Wygląd języka wiele mówi o zdrowiu dziecka. Nie bez powodu to właśnie jego stan kontrolowany jest przez lekarza w trakcie wizyty. Wszelkie zmiany w jego kolorze, jak biały nalot na powierzchni, stanowią wskazanie do konsultacji u pediatry. Pleśniawki u noworodka są częstym zjawiskiem, które daje specyficzne objawy. Jakie są ich przyczyny, sposób leczenia oraz jak wygląda ich profilaktyka?

Czego dowiesz się z poniższego artykułu?

• Czym jest biały nalot w jamie ustnej niemowlaka?
• Przyczyny i objawy powstawania pleśniawki.
• Czy pleśniawki są zaraźliwe?
• Leczenie pleśniawek preparatami zaleconymi przez lekarzy.
• Domowe sposoby leczenia pleśniawek.
• Sposoby zapobiegania pleśniawkom.

Zobacz także artykuł: Skąd się biorą afty? Objawy, przyczyny, leczenie

Co oznacza biały nalot w jamie ustnej niemowlaka?

Biały język w pierwszych tygodniach życia noworodka nie powinien budzić żadnego niepokoju. Jego barwa związania jest z tym, iż organizm dziecka produkuje niewielką ilość śliny, przez co na jego powierzchni osadza się osad z mleka. Na konsultację lekarską należy jednak udać się z noworodkiem, jeśli biały nalot na języku ma dziwną konsystencję przypominającą twarożek. Jeśli jest biały, grudkowaty i obejmuje różne obszary języka, wówczas może to wskazywać na pleśniawki. Pleśniawki na języku jest to infekcja, którą wywołują grzyby z gatunku Candida albicans. Co ważne, dziecko może się nimi zarazić w trakcie porodu. Nalot z języka ustępuje, po wyleczeniu choroby, która za niego odpowiada. Pleśniawki u noworodka są częstą i bolesną dolegliwością. Na samym początku łatwo je pomylić z resztkami pokarmy. Nie jest to groźna infekcja, jednak wymaga leczenia. Zmagające się z nią dziecko może być niespokojne i płaczliwe, ponadto może mieć problem z jedzeniem. 

Pleśniawki u noworodka: przyczyny powstawania i pierwsze objawy

Za pleśniawki w jamie ustnej odpowiadają zazwyczaj drożdżaki z rodzaju Candida albicans, aczkolwiek zakażenie mogą wywołać też grzyby rodzaju Histoplasma albo Blastomyces czy też inne grzyby oportunistyczne, które stanowią zazwyczaj naturalną florę bakteryjną człowieka i atakują jedynie w chwili obniżonej odporności. Infekcja ta dotyka głównie małych dzieci u których układ odpornościowy nie jest jeszcze do końca rozwinięty. Dotykają one obszaru jamy ustnej, języka, podniebienia. Z uwagi na korzystne warunki do namnażania grzybów (wilgoć, ciemność), rozwój kandydozy przebiega bardzo szybko. Na występowanie pleśniawek wpływ mają takie czynniki, jak przede wszystkim:

• zakażenie w trakcie porodu- noworodek może zakazić się grzybami obecnymi w drogach rodnych matki,
• obniżona odporność- noworodki są w dużym stopniu narażone na infekcję grzybiczą, gdyż ich układ odpornościowy nie jest do końca rozwinięty,
• antybiotykoterapia- takie preparaty eliminują korzystne bakterie, które odpowiadają np. za ochronę organizmu, właśnie dlatego dzieci po długiej antybiotykoterapii częściej zmagają się z pleśniawkami,
• nieprawidłowa higiena jamy ustnej- najważniejsza jest czystość smoczka i butelki, ale także innych przedmiotów, które dziecko wkłada do buzi,
• choroby przewlekłe- ryzyko pojawienia się pleśniawek wzrasta u dzieci cierpiących na schorzenia obniżające odporność (np. AIDS, nowotwory, cukrzyca, choroby reumatyczne),
• wcześniactwo- podnosi ryzyko infekcji z uwagi na słabo rozwiniętą czy nierozwiniętą odporność noworodna.

Pleśniawki u noworodka można zauważyć gołym okiem. Są to białe, niewielkie, grudkowate plamki. Mogą obejmować wargi, dziąsła, język i wewnętrzną stronę policzków. Rodzice często mylą je z resztkami mleka, aczkolwiek w przeciwieństwie do pokarmu, ich nie da się usunąć gazikiem. Nieleczona infekcja będzie się rozprzestrzeniała, po czym może zająć także układ pokarmowy, krtań, gardła czy układ oddechowy. Schorzenie to daje także inne objawy jak: 

• ból jamy ustnej,
• świąd,
• pieczenie,
• brak chęci ssania piersi.

