W języku potocznym lordoza rozumie się jako wadę kręgosłupa. Okazuje się jednak, że jest to jego naturalna pozycja. Prawidłowo zbudowany kręgosłup tworzy trzy krzywizny: lordozę szyjną, kifozę piersiową oraz lordozę lędźwiową. Stanowią one wspornik, pozwalający utrzymać wyprostowaną postawę ciała. Kręgosłup w sposób naturalny wygięty jest lekko ku przodowi w części szyjnej i lędźwiowej, a do tyłu na odcinku piersiowym i krzyżowym. W ten sposób łatwo absorbuje wstrząsy i utrzymuje ciężar głowy. Dopiero w momencie, gdy skrzywienie kręgosłupa jest nadmierne, mówimy o jego wadzie, którą należy korygować.
Czym jest lordoza lędźwiowa?
Lordoza lędźwiowa (właściwie hiperlordoza) należy do najczęstszych wad postawy. Charakteryzuje się nadmiernym wygięciem kręgosłupa do przodu w płaszczyźnie strzałkowej, co zaburza i zmienia kształt postawy ciała. Wywołuje ból kręgosłupa oraz dolegliwości ze strony układu kostno-szkieletowego. Wygląd kręgosłupa człowieka kształtuje się etapami, od momentu urodzenia, aż do 18. roku życia. Na początku, ok. 3-4 miesiąca, wraz z próbami podnoszenia główki, powstaje lordoza szyjna, a później (wraz z przyjęciem pozycji pionowej) – lordoza lędźwiowa. U rocznego dziecka kręgosłup tworzy wyraźnie linię S. Około 7. roku życia lordoza lędźwiowa pogłębia się, co powoduje wygięcie brzucha do przodu. Właściwy kształt, czyli prawidłowa lordoza kręgosłupa, ustala się dopiero ok. 18. roku życia.
Jakie są rodzaje lordozy?
Prawidłowy kąt lordozy szyjnej powinien mieścić się w przedziale od 20 do 40 stopni, a lordozy lędźwiowej: od 30 do 50 stopni. Specjaliści wyróżniają dwa rodzaje lordozy: hipolordozę i hiperlordozę. Pierwsza z nich oznacza spłycenie (zniesienie) kąta lordozy poniżej 20 stopni, druga zaś – nasilenie lordozy (pogłębienie lordozy), czyli sytuację, kiedy kąt jest większy od 50 stopni. Najczęściej występuje zniesienie lordozy szyjnej oraz lędźwiowej. Powstaje ono w wyniku kurczenia się mięśni przykręgosłupowych na skutek bólu spowodowanego urazem lub zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa i krążków międzykręgowych, rwę kulszową lub innymi miejscowymi stanami zapalnymi. Kurczenie się mięśni przykręgosłupowych prostuje krzywiznę kręgosłupa, co dodatkowo nasila dolegliwości bólowe. Zniesiona lordoza szyjna może być również spowodowana wadami wrodzonymi lub nabytymi kręgosłupa.
Hiperlordoza (lordoza pogłębiona, potocznie: plecy wklęsłe) występuje najczęściej na odcinku lędźwiowym kręgosłupa i podobnie, jak zniesiona lordoza szyjna, może być wrodzona lub nabyta. Polega na postępującym nadmiernym, patologicznym wygięciu kręgosłupa ku przodowi w części lędźwiowej (w dole pleców). Najczęściej powstaje na skutek zaburzenia siły i napięcia mięśni (dystonia mięśniowa). W niektórych przypadkach może być spowodowana niewłaściwym ustawieniem miednicy powstałym np. po utrwalonym zwichnięciu stawu biodrowego. Jeśli w porę nie zostanie poddana leczeniu, zaburza proporcje sylwetki i wywołuje przewlekłe bóle pleców oraz artretyzm.
Jakie są przyczyny lordozy lędźwiowej?
Specjaliści wymieniają wiele przyczyn powstawania lordozy lędźwiowej, jak np. utrzymywanie nieprawidłowej postawy, brak aktywności fizycznej czy otyłość. Może też być wrodzoną wadą postawy lub powstać w następstwie:
- urazów,
- innej wady postawy, np. kifozy pogłębionej, czyli nadmiernego wygięcia na zewnątrz w środkowej części pleców,
- zaburzenia funkcjonowania mięśni (zbyt słaba siła i napięcie mięśni, odpowiedzialnych za utrzymanie prawidłowej postawy ciała),
- złego ustawienia miednicy, np. utrwalonego zwichnięcia stawu biodrowego,
- mało elastycznej lub sztywnej tkanki powięzi ciała,
- niektórych schorzeń (osteoporozy, zaniku mięśni, stanów zapalnych krążków międzykręgowych, rwy kulszowej, krzywicy, gruźlicy czy kręgozmyku, polegającego na przemieszczenie się kręgów względem siebie).
