Migdałki wspierają działanie układu immunologicznego poprzez produkcję przeciwciał w wieku dziecięcym. Wraz z rozwojem odporności zaczynają stopniowo zanikać. Niekiedy jednak ich nadaktywność skutkuje stałym przerostem.
Z poniższego artykułu dowiesz się:
- jaką funkcję pełnią migdałki,
- jak przebiega diagnostyka chorób migdałków,
- jak przebiega zapalnie migdałków,
- jakie choroby im towarzyszą,
- jakie są wskazania do ich usunięcia,
- na czym polega zabieg,
- jak wygląda rekonwalescencja.
Zobacz także artykuł: Ból gardła przy przełykaniu (odynofagia) – co może być przyczyną? Diagnoza i leczenie
Migdałki – lokalizacja oraz funkcje migdałków u dzieci i dorosłych
Zastanawiasz się, gdzie są migdałki na szyi? Te niewielkie elementy układu limfatycznego zlokalizowane są w różnych miejscach gardła. W skład pierścienia gardłowego Waldeyera, czyli elementu układu odporności błon śluzowych, wchodzą: migdałki podniebne, migdałek gardłowy, językowy oraz trąbkowy. Znajdziemy je kolejno między grzbietem języczka po obu stronach, w części nosowej gardła, za językiem oraz w ujściu trąbki słuchowej.
Jakie są funkcje migdałków? Jako tkanka limfoidalna odpowiadają za produkcję przeciwciał w wieku dziecięcym oraz za usuwanie toksyn i patogenów z organizmu. Dodatkowo wytwarzają cytokiny odpowiadające za regulowanie stanu zapalnego. Dzięki temu migdałki chronią przed rozwojem poważniejszych chorób górnych i dolnych dróg oddechowych. Wraz z rozwojem układu odporności ich rola zostaje jednak znacznie zredukowana.
Powiększone, opuchnięte migdałki – rozpoznanie i leczenie
Niekiedy jednak dochodzi do nadmiernego powiększenia się migdałków podniebnych. Zapalenie migdałków można rozpoznać podczas standardowego badania lekarskiego. Lekarz wizualnie ocenia widoczne symptomy i na ich podstawie zaleca odpowiedni sposób terapii. Niekiedy dodatkowo można przeprowadzić badanie morfologiczne.
Zapalanie migdałków daje liczne objawy takie jak: silny ból i zaczerwienienie gardła, obrzęk błony śluzowej, gorączka, ból głowy i krwistoczerwona śluzówka. Dodatkowo niektórzy pacjenci skarżą się na ból mięśni, katar oraz zapalenie spojówek. Wśród symptomów można wymienić także biały nalot na migdałkach oraz tkliwość w okolicy węzłów chłonnych. Niekiedy pojawiają się także kamienie na migdałkach, które przeważnie ulegają samoistnemu usunięciu. Ból migdałków mogą złagodzić preparaty do ssania oraz skuteczne spraye. Ponadto w leczeniu stosuje się przeciwgorączkowe leki, a w przypadku zakażenia paciorkowcami także antybiotyki.
Zapalenie migdałków - najczęstsze przyczyny infekcji bakteryjnych i wirusowych
Migdałki gardłowe narażone są na działanie wirusów i bakterii. Wśród głównych przyczyn zapalania o podłożu bakteryjnym wymienia się paciorkowce Streptococcus pyogenes, które wymagają wdrożenia antybiotykoterapii. W okresach obniżonej odporności stan zapalny może rozwinąć się także wskutek nadmiernego namnożenia bakterii bytujących w gardle.
Powiększone migdałki u dorosłych oraz najmłodszych dzieci - poniżej 5 roku życia - powstają w wyniku działania wirusów. Natomiast starsze dzieci na ogół borykają się z infekcjami o charakterze bakteryjnym. Do rozwinięcia stanu zapalnego najczęściej dochodzi w okresie jesienno-zimowym wskutek zakażenia drogą kropelkową.
