Zmaganie się z pokrzywką nie jest szczególnie przyjemnym doświadczeniem, jednak jest bardzo popularne. Doświadczyła jej większość społeczeństwa. Zmiany skórne mogą posiadać różne przyczyny, a dokładne określenie ułatwia przebieg leczenia. Przedstawiamy, czym charakteryzuje się pokrzywka, a także jak przybiega diagnostyka i sposób leczenia.
Czym jest pokrzywka i jak ją rozpoznać?
Pokrzywka to jednostka chorobowa, która charakteryzuje się powstawaniem na skórze wypukłych i bladych bąbli. Wokół nich występuje zaczerwienienie. Pokrzywka jest bardzo częstą dolegliwością, która potrafi stanowić wyzwanie podczas stawiania właściwej diagnozy. Powstałe bąble na skórze przypominają wygląd skóry po kontakcie z pokrzywą. Dodatkowo, w przypadku pokrzywki bardzo często występuje swędzenie i piekący ból.
Pokrzywka daje dokuczliwe objawy - sprawdź jakie
Pokrzywki mogą posiadać bardzo różne objawy. Występuje wiele objawów, których stopień nasilenia może być bardzo indywidualnych. U niektórych osób występuje wyłącznie bąbel pokrzywkowy lub obrzęk naczynioruchowy. Zdarza się, że dana osoba może u siebie zaobserwować obydwa objawy, jest to bardzo częste zjawisko, które występuje u 4 na 10 osób.
Niestety, pokrzywka potrafi być bardzo dokuczliwą dolegliwością, ponieważ razem z nią mogą współwystępować inne objawy, które nie są zmianami skórnymi. Osoby posiadające pokrzywkę obserwują u siebie również:
- osłabienie organizmu,
- występowanie zawrotów głowy,
- uderzenia gorąca,
- chrypka,
- nudności wraz z wymiotami,
- niższe ciśnienie tętnicze.
Oczywiście, zmiany skórne mogą być związane także ze świądem i pieczeniem.
Pokrzywka alergiczna – ile trwa i co może ją wywołać?
Czas trwania pokrzywki jest także kwestią silnie zindywidualizowaną. Ze względu na czas utrzymywania się objawów wyróżniono:
- Pokrzywkę ostrą - trwa mniej niż 6 tygodni;
- Pokrzywkę przewlekłą - czas utrzymywania objawów przekracza 6 tygodni, a objawy często nawracają.
W rzeczywistości powstanie pokrzywki determinowane jest zarówno przez pracę układu odpornościowego, jak i czynniki środowiskowe. W szczególności, do czynników, które wywołują pokrzywkę można zaliczyć: nadmierny wysiłek, alergeny, okres infekcji. Równolegle pokrzywka w ciąży jest bardzo częstym zjawiskiem.
Pokrzywka towarzysząca innym chorobom
Rozwój pokrzywki może być również spowodowany współistnieniem innych chorób. Stąd też pojawienie pokrzywki nie powinno być zlekceważone, kiedy posiada ona charakter nawrotowy i wykazuje dużą odporność na dostępne metody leczenia. Pokrzywka jest szczególnie powiązana z rozwojem chorób zakaźnych, tj. infekcje pasożytnicze, choroby wirusowe (zapalenia wątroby, HIV), a także zakażenia paciorkowcowe. Jednocześnie rozwojowi pokrzywki mogą sprzyjać choroby z kręgu autoagresji (schorzenia tarczyc, toczeń trzewny, zapalenie naczyń). Pokrzywka może również świadczyć o rozwoju złośliwych nowotworów, np. chłoniaków. Wówczas konieczne jest przeprowadzanie badania hematologiczno-onkologiczne.
Diagnostyka i rozpoznanie pokrzywki
Celna diagnoza może być postawiona na podstawie wyglądu zmian skórnych. Jednocześnie równie często można trafnie określić przyczynę wywołującą pokrzywkę. Wówczas unikanie kontaktu z danym bodźcem jest najskuteczniejszą metodą leczenia i również późniejszą profilaktyką. Odnalezienie czynnika wywołującego pokrzywkę jest bardziej skomplikowane w przypadku przewlekłej pokrzywki. Wówczas, konieczne jest wdrożenie szerszej diagnostyki, a także wykluczenie innych schorzeń.
Badania alergologiczne, dieta eliminacyjna i badania histopatologiczne
Przy określeniu przyczyny występowania pokrzywki o niejasnym podłożu stosowane są różne badania. W przypadku najmłodszych, u których nie jest możliwe przeprowadzenie testów, dlatego zalecana jest dieta eliminacyjna. Polecana jest w szczególności dieta aspirynowa, choć wiele osób posiłkuje się dietą niskosalicylanową. Opiera się ona na wyłączeniu z jadłospisu poszczególnych produktów, które mogą doprowadzać do powstawania zmian skórnych z uwagi na rozwój alergii. Stosowana jest również w przypadku alergii pokarmowej. Z kolei badania alergologiczne pozwalają na bezpośrednie określenie substancji, które nie są tolerowane przez organizm i mogą doprowadzać do rozwoju zmian skórnych. W szczególnych przypadkach przeprowadza się badania histopatologiczne, które opierają się na pobraniu wycinków skóry. Dokładniejsza analiza zmiany chorobowej umożliwia dobór odpowiedniego leczenia.
