Propolis, znany też jako kit pszczeli, był ceniony już w starożytności. Bogactwo substancji aktywnych sprawia, że propolis wykazuje liczne właściwości lecznicze prozdrowotne, dzięki czemu jest wciąż chętnie stosowany w medycynie naturalnej.
Propolis – kit pszczeli. Co to jest?
Propolis, czyli kit pszczeli, to lepka, gęsta substancja, wykorzystywana przez pszczoły do wyściełania wnętrza ula, co pozwala na uszczelnienie i wzmocnienie jego konstrukcji. Propolis chroni także ul przed patogenami – bakteriami, grzybami i wirusami. Kit pszczeli jest wytwarzany z wydzielin oraz żywic drzewnych i kwiatowych – jego źródłem mogą być topola, wierzba, jesion, olcha, brzoza czy dąb oraz drzewa iglaste z uszkodzoną korą, takie jak świerk, jodła czy sosna.
W zależności od składników roślinnych wykorzystanych przez pszczoły propolis może przybierać inną barwę: czerwono-pomarańczową, żółtozielonkawą, a nawet brunatną. Propolis jest substancją wrażliwą na zmiany temperatury – przy 15°C ma postać twardą i kruchą, przy 36°C staje się plastyczny, a w 70°C upłynnia się. Kit pszczeli nie rozpuszcza się w wodzie, ale można go mieszać z rozpuszczalnikami organicznymi, na przykład alkoholem.
Skład propolisu jest zmienny – zależy przede wszystkim od rodzaju rośliny, z jakiej została pozyskana żywica, rasy pszczół, pory roku, lokalizacja ula czy stopnia zanieczyszczenia środowiska. Skład chemiczny propolisu ulega modyfikacji również podczas przeżuwania surowca przez pszczoły. Wśród głównych składników propolisu można wymienić:
- żywice roślinne (50-80%),
- woski (8-30%),
- polifenole (14-16%),
- pyłek kwiatowy (5%).
Kit pszczeli zawiera ponadto:
- garbniki,
- domieszki mechaniczne,
- polisacharydy,
- substancje lotne, w tym olejki eteryczne,
- witaminy i minerały.
Według szacunków nawet 300 substancji znajdujących się w propolisie wykazuje aktywność biologiczną. To sprawia, że kit pszczeli znajduje szerokie zastosowanie jako składnik preparatów farmakologicznych, a w medycynie naturalnej jako środek wspomagający prawidłowe funkcjonowanie organizmu oraz leczenie różnych schorzeń i dolegliwości.
Propolis – właściwości zdrowotne i lecznicze
Za właściwości prozdrowotne i lecznicze propolisu odpowiadają zawarte w nim związki, takie jak:
- witaminy – witaminy A, C, D i E oraz z grupy B;
- minerały – żelazo, miedź, kobalt, magnez, cynk, fosfor, mangan, krzem, selen;
- kwasy fenolowe;
- flawonoidy;
- terpenoidy.
Jakie właściwości ma kit pszczeli? Propolis wykazuje działanie przeciwdrobnoustrojowe, zwalczając grzyby, wirusy i bakterie. Kit pszczeli wspiera leczenie zakażenia paciorkowcem oraz pomaga hamować wzrost grzybów powodujących przerost drożdżaków w drogach rodnych i przewodzie pokarmowym. Propolis jest uznawany za skuteczny lek na wirus opryszczki pospolitej, polio oraz grzybicze bakteryjne zapalenie pochwy.
Kit pszczeli wspiera też procesy regeneracyjne – wyciąg z propolisu stosuje się między innymi w leczeniu ran pooperacyjnych. Kit pszczeli sprawdza się także w przypadku przeziębienia i innych infekcji dróg oddechowych, bólu gardła oraz chorób krtani. Propolis stymuluje również układ immunologiczny, przyczyniając się do wzmocnienia odporności, a ponadto niweluje skutki stresu i korzystnie wpływa na układ krwionośny.
Kit pszczeli jest też wykorzystywany jako remedium na problemy stomatologiczne – afty, pleśniawki, wrzodziejące zapalenie dziąseł, paradontoza, nadwrażliwość zębów oraz choroby miazgi zębowej i kanałów korzeniowych. Propolis chroni także wątrobę i pomaga leczyc wirusowe zapalenie wątroby we wczesnych stadiach. W medycynie naturalnej kit pszczeli jest również stosowany jako środek hamujący rozwój chorób nowotworowych, a zwłaszcza raka piersi, płuc, jelita grubego czy czerniaka złośliwego.
Propolis jest też polecany przy chorobach skórnych, takich jak zapalenie mieszków włosowych, ropnie, zajady czy grzybica. Sprawdza się także w pielęgnacji skóry tłustej, skłonnej do powstawania stanów zapalnych i wyprysków, oraz w leczeniu odmrożeń i oparzeń.
Kit pszczeli – przeciwwskazania. Propolis a alergia
Kit pszczeli, mimo licznych właściwości prozdrowotnych, może powodować reakcje uczuleniowe. Najczęściej występują one u osób z alergią na produkty pszczele, choć możliwe są również reakcje krzyżowe z pyłkami niektórych drzew. Charakterystycznymi objawami uczulenia są zaczerwienienie, obrzęk i uciążliwe swędzenie skóry. W przypadku podejrzenia alergii zaleca się wetrzeć odrobinę propolisu w miejsce na zgięciu ręki i obserwować reakcję organizmu.
Gdzie stosuje się propolis? Produkty z kitem pszczelim
Propolis jest często wykorzystywany jako składnik środków farmakologicznych. Popularnym produktem jest maść propolisowa, której używa się w celu przyspieszenia gojenia ran, na trądzik, hemoroidy oraz w przypadku problemów z dziąsłami. Kit pszczeli można też stosować doustnie pod postacią tabletek, kropli czy kapsułek. Propolis można także znaleźć w składzie globulek dopochwowych o działaniu nawilżającym.
Nalewka z propolisem – jak zrobić?
Popularną formą, w jakiej spożywa się kit pszczeli, jest również nalewka. Jak zrobić nalewkę z propolisu?
Lista składników:
- 50 g zmielonego propolisu,
- 350 ml spirytusu,
- 150 ml letniej, przegotowanej wody.
Propolis zalewamy spirytusem i wodą. Pozostawiamy w szczelnie zamkniętym opakowaniu na 2-3 tygodnie. By kit pszczeli dobrze się rozpuścił, nalewkę codziennie mieszamy. Po upływie tego czasu nalewkę należy przefiltrować przez watę, gazę lub filtr od kawy, a następnie przelać do ciemnego, szczelnego naczynia.
Właściwości zdrowotne propolisu były znane już w starożytności, gdy służył on jako środek na owrzodzenia i trudno gojące się rany. Korzystny wpływ kitu pszczelego na zdrowie jest jednak doceniany też dzisiaj – propolis jest stosowany przede wszystkim jako naturalny preparat na różne dolegliwości oraz składnik suplementów diety.