Przerost migdałków podniebiennych, trzeci migdał i angina - najczęstsze choroby związane z migdałkami
Niekiedy dochodzi do rozwinięcia się poważniejszych chorób, wśród których można wymienić przerost migdałków podniebnych powodujący problemy z drożnością oddechową w obrębie gardła środkowego. Patologicznie powiększone migdałki mogą powodować obturacyjny bezdech w czasie snu. Chorobę można rozpoznać podczas wywiadu lekarskiego oraz badania laryngologicznego. Niekiedy konieczne jest wykonanie rynoskopii, która umożliwia wizualną ocenę struktur gardłowo nosowych oraz rozpoznanie opuchniętych migdałków.
W przypadku powiększenia migdałka gardłowego mówimy o tzw. trzecim migdale, który widoczny jest jedynie przy użyciu specjalistycznych przyrządów laryngologicznych. Przerost może skutkować zablokowaniem drożności nosa. Pacjent oddycha wtedy wyłącznie przez usta. Ponadto może powodować wysięki i zapalenie ucha, problemy ze spaniem oraz wysuszenie błon śluzowych gardła.
Poważnym schorzeniem jest także angina, czyli ostre zapalenie migdałków podniebnych. W przypadku infekcji bakteryjnej objawia się wysoką gorączką oraz silnym bólem gardła. W przypadku infekcji wirusowej dodatkowo może wystąpić nieżyt nosa oraz kaszel. Zakażenie wirusami nie wymaga jednak specjalnego leczenia - przeważnie stosowane są leki bez recepty o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. Angina ropna przenoszona jest drogą kropelkową.
Wskazania do usunięcia migdałków
Dawniej zabieg wycięcia migdałków często był stosowany profilaktycznie w przypadku nawracających infekcji. Dzisiaj wśród wskazań wymienia się jedynie poważne dysfunkcje, które uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie migdałków. Należy pamiętać, iż zdrowe migdałki stanowią ważny element dziecięcego układu immunologicznego. Wśród wskazań do zabiegu wymienia się m.in.:
- nawracające anginy,
- podejrzenie nowotworu,
- przewlekłe zapalenie migdałków,
- powikłania po zapaleniu, np. ropień okołomigdałkowy,
- zaburzenia w przełykaniu i mówieniu,
- utrudnione oddychanie,
- nawracające infekcje ucha,
- nieświeży oddech.
Wycinanie migdałków u dorosłych ma miejsce wtedy, gdy dochodzi do anomalii w naturalnym procesie ich zanikania. Liczne infekcje mogą bowiem powodować stały przerost migdałków.
Czy wycięcie migdałków jest bezpieczne?
Jak wygląda wycinanie migdałków? Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym w ramach chirurgii jednego dnia. Oznacza to, że pacjent wraca do domu w dniu zabiegu. W przypadku migdałka gardłowego stosowany jest szczękorozwieracz wprowadzany do nosogardzieli. Migdałków podniebnych natomiast nie usuwa się, a jedynie nacina. Oznacza to, że mogą wciąż podejmować czynności immunologiczne. Zabieg wygląda tak samo w przypadku osób dorosłych, jak i u dzieci.
Jakie są skutki usunięcia migdałków u dorosłych i dzieci? Może pojawić się obrzęk języka, odma na szyi oraz zmiana barwy głosu i uczucie suchości w gardle. Wycięcie migdałków wiąże się z częstymi, ale niegroźnymi skutkami ubocznymi, wśród których można wymienić także krwawienie wczesne i późne z nosa i gardła oraz zapalenie ucha środkowego.
Rekonwalescencja po wycięciu migdałków i możliwe skutki uboczne
O czym należy pamiętać po wycięciu migdałków? Rekonwalescencja zajmuje przeważnie kilka dni. Przez 2-3 tygodnie po zabiegu można przyjmować leki przeciwbólowe. Przez pierwszy tydzień należy ograniczyć przy tym aktywność ruchową. Pacjenci powinni unikać miejsc o wysokiej temperaturze, np. sauny, oraz nie zanurzać głowy w basenie lub wannie. Miejscowo można stosować także okłady z lodu, które zmniejszą ewentualny obrzęk oraz dolegliwości bólowe. Warto przy tym pamiętać o spożywaniu chłodniejszych posiłków, najlepiej rozdrobnionych.