Dziecko staje się marudne, niespokojne, rozdrażnione i często płacze.

Czy pleśniawki są zaraźliwe? Jak długo goją się pleśniawki?

Często rodzice zadają sobie pytanie: czy pleśniawki są zaraźliwe? Niestety tak, jest to dolegliwość zaraźliwa i do tego mająca tendencję do nawracania. Dziecko może zarazić się pleśniawkami w czasie porodu, kiedy przechodzi przez kanał rodny, ale także jeśli rodzić poda dziecku do ust oblizany smoczek lub jeśli noworodek possie zainfekowaną pierś matki. Niekiedy zdarza się, że dziecko jeszcze karmione piersią zaraża swoją matkę. Wtedy to na brodawkach ukaże się infekcja. A jak długo goją się pleśniawki? Schorzenie ustępuje samoistnie w przeciągu 7-10 dni, natomiast ból przestaje doskwierać dziecku już po 3-4 dniach.

Leczenie pleśniawek u noworodka - leki zalecane przez pediatrów

Pleśniawki na podniebieniu i w innych obszarach jamy ustnej można w prosty sposób wyleczyć. Wystarczy tylko przestrzegać zaleceń pediatry. Co na pleśniawki okazuje się skuteczne? Lekarz najczęściej decyduje się na przepisanie dziecku preparatu grzybobójczego, który nakłada się bezpośrednio na białe pasma. Lek należy zaaplikować i przez ok 30 minut nie karmić noworodka, gdyż po połknięciu nie daje już pożądanych efektów. Taki lek na pleśniawki stosuje się zazwyczaj do 4 x dziennie przez 7 dni. Na rynku dostępne są leki na pleśniaki w różnych formach, jak żele, maści czy miejscowe leki o działaniu przeciwzapalnym. Niekiedy pediatra może zbadać brodawkę sutkową matki pod kątem objawów pleśniawki i przepisać jej krem aplikowany miejscowo, dzięki któremu przeciwdziała się ewentualnego przenoszeniu grzyba z matki na dziecko i na odwrót. Aby wzmocnić skuteczność terapii zaleca się podawanie dziecku witaminy z grupy B. Co ważne, zaleconą przez specjalistę kurację trzeba przeprowadzić do końca, gdyż przedwczesne odstawienie leku może doprowadzić do szybkiego nawrotu infekcji pleśniawek u noworodka. Warto pamiętać też, aby nigdy nie ścierać plam na języku, gdyż powoduje to większy ból i ryzyko zakażenia rany.

Domowe sposoby na pleśniawki - ziołowe napary wspomagające leczenie, które przyniosą ulgę

Domowe sposoby na pleśniawki są dobrym uzupełnieniem kuracji zaleconej przez lekarza, ale oczywiście nie mogą w pełni zastąpić konsultacji ze specjalistą. Polecanym sposobem na walkę z objawami infekcji jest przemywanie jamy ustnej naparami ziołowymi. Może być to napar z rumianku, macierzanki, melisy. Co ważne, u dzieci nie wolno stosować szałwii. Niezwykle ważne jest też regularne wyparzanie smoczka i czyszczenie brodawek przed każdym karmieniem piersią. Smoczka nigdy nie wolno czyścić poprzez oblizywanie go.

Zapobieganie pleśniawkom - jak prawidłowo dbać o jamę ustną noworodka?

Łatwiej jest zapobiegać, aniżeli leczyć. Właśnie dlatego warto znać metody profilaktyczne na pleśniawki u noworodka. Aby ochronić dziecko przed tą infekcją najważniejsze jest czyszczenie jamy ustnej noworodka po każdym spożyciu przez niego mleka. Wystarczy do tego wilgotna szmata czy gaza. Chcąc zapobiegać pleśniawce trzeba też dokładnie czyścić pierś przed karmieniem, jak i wszystkie akcesoria do karmienia dziecka (odciągacz pokarmów, butelki). W trakcie karmienia należy zachować ostrożność, żeby nie dopuścić do popękania czy wysuszenia brodawek sutkowych oraz powstania korzystnych warunków dla rozwoju drożdży. W profilaktyce niezwykle ważną funkcję pełni prawidłowa higiena jamy ustnej. W przypadku noworodków należy wykonywać czynności pielęgnacyjne w bardzo delikatny sposób, używając od tego odpowiedniej pasty oraz szczoteczki. Do rozwoju pleśniawek doprowadzają produkty, które wywołują alergie pokarmowe (czekolada, pomidory, pomarańcze, orzechy). Dobrze jeśli matka karmiąca piersią ograniczy czy też wykluczy je ze swojego jadłospisu.