Ostre zapalenie trzustki to choroba, która pojawia się najczęściej w wyniku nadmiernego spożycia alkoholu, a także może być skutkiem kamicy nerkowej. Z artykułu dowiesz się: - jakie są przyczyny i objawy ostrego zapalenia trzustki? - jakie są różnice między ostrym a przewlekłym zapaleniem - czy w przypadku zapalenia trzustki konieczny jest pobyt w szpitalu? - jakie są powikłania i rekonwalescencja u pacjentów? - na czym polega dieta trzustkowa?
Zobacz także artykuł na temat przewlekłego zapalenia trzustki.
Ostre zapalenie trzustki – jakie są główne objawy zapalenia trzustki?
Ostre zapalenie trzustki ma zwykle bardzo gwałtowny i dynamiczny przebieg, a do głównych objawów tego zaburzenia można zakwalifikować:
- nagły, silny ból brzucha oraz nadbrzusza,
- promieniowanie bólu w kierunku kręgosłupa,
- nudności i wymioty,
- gorączka,
- napięty i obolały brzuch,
- zaburzenia świadomości,
- tachykardia,
- spadek ciśnienia tętniczego,
- czerwonosine zabarwienie twarzy.
W sytuacji, gdy pacjent zaobserwuje u siebie wyżej wymienione objawy, powinien niezwłocznie wezwać pomoc lekarską. Warto wiedzieć o tym, że zwykle ból brzucha pojawia się nagle i zamiast słabnąć, nasila się. Czasami dodatkowo ból promieniuje w kierunku pleców.
Ból brzucha – skąd wiedzieć, że boli trzustka?
W życiu człowieka mogą pojawiać się różne bóle brzucha, na przykład po zjedzeniu tłustego posiłku, po spożyciu czegoś nieświeżego, a u kobiet bóle mogą być związane z menstruacją. Właśnie dlatego niektórzy zastanawiają się nad tym, jak rozpoznać ból trzustki w kontekście innych dolegliwości bólowych. Zwykle ból trzustki objawia się w rejonie nadbrzusza, a dodatkowo promieniuje w kierunku pleców. Najczęściej dolegliwości pojawiają się około 30 minut po zjedzeniu posiłku lub też po spożyciu zbyt dużych ilości alkoholu. Ból ma charakter napadowy, piekący i bardzo intensywny. Dodatkowo zwykle podanie leków przeciwbólowych nie pomaga, a po pewnym czasie może pojawić się stan podgorączkowy, bóle pleców, nudności i wymioty.
Zapalenie trzustki – różnice między ostrym a przewlekłym zapaleniem
Ostre zapalenie trzustki objawia się w sposób nagły i gwałtowny. W takiej sytuacji pojawiają się poważne zaburzenia w produkcji enzymów, a więc trzustka zaczyna trawić się sama. Dochodzi do nieodwracalnych zniszczeń tego organu. Z kolei przewlekłe zapalenie trzustki może być niewykryte przez wiele lat, zwłaszcza że nie ma tutaj tak jednoznacznych objawów. Przewlekła forma wiąże się ze stopniowym uszkodzeniem organu oraz powolnym ograniczaniem produkcji enzymów i hormonów. Przewlekłe zapalenie trzustki jest trudniejsze do wykrycia niż forma ostra.
Czy przy zapaleniu trzustki potrzebny jest szpital?
Zwykle w sytuacji, gdy pojawiają się typowe objawy ostrego zapalenia trzustki, to konieczny jest pobyt pacjenta w szpitalu. Warto zaznaczyć, że zapalenie trzustki może mieć różnorodne przyczyny, do których należą między innymi:
- nadużywanie alkoholu,
- choroby dróg żółciowych,
- urazy jamy brzusznej,
- wrodzone wady organizmu,
- urazy w obrębie jamy brzusznej,
- przyjmowanie niektórych leków.
W momencie, gdy pacjent trafia do szpitala, zadaniem lekarza jest przeprowadzenie dokładnego wywiadu, dotyczącego możliwych przyczyn zaburzenia, konkretnych objawów oraz historii innych chorób. Dodatkowo konieczne jest przeprowadzenie badań laboratoryjnych, w których dokonuje się oznaczenia amylazy w moczu i surowicy oraz lipazy w surowicy. Chory powinien być przez cały czas monitorowany pod kątem elektrolitów, kreatyniny i mocznika. Spore znaczenie ma także dokładne zbadanie glukozy.
Zobacz także artykuł na temat badań w przypadku bólu brzucha
Jak długo trwa pobyt w szpitalu przy zapaleniu trzustki?
W zdecydowanej większości przypadków leczenie zapalenia trzustki w szpitalu trwa od kilku do kilkunastu dni. Około 80% przypadków ostrego zapalenia trzustki ma charakter łagodny i możliwe jest wyleczenie w przeciągu kilkunastu dni. Niestety u pozostałych 20% pacjentów przebieg ma charakter ciężki, możliwe jest pojawienie się powikłań innych narządów, a to wiąże się z ryzykiem śmierci. W łagodnej postaci choroby pacjenci już po około trzech dniach mogą spożywać pokarmy, a ból brzucha mija. W takiej sytuacji lekarze wypisują pacjenta do domu i może on spokojnie kontynuować leczenie w domu. Niestety przy przebiegu ciężkim pobyt w szpitalu może potrwać od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy.
Ostre zapalenie trzustki – powikłania i rekonwalescencja
Ostre zapalenie trzustki daje różne rokowania, w zależności od przebiegu choroby. Łagodna forma w wielu przypadkach nie daje powikłań, natomiast ciężki przebieg już sam w sobie jest powikłaniem. Może tutaj dojść do pojawienia się pseudotorbieli, ropieni oraz powstania martwicy. Dodatkowo konieczne mogą być różne zabiegi i operacje. Ponadto pojawić się mogą powikłania w obrębie innych narządów. Należy zaznaczyć, że cały proces leczenia, a później rekonwalescencji, zależy w dużym stopniu od przyczyny, która spowodowała ostre zapalenia trzustki. Przykładowo w sytuacji, gdy factorem było wypicie znacznych ilości alkoholu lub choroba alkoholowa, konieczne jest zupełne odstawienie takich trunków. Często w takiej sytuacji pacjent musi udać się na terapię lub przyjmować dodatkowe leki.
Dieta trzustkowa i przykładowy przepis w diecie przy zapaleniu trzustki
Dieta przy zapaleniu trzustki ma ogromne znaczenie w procesie powrotu do zdrowia. Konieczne jest zmniejszenie zawartości tłuszczu w posiłkach. Nie wolno także spożywać alkoholu. Dodatkowo ważna jest suplementacja witaminami rozpuszczalnymi w tłuszczach (A, D, E, K). Przepisy w diecie trzustkowej są lekkostrawne i nie zawierają tłuszczu. Przykładowy przepis to zupa krem z pomidorów z makaronem. Do przygotowania takiego posiłku potrzebne są pomidory z puszki, makaron i koncentrat pomidorowy. Pomidory i koncentrat należy zmiksować, a w międzyczasie ugotować makaron. Całość można połączyć, a później dodać kilka listków bazylii do smaku.
Zobacz także artykuł na temat diety trzustkowej
Warto pamiętać o tym, że pacjenci, którzy znają przyczynę ostrego zapalenia trzustki, powinni zadbać o to, aby zaburzenie nie nawracało. Ważne jest stosowanie się także do zaleceń lekarza, stosowanie diety trzustkowej i unikanie alkoholu.
