Posiew moczu to jedno z podstawowych badań laboratoryjnych, które może być wykonane u osób w każdym wieku, także u dzieci. Pozwala potwierdzić lub wykluczyć obecność drobnoustrojów w moczu, a jednocześnie zdecydować o ewentualnym podjęciu dalszego leczenia. Do badania należy jednak odpowiednio przygotować dziecko, tak aby jego wyniki były miarodajne. Co wykrywa posiew moczu?
Z artykułu dowiesz się:
- co to jest posiew moczu,
- kiedy wykonuje się posiew moczu u dzieci,
- jak pobrać mocz do analizy,
- jak długo oczekuje się na wyniki posiewu,
- jak interpretować wyniki badania,
- kiedy należy udać się z dzieckiem do lekarza.
Czytaj także: Ketony w moczu - co oznaczają? Przyczyny, objawy, leczenie
Czym jest posiew moczu?
Posiew moczu u dziecka to podstawowe badanie mikrobiologiczne, które można wykonać w niemal każdym laboratorium medycznym. Najczęściej wykonywane jest w celu wykrycia bakterii i grzybów, które bytują w układzie moczowym pacjenta. Kiedy wykonać badanie moczu na posiew? Co do zasady, nie ma przeciwwskazań, aby przeprowadzić je u osób w każdym wieku - nawet u niemowlaków. Polega ono na przeniesieniu próbki moczu pacjenta na specjalne podłoże hodowlane, którego skład umożliwia namnażanie i wzrost bakterii. Jednocześnie posiew umożliwia udzielenie odpowiedzi na pytanie, jaka jest podatność danego typu bakterii na antybiotykoterapię. Pozwala to precyzyjniej dobrać metodę leczenia schorzeń związanych z układem moczowym.
Jakie są wskazania do wykonania posiewu moczu u dziecka?
Kiedy należy przeprowadzić badanie moczu moczu z posiewem? Najczęstszym wskazaniem jest pojawienie się dolegliwości związanych z wydalaniem moczu: ból i pieczenie, częstomocz, nieuzasadnione parcie na pęcherz. Jeśli mocz ma zmieniony kolor, na przykład czerwony, lekarz bezwzględnie decyduje się przeprowadzić badanie. Skierowanie otrzyma również dziecko, u którego podejrzewa się schorzenia nerek bądź choroby metaboliczne. Wątpliwości budzi to, kiedy wykonać badanie moczu u niemowlaka. Dzieci w tym wieku nie potrafią się jeszcze komunikować w sposób efektywny - robią to wyłącznie za pomocą płaczu. Dlatego nadmierne rozdrażnienie malucha może skłonić lekarza do skierowania go na badanie moczu. Jeśli wyniki okażą się niepokojące (na przykład stwierdzona zostanie obecność bakterii), specjalista skieruje dziecko na posiew moczu.
Posiew moczu u dziecka - jak przygotować się do badania?
Pobranie próbki nie wymaga specjalnego przygotowania w kontekście przestrzegania konkretnej diety bądź spożywania napojów. Co do zasady, mocz powinien być pobrany po nocnym odpoczynku, z porannej próbki. Niemniej jednak, o ile jest to możliwe w przypadku starszaków, o tyle w przypadku niemowlaków nie zawsze jest taka możliwość i dlatego można pobrać mocz o dowolnej porze. Te bowiem karmione są również w nocy, przez co ich układ moczowy pracuje aktywnie nawet w czasie odpoczynku. Przygotowanie do posiewu moczu wymaga zakupienia w aptece takich produktów jak:
- specjalny, jałowy pojemnik,
- mydło antybakteryjne,
- płyn do higieny intymnej przeznaczony dla małych dzieci,
- specjalny zestaw do pobierania moczu u niemowlaków i dzieci niekorzystających samodzielnie z toalety.
Jak pobrać mocz na posiew? Przede wszystkim należy do tego zadania podejść spokojnie - dzieci wyczuwają negatywne emocje rodziców, a dodatkowo stres nie sprzyja zachowaniu podstawowych zasad higieny.
Jak pobrać mocz do analizy u dziecka i niemowlęcia?
