Owsiki – przyczyny, objawy i leczenie owsików - co to są i skąd się biorą

Niewielkie, bo osiągające długość do około jednego centymetra, białe robaki zaliczane do rodziny nicieni — owsiki, bo o nich mowa, to pasożyty zamieszkujące jelito grube człowieka. Najbardziej narażone są na nie dzieci w wieku przedszkolnym, jednak nie oznacza to, że problem nie dotyka również osób dorosłych.

Z tego artykułu dowiesz się między innymi:

• czym są i jak wyglądają owsiki,
• w jaki sposób najczęściej dochodzi do zarażenia,
• jak objawia się owsica,
• kiedy i jak należy wykonać badanie na pasożyty,
• jak są domowe sposoby na owsiki.

Zobacz także: Czym jest tasiemiec i jak można się nim zarazić? — rodzaje, objawy, leczenie

Czym są owsiki?

Owsik ludzki to pasożyt, który atakuje tylko i wyłącznie ludzi. Miejscem jego bytowania jest układ pokarmowy człowieka, a dokładniej jelito grube. Do zakażenia może dojść w różnorodny sposób, choć przyjmuje się, że w większości przypadków odpowiadają za nie niewłaściwe nawyki higieniczne. Owsiki wywołują tak zwaną owsicę, którą nie bez powodu określa się także chorobą brudnych rąk — jaja pasożyta trafiają do organizmu drogą pokarmową i najczęściej przenoszone są na zanieczyszczonych dłoniach. Skąd się biorą owsiki? Ogniska zapalane choroby mogą znajdować się wszędzie, na przykład na przedmiotach domowego użytku, zabawkach, pościeli czy chociażby klamkach. Problem owsicy dotyka głównie dzieci i nie można się temu dziwić — u maluchów nietrudno o wkładanie brudnych paluszków do buzi czy oczu oraz o niedokładne mycie dłoni. Osoba zakażona, chociażby poprzez drapanie się, przenosi pasożyty na inne miejsca, dlatego choć choroba kojarzona jest głównie z dziećmi, owsiki u dorosłych nie są czymś rzadkim.

Jak rozpoznać owsicę? Owsiki jaja składają w okolicach odbytu, dlatego czujność powinien wzbudzić przede wszystkim nieprzyjemny, uporczywy świąd jego okolic, w szczególności w godzinach wieczornych oraz w nocy. Co więcej, dotkliwe swędzenie skóry najczęściej przekłada się na widoczną nadpobudliwość, problemy ze snem, a nawet zgrzytanie zębami, czyli tak zwany bruksizm. Również w stolcu, za pomocą badań laboratoryjnych czy nierzadko gołym okiem, można zaobserwować owsiki. Jak wyglądają? Pasożyty te przypominają cienką, białawą nitkę. Samice zazwyczaj nie przekraczają długości jednego centymetra, samce zaś trzech milimetrów.

Gdzie najczęściej i jak można zarazić się owsikami?

Do zarażenia owsicą najczęściej dochodzi w zamkniętych środowiskach, jak na przykład przedszkolach, szkołach czy internatach. Jaja owsików mogą znajdować się tak naprawdę wszędzie — na ręcznikach, naczyniach, owocach, w toalecie czy chociażby w piasku i na zabawkach. Zarażenie z łatwością szerzy się drogą pokarmową, w wyniku przeniesienia jaj z brudnych rąk do ust, dlatego też skażone dłonie są najczęstszą przyczyną pojawienia się pasożytów w organizmie. Do zakażenia może także dojść w wyniku autoinwazji — w skutek drapania swędzącej skóry, jaja owsików ponownie przenoszone są z odbytu do jamy ustnej. Co więcej, część rozwiniętych już larw może z powrotem przedostać się przez odbytnicę do jelita grubego, co z kolei nazywane jest retroinwazją. Należy także dodać, że ze względu na lekkość jaj pasożytów, z łatwością unoszą się one w powietrzu, co jednocześnie sprawia, że owsica może również rozprzestrzeniać się drogą kropelkową.

Przyczyny infekcji owsikami, czyli nieodpowiednia higiena

Jak już było wcześniej wspominanie, owsiki u dzieci pojawiają się najczęściej w związku z nienależytą higieną. Wystarczą nieumyte rączki włożone do ust, by doszło do zakażenia i towarzyszących mu nieprzyjemnych objawów. Nieprawidłowe mycie dłoni po skorzystaniu z toalety czy na przykład po zabawie, znacząco zwiększa ryzyko pojawienia się owsicy.

