Cenne właściwości lecznicze ostropestu znane były już w średniowieczu. Później, podobnie jak inne zioła, popadł w niełaskę, ponieważ ludzie zachłysnęli się nowoczesną medycyną, oferującą antybiotyki i inne związki chemiczne. Chociaż połknięcie gotowej tabletki jest dużo wygodniejsze i zabiera mniej czasu niż parzenie ziół, leczenie naturalne wróciło jednak do łask. Okazało się nawet, że w wielu przypadkach jest skuteczniejsze od chemii. Ostropest plamisty powszechnie stosuje się w lecznictwie, kuchni, kosmetyce i w celach dekoracyjnych. Co warto o nim wiedzieć?
Czym jest ostropest plamisty?
Ostropest plamisty (sylibum marianum) jest rośliną jednoroczną z rodziny astrowatych (asteraceae). Dawniej w stanie naturalnym występował w całym basenie Morza Śródziemnego, aż po Iran. Obecnie rozprzestrzenił się w wielu rejonach świata – można go spotkać na terenie Afryki, Australii, Ameryki Północnej i Południowej. W naszym kraju jest uprawiany jako roślina lecznicza, jarzyna i roślina ozdobna. Ostropest ma wysoko wzniesioną łodygę (ok. 1 m), u góry rozgałęzioną. Jego liście są bardzo dekoracyjne – posiadają nieregularne, białe plamy i są kolczaste na brzegach. Fioletowe kwiaty, przypominające wyglądem kwiaty ostu, zebrane są w koszyczki o długości 4-5 cm. W naszym klimacie kwitnie w lipcu lub sierpniu.
Jakie są właściwości ostropestu?
Do jednych z najważniejszych zalet ostropestu zaliczyć można jego działanie odtruwające organizm oraz zdolność ochraniania wątroby i nerek przed niszczącym wpływem różnych toksyn i trucizn. Badania kliniczne wykazały, że stanowi niezwykle skuteczne remedium na zatrucia wywołane muchomorami. Sprawdza się również u alkoholików z zaawansowaną marskością wątroby. Ziarna ostropestu obniżają ponadto poziom cholesterolu i działają przeciwzapalnie. Nie każdy wie, że w skład popularnych leków na wątrobę o nazwie Sylimarol, wchodzi właśnie ostropest plamisty. Działanie lecznicze tego ziela wynika przede wszystkim z dużej zwartości sylimaryny (mieszanina flawonolignanów), którą uzyskuje się z jego owoców. Skład silimaryny jest bardzo bogaty i zawiera wiele cennych związków: silibinę, sylidiaminę, i sylikrystynę o podobnej budowie i właściwościach fizykochemicznych oraz izosylimarynę, 2,3-dehydrosilimarynę, 2,3-dehydrosylikrystynę, sylibinomery, czyli oligomeryczne pochodne sylimaryny oraz toksyfolinę, alkohol dehydrokoniferylowy, kwercetynę, tyminę, śluz, kwasy organiczne, witaminy C i K, fitosterole, garbniki, białka, cukry oraz tłuszcz z dużą zawartością kwasu linolowego, a także sole mineralne.
Ostropest plamisty – w jakich dolegliwościach może pomóc?
Sylimaryna stosowana jest z dobrym skutkiem przy wirusowym zapaleniu wątroby. Podaje się ją również w okresie rekonwalescencji po przebytej żółtaczce zakaźnej, aby zapobiec powikłaniom w postaci przewlekłego zapalenia wątroby lub ostrego żółtego zaniku wątroby. Ponadto sylimarynę stosuje się przy marskości i stłuszczeniu wątroby oraz jej uszkodzeniach spowodowanych alkoholem, związkami toksycznymi (np. środkami ochrony roślin), muchomorami itp. Badania kliniczne wykazały również jej skuteczność w leczeniu uszkodzeń miąższu nerek. Wyciągi wodne i alkoholowe z owoców ostropestu wykazują szerszy zakres działania niż sylimaryna. Stosuje się je w różnych krwawieniach wewnętrznych, w tym również z dróg rodnych kobiety, ponieważ flawonoidy zawarte w owocach rośliny działają wzmacniająco na ściany naczyń krwionośnych. Ostropest może także pomóc w dolegliwościach ze strony układu pokarmowego, ponieważ zwiększa wydzielanie soku żołądkowego i reguluje czynności trawienne oraz poprawia apetyt. Wyciągi z owoców ostropestu zalecane są ponadto w krwawieniach z nosa, jelita grubego, żylakach odbytu, krwawieniach macicznych oraz przy przedłużonym miesiączkowaniu. Skuteczne są także w niedokwaśności soku żołądkowego, braku łaknienia, wzdęciach i odbijaniu, migrenach, obniżonym ciśnieniu krwi oraz w chorobie lokomocyjnej. Mogą też po niego sięgnąć kobiety cierpiące na endometriozę, ponieważ łagodzi bóle i pomaga wyregulować czas krwawienia menstruacyjnego.
