (jednak chory powinien pozostać w łóżku) i mijają samoistnie. Zdarza się czasem, że występują poważne powikłania. Różyczka stanowi największe zagrożenie dla kobiet w pierwszym trymestrze ciąży, ponieważ może spowodować trwałe uszkodzenia rozwijającego się płodu – prowadzi do problemów z wątrobą, szpikiem lub śledzioną, utraty słuchu, deformacji serca i oczu oraz opóźnienia umysłowego noworodka.

Jakie są przyczyny różyczki?

Choroba wywoływana jest przez wirus z rodziny Togaviridae. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub przez kontakt z wydzieliną jamy nosowo-gardłowej osoby chorej, jej moczem, krwią lub kałem. Osoba chora zakaża przez około 3 tygodnie i stanowi zagrożenie dla otoczenia na tydzień przed wystąpieniem u niej wysypki, aż do dwóch tygodni po ustąpieniu objawów chorobowych.

Różyczka – objawy

Pierwsze objawy choroby, w postaci symptomów zwykłego przeziębienia, nie są kojarzone z tą chorobą. Dopiero powiększenie i bolesność węzłów chłonnych za uszami oraz na karku dziecka i wysypka jednoznacznie wskazują, że jest to różyczka. Objawy te najczęściej są łagodne, ale mogą też przybrać cięższy charakter. Należą do nich: gorączka, bóle głowy, mięśni i kończyn, ból gardła, brak apetytu, katar, kaszel, nudności, zapalenie spojówek, zapalenie gardła. Wysypka pojawia się w postaci drobnych, różowych grudek z tendencją do zlewania się w plamy. Występuje początkowo na twarzy i szyi, a następnie rozlewa się na całe ciało. Trwa od dwóch do trzech dni, po czym blednie i znika, stopniowo cofa się także powiększenie węzłów chłonnych. Czasem pojawia się wysoka gorączka, dochodząca do 39 stopni.

Jak leczyć różyczkę?

Chorobę leczy się objawowo. Jeśli pojawia się gorączka, przyjmuje się środki na jej obniżenie. Ważne jest, aby podczas choroby pacjent leżał w łóżku. Dzięki temu można uniknąć poważnych powikłań. Różyczka u dorosłych wymaga uważnej opieki z uwagi na jej cięższy przebieg i większą możliwość wystąpienia powikłań. Warto wzmocnić organizm chorego i podnieść jego odporność przez odpowiednią dietę bogatą w białko, witaminy i minerały. Można też, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, kiedy na rynku jest mało świeżych warzyw i owoców, wprowadzić odpowiednią suplementację. Ważne, aby choroba została zdiagnozowana przez lekarza, ponieważ istnieje wiele innych poważnych infekcji, wymagających leczenia i dających podobne objawy, jak różyczka. U kobiet w ciąży, które miały kontakt z osobą chorą na różyczkę, aby zapobiec zakażeniu, podaje się gamma-globulinę.

Jakie są powikłania różyczki?

Nigdy nie należy lekceważyć objawów, jakie daje różyczka. Choroba powinna być zawsze zdiagnozowana przez lekarza. Na szczęście powikłania występują dosyć rzadko. Należą do nich: zapalenie mięśnia sercowego, nawracające stany zapalne stawów (najczęściej dłoni i nadgarstka), zapalenie mózgu, małopłytkowość (możliwe są krwawienia z dziąseł, przewodu pokarmowego), krwiomocz, wybroczyny na skórze (plamica różyczkowa) lub zapalenie nerwu wzrokowego. Bardzo rzadko dochodzi do aplazji szpiku kostnego oraz zespołu Guillaina-Barrégo (uszkodzenie nerwów prowadzące do niedowładów). Szczególnie niebezpieczne powikłania występują u kobiet w I trymestrze ciąży. Zachorowanie na różyczkę może spowodować poronienie lub poważne wady u dziecka (tzw. zespół Gregga).

Czy różyczka może być wrodzona?

Różyczka wrodzona rozwija się z zakażenia płodu w pierwszych tygodniach życia w łonie matki. U noworodka występują wówczas poważne wady układu krwiotwórczego i sercowo-naczyniowego, ośrodkowego układu nerwowego oraz narządów zmysłów. Skutkiem różyczki wrodzonej jest mała masa urodzeniowa ciała, przedwczesne narodziny oraz duża śmiertelność niemowląt (ok. 15%). Różyczka wrodzona przyczynia się do powstawania uszkodzenia wzroku (zaćma, jaskra, retinopatia), wodogłowia, upośledzenia umysłowego, niedorozwoju kończyn, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, zapalenia mięśnia sercowego, zapalenia śródmiąższowego płuc, zapalenia nerek, wątroby i mięśni, padaczki, mózgowego porażenia dziecięcego, skazy małopłytkowej i przewlekłej wysypki.

Dzięki szczepieniom z każdym rokiem obserwuje się zmniejszenie liczby dzieci borykających się z tą chorobą.


Zobacz także: 


Choroby zakaźne i pasożytnicze

Szkarlatyna - objawy, przyczyny. Jak leczyć szkarlatynę?
Jedną z typowych chorób wieku dziecięcego, rozpowszechnioną na całym świecie, jest szkarlatyna. Zazwyczaj pojawia się u dzieci w wieku przedszkolnym, w okresie jesienno-zimowym. Wywołuje poważne objawy, a w jej późnym okresie może nawet d...

Choroby i dolegliwości

Jaki jest prawidłowy poziom cukru we krwi na czczo i po jedzeniu?
Cukier odgrywa bardzo ważną rolę w organizmie. Należy do węglowodanów, które stanowią główne źródło energetyczne. Węglowodany ulegają rozłożeniu w procesie trawienia na cukier prosty – glukozę. Jej obecność jest niezbędna do pr...