Owsiki objawy: świąd, bezsenność i zmęczenie

Owsiki w kale to niepodważalna oznaka zakażenia się owsicą. Jak dokładnie objawia się choroba brudnych rąk? Wzmiankowany swąd odbytu oraz krocza to niejedyna dolegliwość, jaka dotyka zarażone osoby. Wśród dokuczliwych objawów można także wymienić trudności ze snem, częste wybudzanie się czy nocne moczenie u dzieci — to właśnie wieczorem i w nocy samice owsików składają jaja, co powoduje nasilenie problemów. Co więcej, ze względu na przewlekłe zmęczenie związanie z niedostatecznym wysypaniem się, owsica może również powodować osłabienie, rozdrażnienie, kłopoty z koncentracją, a także bladość skóry, zgrzytanie zębami czy pogorszenie apetytu i nudności. Nieprzyjemne dolegliwości będą ulegały nasileniu wraz z czasem trwania choroby i zwiększającą się ilością pasożytów, dlatego tak ważne jest, by odpowiednio wcześnie zareagować, sięgając po odpowiednie leki, jak na przykład tabletki na owsiki czy zawiesiny doustne, zawierające w swoim składzie pyrantel. Aby uśmierzyć towarzyszący chorobie ból brzucha, można również zastosować bogaty w naturalne składniki amol.

Warto wiedzieć, że pasożyty mogą rozwijać się nawet u najmłodszych. Owsiki u niemowlaka niestety nie są rzadkim problemem, dlatego należy zachować szczególną czujność na wszelkie niepokojące objawy u malucha.

Badanie na owsiki: Jak pobrać wymaz do badania na owsiki

Gdy pojawią się jakiekolwiek podejrzenia o obecności pasożytów w organizmie, należy wykonać badanie na owsiki, które opiera się na wymazie z odbytu. Ponieważ samice aktywizują się w nocy, najlepiej wykonać je z samego rana. Do pobrania materiału badawczego przydatny będzie gotowy zestaw do wymazu, który można zakupić w aptekach. Zaleca się, by test na owsiki był wykonany trzykrotnie, na przykład w odstępie trzech dni, co zwiększy szansę na potwierdzenie zarażenia. Warto także dodać, że w niektórych przypadkach badanie może okazać się zbędne — przy rozległym zakażaniu, owsiki w kupie będą widoczne gołym okiem.

Owsiki i inne pasożyty u dzieci - jak leczyć

Kolejny krok po wykryciu owsicy to leczenie choroby. W usunięciu pasożytów pomoże przede wszystkim dedykowany lek na owsiki. Istotnym elementem będzie również wprowadzenie szczególnego rygoru higieny — częste mycie rąk i ciała, regularne zmienianie bielizny, każdorazowe pranie pościeli oraz ręczników w trakcie leczenia czy dokładne sprzątanie domu to podstawa. Należy także wspomnieć, że leczenie będzie skuteczne tylko wtedy, gdy obejmie wszystkich domowników. Co więcej, ponieważ leki na owsiki zazwyczaj działają jedynie na dorosłe pasożyty, po upływie około dwóch tygodni należy powtórzyć kurację, by pozbyć się tych, które wylęgły się z jaj tuż po przyjęciu pierwszej dawki.

Jak zapobiegać zarażeniu owsicą?

Najlepszą profilaktyką przed owsicą będzie odpowiednia higiena osobista. Ważne jest wyrobienie u dzieci dobrych nawyków, na przykład w postaci mycia rąk po skorzystaniu z toalety oraz przed przygotowaniem i spożyciem posiłku, a także dokładnego czyszczenia owoców czy na przykład nieobgryzania paznokci.

Jak pozbyć się owsików? - skuteczne sposoby i preparaty

Podstawą walki z owsicą jest farmakoterapia. W leczeniu choroby można zastosować zarówno ogólnodostępny lek na owsiki bez recepty, jak i ten, który wydawany jest wyłącznie z polecenia lekarza. Wśród substancji czynnych, stosowanych w procesie leczenia, wymienia się pyantel, albendazol oraz mebendazol. Co więcej, preparat na owsiki może mieć różną postać, na przykład tabletek lub doustnej zawiesiny — syrop na owsiki sprawdzi się przede wszystkim u najmłodszych. Chcąc skutecznie pozbyć się pasożytów i nieprzyjemnych dolegliwości, warto dodatkowo wspomóc leczenie farmakologiczne. Co jeszcze pomoże na owsiki? Domowe sposoby, wśród których na szczególną uwagę zasługuje przyjmowanie ziół — niektóre z nich wykazują działanie przeciwpasożytnicze, stając się tym samym naturalnym wsparciem w procesie leczenia. Podczas kuracji warto sięgnąć na przykład po wrotycz pospolity i pić go w formie naparu. Należy jednak pamiętać, że ze względu na poronne działanie, jego stosownie nie będzie wskazane u kobiet, które zaobserwowały owsiki w ciąży. Warto w tym miejscu wspomnieć także o czosnku niedźwiedzim, który wykazuje się bakteriobójczymi właściwościami, dzięki czemu, podobnie jak wspomniane zioło, pomaga usunąć z jelit owsiki. Lek stosowany w dwóch dawkach w odstępie kilku tygodni, przestrzeganie zasad higieny i wsparcie procesu leczenia domowymi sposobami, to najlepsze sposoby na pozbycie się pasożytów z organizmu.