Olej z ostropestu a starzenie się skóry
Okazuje się, że olej z ostropestu zawiera między innymi antyoksydanty i nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, które wpływają korzystnie na układ sercowo-naczyniowy, sprzyjają nawilżeniu i regeneracji naskórka, opóźniają proces starzenia się skóry, łagodzą jej stany zapalne oraz pomagają w leczeniu trądziku i łuszczycy. Dlatego olej ten wchodzi w skład wielu kremów do twarzy, balsamów do ciała, szamponów i odżywek do włosów. Można także stosować go wewnętrznie (1 łyżeczkę 3 razy dziennie przed posiłkiem).
Czy istnieje zależność pomiędzy ostropestem plamistym a odchudzaniem?
Okazuje się, że tak, bowiem niektóre źródła podają jego skuteczność podczas stosowania diet odchudzających.
Jak zażywać ostropest plamisty?
W sprzedaży znajduje się wiele preparatów z wyciągiem z sylimaryny oraz całe lub zmielone nasiona, a także granulat. Aby uzyskać efekt ochronny dla wątroby, należy przyjmować lek przez 3 miesiące, chociaż pierwsze efekty zauważymy dużo wcześniej. Nasiona rośliny sprzedawane są w aptekach w różnych postaciach – ziaren, proszku, tabletek i kapsułek. Ziarna można dosypywać do ciasta przy pieczeniu chleba albo przygotować z nich smaczną herbatkę. W tym celu należy jedną płaską łyżeczkę nasion zalać szklanką chłodnej wody, doprowadzić do wrzenia i gotować pod przykryciem przez 5-7 minut. Następnie pozostawić na 15 minut i przecedzić. Herbatę można stosować jako:
- środek hamujący krwawienie (pijemy po 1 łyżce co godzinę),
- środek ochronny na wątrobę (pijemy 2 razy dziennie po pół szklanki po jedzeniu)
- środek ochronny na naczynia (pijemy 2 razy dziennie po pół szklanki po jedzeniu).
Według danych WHO (Światowa Organizacja Zdrowia), aby uzyskać optymalne wyniki terapii, należy przyjmować ok. 12-15 gram ziaren dziennie, co odpowiada 200-400 mg sylimaryny. Ostropest mielony stanowi ponadto doskonały dodatek do zup, sosów, wypieków (szczególnie chleba), surówek i sałatek.
Ostropest – tabletki i kapsułki stosuje się, jako lekarstwo i należy je zażywać zgodnie z instrukcjami zawartymi w ulotce dołączonej do opakowania. W przypadku preparatów złożonych i suplementów zawierających ostropest plamisty, sposób użycia umieszczony jest na każdym opakowaniu.
Jakie są przeciwwskazania przy stosowaniu ostropestu plamistego?
W zalecanych dawkach leczniczych nie stwierdzono szkodliwego działania ziela, nawet po długotrwałym stosowaniu. Jakie ma ostropest plamisty skutki uboczne?
W bardzo rzadkich przypadkach zdarzają się alergie. Ziele wykazuje również łagodne działanie przeczyszczające, a ponadto obniża poziomu cukru we krwi, co jest ważne dla diabetyków.
Ostropest plamisty – przeciwwskazania:
- ciąża i karmienie piersią (ze względu na brak danych potwierdzających bezpieczeństwo stosowania),
- przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych (obniża ich skuteczność),
- niedrożność dróg żółciowych.
Ziarna ostropestu plamistego, chociaż wyglądają niepozornie, kryją w sobie olbrzymią, naturalną siłę, potwierdzoną przez liczne badania kliniczne. Warto skorzystać z tego daru natury z uwagi na jego cenne właściwości lecznicze i niezwykłą skuteczność działania.