Zdrowy tryb życia

Dieta ketogeniczna (keto) – co należy wiedzieć i jakie są wady oraz zalety?
Ludzie od wieków stosują różne diety odchudzające. Najczęściej ma to miejsce, kiedy zbliża się wiosna i lżejsze ubranie odsłania krągłe kształty ciała. Nie zawsze jednak diety stosuje się w celach estetycznych. Przy niektórych schorz...

Serce i układ krążenia

Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia norma...

Choroby i dolegliwości

Czym jest insulinooporność? Przyczyny, objawy i leczenie
Insulina jest niezwykle ważnym hormonem, wytwarzanym w trzustce. Odpowiada ona za utrzymanie prawidłowego stężenia glukozy we krwi. Przy współpracy z glukagonem kontroluje również transport glukozy do poszczególnych kom&oac...

Informacje dla pacjenta

Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o preparatach na uspokojenie to jednym z popularniejszych, wydawanych z przepi...

Informacje dla pacjenta

Monocyty – o czym świadczą podwyższone monocyty?
Monocyty to komórki, które wchodzą w skład białych krwinek (leukocytów). Krążą one we krwi i w razie potrzeby wydostają się z naczyń krwionośnych do tkanek otaczających dane naczynie. W trakcie tego procesu przeistaczają się w makrofa...

Informacje dla pacjenta

Witamina B12: jakie są jej właściwości? Skutki niedoboru i nadmiaru witaminy B12
Witamina B12 utrzymuje w dobrej kondycji układ krwionośny, nerwowy czy pokarmowy. Jej niedobór stanowi częsty problem, jednak właściwa suplementacja i dieta bogata w produkty pochodzenia zwierzęcego pozwolą go uniknąć.Czym charakteryzuje si...

Informacje dla pacjenta

Czym jest badanie krwi – ALT. Diagnoza uszkodzeń wątroby norma i wyniki
Badanie ALT nazywane jest także ALAT oraz GPT. Nazwy te dotyczą tego samego testu aminotransferazy alaninowej, a więc enzymu wewnątrzkomórkowego, który znajduje się przede wszystkim w tkankach wątroby. Z tego względu badanie ALT służy mię...

Choroby wieku dziecięcego

Lęk separacyjny – jak pomóc dziecku pokonać strach przed nieobecnością mamy?
Lęk separacyjny to temat, z którym w mniejszym lub większym stopniu przychodzi zmierzyć się każdemu rodzicowi. Strach przed porzuceniem i tęsknota za matką towarzyszą niemowlakom w tym właśnie etapie życia. Jak pomóc dziecku, a jednocześn...

Układ nerwowy

Pocisz się w nocy? Przyczyny, choroby i leczenie nocnych potów
Nocne poty mogą być uciążliwym problemem, który wpływa na jakość snu i samopoczucie w ciągu dnia. Mogą być one wywołane przez różne czynniki, takie jak choroby, stres lub problemy z układem hormonalnym....

Układ pokarmowy

Zapalenie żołądka – objawy, badania, dieta, leczenie. Co przyniesie ulgę?
Zapalenie żołądka to często występujący stan zapalny, który może charakteryzować się ostrym lub przewlekłym charakterem....

Choroby wieku dziecięcego

Masaż Shantala niemowlaka – metoda, która procentuje w przyszłości. Jak go wykonać?
Wywodzący się z Indii masaż Shantala to metoda, którą powinien poznać każdy rodzic noworodka....

Układ nerwowy

Ćwiczenia oddechowe – narzędzie redukcji stresu. Techniki oddychania, które przywrócą Ci spokój
Oddychanie jest to czynność, którą wykonujemy właściwie bezwiednie. Nie musimy pamiętać o tym, żeby oddychać, ponieważ nasz organizm sam o to dba. Możemy kontrolować swój oddech, np. go wstrzymać, ale na krótko - nie możemy całkowi...

Serce i układ krążenia

Choroby cywilizacyjne - przyczyny, rodzaje i podział. Czy możesz im zapobiec i skutecznie leczyć?
Czy wiesz, że wraz z postępem cywilizacyjnym, coraz częściej mamy do czynienia z chorobami zwanymi cywilizacyjnymi? Niestety, styl życia, który prowadzimy, wpływ środowiska i zanieczyszczenia, z którymi się stykamy, często przyczyniają si...

Serce i układ krążenia

Załamanie nerwowe – jak je rozpoznać i skutecznie leczyć? Jak osiągnąć równowagę?
W dzisiejszym zabieganym świecie wiele osób zmaga się z ogromnym stresem i presją, co może prowadzić do poważnych problemów psychicznych. Jednym z takich problemów jest załamanie nerwowe, które może wpłynąć na nasze zdrowie ...

Serce i układ krążenia

Stan przedzawałowy – 20 minut na reakcję. Objawy, przyczyny, pierwsza pomoc
Stan przedzawałowy to potoczne określenie schorzenia, jakim jest niestabilna dławica piersiowa. Główną przyczynę tej choroby stanowi niedokrwienie mięśnia sercowego....

Układ nerwowy

Stres oksydacyjny – objawy, przyczyny, leczenie. Jak wygląda dieta bogata w antyoksydanty?
Ciągłe życie w biegu, zanieczyszczone powietrze, niezdrowy styl życia - to tylko niektóre czynniki, które wpływają na powstawanie stresu oksydacyjnego w naszych organizmach....

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem

cookies Strona korzysta z plików cookies, dzięki temu działa poprawnie. Szczegóły znajdziesz w Polityce Cookies.