Pobranie moczu do posiewu nie wydaje się być dużym wyzwaniem, jednak problem narasta, jeśli chodzi o małe dzieci i niemowlęta. Jak pobrać mocz do analizy u dziecka, aby uzyskać miarodajne wyniki? Przygotowanie do posiewu moczu rozpoczynamy od dokładnego umycia rąk mydłem antybakteryjnym. Obmywamy też krocze malucha delikatnym płynem dostosowanym do jego wieku. Jeśli dziecko korzysta z nocnika, może oddać do niego mocz, jednak uprzednio akcesorium należy dokładnie zdezynfekować. Następnie należy otworzyć pojemnik na mocz, nie dotykając wewnętrznej powierzchni pojemnika i nakrętki. Oddany przez dziecko mocz "łapiemy" do pojemnika bądź przelewamy z nocnika. Pojemnik zakręcamy szczelnie i oddajemy do laboratorium w ciągu 2-3 godzin. Tymczasem w przypadku niemowlaków korzystamy z gotowych zestawów do pobierania moczu, których należy używać zgodnie z zaleceniami producenta, jednocześnie przestrzegając przy tym wszelkich zasad higieny.
Jak długo czeka się na wynik badania z posiewu moczu?
Ile się czeka na wyniki posiewu moczu - to pytanie rodzice najczęściej zadają osobom przyjmującym materiał w laboratorium. Badanie u dziecka wykonywane jest zwykle w trybie pilnym, jednak czas oczekiwania na wyniki wynosi średnio od 3 do nawet 7 dni. Nie ma tutaj znaczenia, czy posiew wykonywany jest w warunkach szpitalnych czy pobieramy mocz w domu. Jeśli nie wykryto w nim bakterii, wynik badania można odebrać nawet po upływie doby. Tymczasem jeśli znajdują się one w próbce, należy podjąć dodatkowe kroki, aby określić ich ilość oraz rodzaj. W skrajnych przypadkach na wynik posiewu moczu u niemowląt i dzieci trzeba poczekać nawet kilkanaście dni.
Posiew moczu - interpretacja wyników badania bakteriologicznego u dziecka
Wiadomo już, jako pobrać mocz na posiew oraz co wykrywa posiew moczu, jednak pozostaje pytanie, jak właściwie interpretować wyniki. Otóż sam wynik posiewu moczu określa obecność bakterii wraz z uwzględnieniem ich ilości oraz rodzaju. Co ważne, liczba bakterii jest przeliczana na 1 ml moczu. Wynik dodatni oznacza, że w 1 ml moczu znajduje się 100000 i więcej. Do wyniku dołącza się antybiogram, który określa rodzaj antybiotyku oraz to, czy dany szczep bakterii jest na niego odporny czy też nie. Czasami wynik badania może być fałszywie dodatni - ma to miejsce głównie w przypadku, gdy próbka moczu została pobrana w sposób nieprawidłowy, bez zachowania zasad higieny. W rzadkich przypadkach obserwuje się też wyniki fałszywie ujemne. Interpretacja wyników posiewu moczu to zadanie dla pediatry bądź innego lekarza, który zlecił przeprowadzenie badania. Podejmuje on również decyzję odnośnie dalszego postępowania, a więc i ewentualnego wdrożenia antybiotykoterapii.
Badanie moczu u dziecka – niepokojące wyniki i normy
Wyniki posiewu moczu mogą wskazywać na rozwój infekcji bakteryjnej w obrębie układu moczowego. Niemniej jednak najczęściej lekarz kieruje małego pacjenta na posiew dopiero, gdy zaniepokoją go wyniki badania ogólnego. Należy zwrócić uwagę między innymi na:
- ciężar właściwy moczu - powinien wynosić 1,016–1,022 kg/l,
- odczyn moczu - optymalny to 5,5 pH,
- białka występujące w moczu,
- bakterie pojawiające się w polu widzenia,
- podwyższony poziom bilirubiny,
- dużą ilość nabłonków - ich liczba powinna być niższa, niż 5,
- obecność krwinek czerwonych w ilości większej, niż 1-3,
- kryształy - ich liczba nie powinna być wyższa, niż 10.
Co wykrywa badanie moczu u dziecka? Najczęściej nieprawidłowe wyniki badania moczu informują o rozwijającym się stanie zapalnym, którego przyczyną mogą być właśnie bakterie bądź grzyby. W takim przypadku lekarz może skierować dziecko na posiew moczu. Jednocześnie odchylenia od norm mogą świadczyć o odwodnieniu organizmu, niewydolności nerek, przebytej infekcji wirusowej lub rozwijającej się cukrzycy. Dlatego też interpretacja wyników badania moczu zawsze powinna być przedmiotem zainteresowania lekarza, który zdecyduje o podjęciu dalszych kroków. Samo badanie moczu nie zawsze daje konkretne odpowiedzi, dlatego konieczna może okazać się dalsza diagnostyka.