Pokrzywka – leczenie farmakologiczne i domowe
W procesie leczenia pokrzywki stosowane są leki przeciwhistaminowe i ich dawki przekraczają standardowo zlecane. Leczenie pokrzywki powinno podlegać ścisłej kontroli lekarza, a w szczególności braku oczekiwanych efektów. Wówczas zalecane jest wykorzystanie leków sterydowych, które posiadają cały szereg skutków ubocznych i nie mogą być stosowane w leczeniu przewlekłym. Alternatywnie może być stosowana również cyklosporyna.
Pokrzywkę można również próbować leczyć w domu. Opiera się to na stosowaniu preparatów ziołowych, zarówno w postaci naparów jak i picia stosownych herbat. Szczególnie polecana jest herbata, która zawiera m.in.: ziele świetlika, przytulę, ostrożeń, liście pokrzywy i jeżyny.
Pokrzywka u dorosłych i dzieci – jakie objawy występują u najmłodszych i leczyć?
Pokrzywka bardzo często rozwija się u dzieci i jej przebieg kwalifikowany jest jako ostry. Zmiany pojawiają się nagle, a także posiadają zdolność do samoistnego znikania. Najczęściej stanowi konsekwencję spożycia danych pokarmów, a także działanie czynników fizycznych: zimna, ciepła, wody, ucisku. Może rozwinąć się na skutek zakażenia pasożytniczego. Pokrzywka u dzieci o wiele częściej niż w przypadku dorosłych, objawia się świądem i pieczeniem. W przypadku dzieci także spotykana jest ostra pokrzywka zwykła, jak i przewlekła pokrzywka zwykła. Zatem zmiany skórne mogą utrzymywać się przez okres przekraczający 6 tygodni.
Po dokonaniu diagnozy, lekarz podejmuje próbę określenia czynnika wywołującego pokrzywkę, co nie zawsze się udaje. Najczęściej nawet nie pomagają badania laboratoryjne i diagnostyczne. Zaleceniem lekarskim jest unikanie czynników wywołujących pokrzywkę oraz przyjmowanie leków należących do grupy przeciwhistaminowych II generacji.
Czym różni się pokrzywka alergiczna od idiopatycznej i cholinergicznej?
Najbardziej znany podział pokrzywek związany jest z przyczynami ich powstania, a także przebiegiem choroby i czasem trwania objawów. Dokonano poniższej selekcji:
- pokrzywka alergiczna - pokrzywki o charakterze immunologicznym.
- pokrzywka idiopatyczna - pokrzywka posiadająca niejasne podłoże.
- pokrzywka cholinergiczna - pokrzywka spowodowana działaniem bodźców fizycznych. Bywa określana jako pokrzywka fizykalna. Najczęściej występuje u mężczyzn. Równolegle w tej grupie znajduje się pokrzywka z zimna, charakterystyczna u dzieci. Z kolei pokrzywka wywołana to konsekwencja uporczywego drapania. Natomiast po długotrwałym ucisku powstaje pokrzywka opóźniona z ucisku. Przeprowadzane są próby fizyczne.
- pokrzywka naczyniowa - zmiany skórne pozostają w tym samym miejscu przez ponad 24 godziny. Występuje razem z innymi chorobami, np. wirusowym zapaleniem wątroby;
- pokrzywka kontaktowa - konsekwencja kontaktu skóry z danym czynnikiem. Nie musi być to zawsze pokrzywka alergiczna. Często występuje jako skutek długotrwałego noszenia rękawiczek lateksowych, kontaktu z wełną czy produktami zawierającymi nikiel.
- obrzęk naczynioruchowy - pokrzywka obejmująca tkanki głębokie, pozbawiona uczucia swędzenia. Występuje często na błonach śluzowych, okolicach oczodołów.
Jak skutecznie leczyć pokrzywkę - maści, balsamy i leki antyhistaminowe
Leczenie pokrzywki w przypadku nieznanego jej podłoża i braku samoistnego ustąpienia bardzo często wymaga wdrożenia stosowanych medykamentów. W pierwszej kolejności należy stosować leki przeciwhistaminowe, które można kupić w aptekach bez recepty. Doraźnie można zastosować niesteroidowe leki przeciwzapalne, które zmniejszą dokuczliwość innych objawów. Brak dostrzegalnej poprawy powinna oznaczać konsultację z lekarzem. W przypadku wystąpienia zaostrzenia objawów pokrzywki przewlekłej, często zalecane jest stosowanie lekarstw zawierających kortykosteroidy systemowe przez krótki okres.
Równolegle od momentu pojawienia się pokrzywki warto stosować odpowiednie maści i balsamy na pokrzywkę. W wielu przypadkach wybór tych środków pozwala zniwelować lub całkowicie usunąć powstałe zmiany skórne. Rewelacyjne efekty przynoszą produkty Fenistil w formie żelu lub kropli. Osoby posiadające skłonność do powstawania pokrzywki, powinny ze szczególną rozwagą dobierać stosowane kosmetyki do ciała. Zalecany jest wybór produktów hypoalergicznych.
