Już w czasach antycznych rozmaryn był rośliną związaną z miłością, często też pojawiał się w piosenkach i poezji erotycznej. Przez wiele stuleci panny młode zakładały do ślubu wianki uplecione ze świeżych gałązek rozmarynu. Szekspir głęboką symbolikę tego ziela wyraził, wkładając w usta Ofelii następujący tekst: „Oto jest rozmaryn, ten, który służy wierności”.
Rozmaryn jest silnie pachnącym zielem, które już w starożytności stanowiło obiekt zainteresowania Żydów, Egipcjan, Greków i Rzymian. Grecy i Rzymianie układali gałązki tego ziela wokół wizerunków swoich bogów.
Rozmaryn wykazuje cenne właściwości lecznicze, jest również wspaniałym dodatkiem do wielu potraw. Stosuje się go w czterech postaciach:
Rozmaryn zawiera wiele związków biologicznie czynnych, m.in.: flawonoidy (luteolinę, genkwaninę, diosmetynę i ich glikozydy), garbniki, terpeny, difenole diterpenowe, kwas karnozolowy, minerały (wapń, żelazo, magnez, mangan, cynk, selen) oraz witaminy (A, B6, C).
Rozmaryn lekarski (Rosmarinus officinalis L. cineoliferum) jest to krzew należący do rodziny wargowych. W swoim środowisku naturalnym, którym są górzyste wybrzeża Morza Śródziemnego, gdzie rośnie na glebach suchych i bogatych w wapń, osiąga dwa do trzech metrów wysokości. Jego starsze pędy są zdrewniałe, młode zaś zielone. Posiada drobne, ciemnozielone, błyszczące liście, przypominające swoim wyglądem igły o pięknym, intensywnym zapachu. Kwiaty (w kolorze białym lub niebieskawo-fioletowym) są również drobne i zebrane w niewielkie groniaste kwiatostany na skróconych pędach.
Surowcem leczniczym są suszone liście, które mają wiele cennych właściwości. Należą do nich m.in.:
Rozmaryn stosowany zewnętrznie rozszerza naczynia włosowate, wywołując łagodne przekrwienie. Ponadto stwierdzono, że herbata z rozmarynu wpływa pozytywnie na nastrój, redukuje stres i poprawia pamięć. Rozmaryn można również stosować u diabetyków, ponieważ wspomaga wydzielanie insuliny i obniża poziom glukozy we krwi.
Okazuje się, że olejek eteryczny pozyskiwany przez destylację kwitnących wierzchołków rozmarynu również ma wiele cennych walorów leczniczych, wykorzystywanych w aromatoterapii. Wykazuje on właściwości:
Świeże lub suszone listki rozmarynu wspaniale uszlachetniają smak wielu potraw.
Do czego można używać rozmarynu? Przyprawa idealnie nadaje się do:
Rozmaryn można również dodawać do octu winnego. Świeże listki świetnie sprawdzają się też jako dodatek do pizzy, dań z kurcząt i królików oraz mięs pieczonych na ruszcie lub rożnie.
W aromatoterapii wykorzystuje się olejek z rozmarynu m.in. przy braku miesiączki, w zapaleniu stawów, reumatyzmie, w infekcjach wywołanych przez gronkowce lub paciorkowce, w cukrzycy, do łagodzenia objawów przeziębienia, przy bronchicie, katarze, grypie, w infekcjach górnych dróg oddechowych, w stwardnieniu rozsianym, w zapaleniu pęcherza moczowego, przy osłabieniu, wyczerpaniu fizycznym, żylakach, rozstępach, przy bólach i skurczach mięśni, przy wypadaniu włosów.
Olej rozmarynowy w stanie czystym może wywołać podrażnienie skóry. Przeciwwskazaniem do stosowania oleju są pierwsze trzy miesiące ciąży oraz karmienie piersią. Nie należy go również stosować u małych dzieci. Osoby z wysokim ciśnieniem krwi, wrzodami żołądka i wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego też nie powinny przyjmować rozmarynu.
Olej rozmarynowy można wcierać bezpośrednio na skórę, rozpylać na ciało i w powietrzu lub przyjmować doustnie. Przyjmuje się, że maksymalna dawka w pokarmie to 1 kropla na 10 kg masy ciała dziennie, czyli na przykład osoba ważąca 60 kg może przyjąć maksymalnie 6 kropli w ciągu dnia. Przy masażu stosuje się 5-10 kropli, do kąpieli ok. 25 kropli, do kompresów: 5-6 kropli, do rozpylania na ciało – 30 kropli.
Z uwagi na wspaniałe walory zapachowe i oryginalny wygląd, warto mieć na parapecie w domu doniczkę z rozmarynem. W każdym momencie można również uszczknąć kilka świeżych gałązek ziela i użyć ich do przyrządzanej potrawy. Dzięki temu roślinka się rozkrzewi, a świeża gałązka rozmarynu nada potrawie oryginalnego smaku i aromatu.
W klimacie umiarkowanym rozmaryn może być uprawiany jedynie w pomieszczeniach, ponieważ w gruncie przemarza. Latem można go wystawiać do ogrodu, a nawet wkopywać na rabaty kwiatowe, jednak przed nadejściem mrozów należy go zabrać do domu. Rozmaryn posiada bardzo rozbudowany system korzeniowy, dlatego trudno znosi przesadzanie. Jeśli chcemy go posadzić w ogrodzie, należy to robić ostrożnie – z całą bryłą korzeniową z poprzedniego pojemnika, aby nie uszkodzić korzeni. W uprawie doniczkowej ziele wymaga podłoża bogatego w próchnicę, przepuszczalnego i obfitego w wapń. Jak zdobyć rozmaryn? Są trzy sposoby pozyskania tej ciekawej rośliny:
Ostatni sposób jest najlepszy, ponieważ nasiona długo i źle kiełkują, a pozyskiwanie i ukorzenianie sadzonek zielnych nie jest wcale takie proste, jak się wydaje. Pielęgnacja roślin polega na systematycznym podlewaniu roślin wodą i zasilaniu ich nawozem.
W kosmetykach zawierających rozmaryn wykorzystuje się jego właściwości antyseptyczne, pobudzające, poprawiające ukrwienie oraz ujędrniające skórę. Do najbardziej znanych kosmetyków produkowanych na bazie rozmarynu należą m.in.:
Dzięki swoim właściwościom antybakteryjnym i ściągającym rozmaryn dobrze sprawdza się również przy pielęgnacji skóry trądzikowej i tłustej. Wchodzi ponadto na przykład w skład płynu micelarnego Dermedic Normacne Preventi H2O i delikatnie złuszczającego żelowego peelingu do twarzy z płatkami róży od Nuxe. Krem do ciała „Pazur diabła” z rozmarynem działa rozluźniająco na napięte i zesztywniałe mięśnie, pobudza krążenie i poprawia ukrwienie mięśni. Maska z naturalnego jedwabiu pod oczy z rozmarynem likwiduje opuchliznę i podkrążenia, nawilża i regeneruje.
Zobacz też: https://www.wapteka.pl/blog/artykul/co-jesc-i-pic-w-chlodne-dni.
Witamy na blogu apteki internetowej Wapteka.pl, na którym znajdziecie Państwo porady z zakresu zdrowia i medycyny, ułatwiające skuteczne zwalczanie przyczyn oraz objawów różnego rodzaju chorób, schorzeń czy problemów kosmetycznych.
Zapraszamy do lektury!
Informacje zawarte na blogu mają charakter informacyjny i nie stanowią porady medycznej oraz nie powinny zastępować konsultacji z lekarzem lub dietetykiem.