Rabarbar jest bardzo popularną w Polsce rośliną, którą wielu z nas kojarzy z przydomowym ogródkiem mamy czy babci. Na naszych stołach kiedyś praktycznie zawsze gościło na wiosnę ciasto z rabarbarem oraz kompot z rabarbaru, jednak dopiero od kilku lat, wraz z wzrostem popularności zdrowej żywności i sezonowych potraw, znowu na sklepowych półkach często pojawia się świeży rabarbar. Cena również zachęca do ponownego odkrycia tej rośliny – zwykle nie przekracza ona 4 zł za kilogram.
Rabarbar to owoc czy warzywo? – podstawowe informacje
Rabarbar, znany również jako rzewień, obejmuje ponad 60 różnych gatunków. Bylina ta pochodzi z południowo-wschodniej Azji, dziko rośnie w górzystych terenach Tybetu i Chin. Do Europy przywędrował wraz z migracjami ludności w XVI wieku, kiedy to zaczął być uprawiany w Wielkiej Brytanii. Natomiast w Polsce pojawił się dopiero w XIX wieku.
Do najbardziej powszechnych odmian rabarbaru zaliczamy ogrodowy, kędzierzawy oraz lekarski rabarbar. Uprawa jest sezonowa, a w warzywniakach kupimy go najczęściej późną wiosną i na początku lata.
Rabarbar jest warzywem, jednak w Stanach Zjednoczonych klasyfikowany jest jako owoc - ta powszechna wątpliwość wynika z wyjątkowości jego walorów smakowych. Czerwone, różowe lub zielone ogonki liściowe, które są jadalną częścią tej rośliny, są kwaśne i cierpkie w smaku.
Wartości odżywcze rabarbaru
Rabarbar jest źródłem witamin z grupy A, C oraz E. Jest bogaty w potas, kwas foliowy oraz błonnik, zawiera również magnez, potas, sód, żelazo oraz wapń. Jedną z jego podstawowych zalet jest to, że dostarcza nam bardzo dużo ważnych dla zdrowia antyoksydantów.
Rabarbar jest bardzo niskokaloryczny – w 100 g warzywa znajduje się jedynie 21 kalorii. Dodatkowym atutem jest to, że jest niskoglikemiczny, dzięki czemu mogą spożywać go również osoby, które mają problem z utrzymaniem prawidłowego poziomu cukru we krwi.
Jakie właściwości zdrowotne ma rabarbar?
Czy warto ze względów zdrowotnych spożywać rabarbar? Właściwości tego warzywa były docenione już w tradycyjnej chińskiej medycynie, gdzie stosowany był jako środek przeczyszczający oraz przeciwzapalny. Rabarbar jest również bogaty w wartościowe fitoestrogeny – to naturalne związki, występujące w roślinach, które poza właściwościami grzybobójczymi i antyutleniającymi, mają działanie podobne do kobiecego estrogenu. Dzięki temu rabarbar polecany jest kobietom przechodzącym menopauzę, ponieważ może on złagodzić jej skutki uboczne, a nawet ją opóźnić.
Kto powinien jeść dużo rabarbaru?
Aktualne badania pokazują, że rabarbar może być ważnym elementem diety podczas walki z nowotworami. Zawiera on rapontygeninę, która jest odpowiedzialna za spowolnienie namnażania się komórek nowotworowych, szczególnie w przypadku rozwijającego się raka piersi oraz prostaty. Co więcej, składnik ten zdobył uznanie ze względu na działanie antyalergiczne oraz przeciwutleniające.
Rabarbar wspomaga prawidłowe funkcjonowanie naszego układu krążenia. Jest również wykorzystywany w diecie przeciwzapalnej, która oparta jest na wykorzystaniu składników o wysokiej zawartości antyoksydantów, a stosowana jest do złagodzenia wielu przewlekłych chorób. Jeśli w naszym moczu występują ketony, może to oznaczać, że chorujemy na cukrzycę - w takiej sytuacji powinniśmy jeść więcej rabarbaru – działanie przeciwzapalne, połączone z niskoglikemicznością, bardzo pozytywnie wpłynie na przebieg tej choroby.
Kto powinien uważać oraz czy można zjeść za dużo rabarbaru?
Niestety, poza bogactwem zbawiennych dla naszego zdrowia składników, rabarbar posiada również dużo kwasu szczawiowego. Składnik ten jest groźny dla organizmu, ponieważ znacząco przyczynia się do wypłukiwania wapnia z kości oraz psucia zębów. Powinniśmy również zrezygnować ze spożywania rabarbaru, jeśli cierpimy na kamicę nerkową.
Warto jednak wiedzieć, że odpowiednia obróbka ogranicza ilość kwasu szczawiowego, który dostaje się do naszego organizmu – rabarbar gotowany w wodzie zawiera ok. 50% mniej szczawianów niż surowy. Upieczenie rabarbaru, niestety nie zmniejszy ilości tych szkodliwych kwasów, możemy natomiast zmniejszyć ich szkodliwy wpływ, uzupełniając posiłek z rabarbarem o dużą porcję wapnia, np. w postaci jogurtu czy maślanki.
Przeciwwskazaniem do spożywania dużych ilości rabarbaru jest niski poziom testosteronu u mężczyzn – wysoka zawartość fitoestrogenów może dodatkowo zaburzyć gospodarkę hormonalną. Ograniczyć powinny go też kobiety w ciąży oraz karmiące piersią – zawarte w rabarbarze substancje przenikają do mleka i mogą spowodować silną biegunkę u dziecka. Rabarbar spożyty w dużej ilości może doprowadzić do przeczyszczenia również u osoby dorosłej.
Chociaż bardzo rzadkie, to znane są przypadki śmierci spowodowane zatruciem rabarbarem, dlatego nie przesadzajmy z jego ilością w naszej diecie.
Polecane przepisy z rabarbarem
Ze względu na wyjątkowy aromat, cierpki i kwaskowaty, rabarbar jest wykorzystywane przede wszystkim do wypieków, gdzie jego smak idealnie komponuje się i równoważy słodycz ciast. Ciasto drożdżowe z rabarbarem jest popularnym wiosennym deserem – lekkie i soczyste, najlepiej smakuje w ciepłe dni.
Polecamy też dżem z rabarbaru. To wspaniały dodatek do świeżego pieczywa, który możemy przygotować samodzielnie lub zaopatrzyć się w niskosłodzoną konfiturę, która sprawdzi się jako słodka przekąska, również dla cukrzyków.
Popularnym deserem jest też placek z rabarbarem – jest prosty w przygotowaniu, a zawsze wychodzi pyszny. Wystarczy, że w masie przygotowanej z mąki, cukru, jajek i mleka, zatopimy pokrojony w kawałki rabarbar i wstawimy do piekarnika na ok. 20 minut. Otrzymane w ten sposób ciasto jest wilgotne i świeże w smaku. To przepis idealny, jeśli chcemy przygotować szybki i zdrowy deser.
Rabarbar jest też wykorzystywany do pysznych soków, np. jako dodatek do soku malinowego, oraz w produkcji owocowego wina.
Jednak najpopularniejszym w Polsce przepisem, który wykorzystuje rabarbar, jest klasyczny kompot. Możemy przygotować go gotując w wodzie sam rabarbar z dodatkiem cukru lub połączyć go ze słodszymi owocami, jak truskawki czy brzoskwinie.
Co ciekawe, rabarbar może też zachwycać swoim zapachem - np. w kosmetykach.