Lordoza lędźwiowa – objawy
Nadmierne wygięcie kręgosłupa w okolicy lędźwiowej daje charakterystyczne objawy, w postaci zniekształcenia postawy ciała:
- wklęsłych pleców,
- wypiętego do przodu brzucha,
- odstających pośladków,
- utworzenia „litery C” między pośladkami a środkową częścią pleców.
Lordoza lędźwiowa wywołuje także objawy ogólnoustrojowe w postaci:
- bólu w dolnej części kręgosłupa, wywołanego nadmiernym obciążeniem,
- bólu podczas długotrwałego siedzenia i chodzenia,
- problemów z chodzeniem,
- bólu podczas podnoszenia i dźwigania ciężarów,
- odczuwania dyskomfortu podczas odpoczynku w pozycji leżącej w plecach,
- zaburzeń w oddawaniu stolca i moczu,
- bólu brzucha i uczucia pełności w nadbrzuszu (spowodowanego wystającym do przodu brzuchem),
- bólu spowodowanego uciskiem na nerwy lub rdzeń kręgowy,
- odczuwania napięcia wywołanego uciskiem na narządy wewnętrzne,
- mrowienia i drętwienia kończyn dolnych,
- skurczów mięśniowych.
Jak leczyć lordozę lędźwiową?
W leczeniu wad postawy niezwykle ważne jest wczesne rozpoznanie choroby. Im szybciej rozpocznie się leczenie, tym większe są szanse na skorygowanie wady kręgosłupa. Sposób postępowania zależy od rodzaju lordozy oraz stopnia zaawansowania skrzywienia. Lordozę
lędźwiową można łatwo rozpoznać – wystarczy położyć się na płaskiej powierzchni i wsunąć dłoń pod dolny odcinek kręgosłupa (nad pośladkami. Jeśli nad dłonią jest pusta przestrzeń, oznacza to, że występuje lordoza lędźwiowa pogłębiona, która wymaga leczenia. Lekarz specjalista, po wykonaniu RTG kręgosłupa, zleca odpowiednią terapię. We wczesnym stadium choroby zwykle wystarcza gimnastyka korekcyjna i fizykoterapia. Podstawę leczenia stanowi wzmocnienie mięśni kręgosłupa. Można to osiągnąć, stosując masaże i ćwicząc np. pływanie, nordic walking, jogę, pilates itp. Należy unikać niektórych pozycji, m.in. kołyski, skłonów w tył, mostków, stania na rękach oraz przerzutów bokiem. Niewskazana jest także gimnastyka artystyczna i akrobatyka. Ważne jest utrzymywanie właściwej postawy kręgosłupa podczas snu i wypoczynku (bardzo pomocne są specjalne materace i łóżka ortopedyczne. W bardziej zaawansowanych stadiach choroby stosuje się dodatkowo leki przeciwbólowe i przeciwzapalne oraz specjalne gorsety ortopedyczne, które naciskając na kręgosłup, wymuszają jego właściwe ustawienie. Jeśli normalne funkcjonowanie jest znacznie utrudnione, stosuje się leczenie operacyjne. U osób otyłych wskazane jest zrzucenie zbędnych kilogramów, które niepotrzebnie obciążają kręgosłup. Nie należy również dźwigać ciężkich przedmiotów, aby nie przeciążać kręgosłupa. Największe efekty w leczeniu wad kręgosłupa uzyskuje się u dzieci, ponieważ ich szkielet jest plastyczny i podatny na wszelkie zmiany. Dlatego również tak ważne jest pilnowanie, aby dziecko utrzymywało prawidłową postawę ciała, nie garbiło się i nie krzywiło.
Ćwiczenia na lordozę
Jeśli gimnastyka korekcyjna ma przynieść widoczne efekty, powinna być stosowana minimum 3 razy w tygodniu. Poniżej znajdują się propozycje trzech najczęściej stosowanych ćwiczeń:
Lordoza – ćwiczenia:
- Kładziemy się na plecach, nogi są wyprostowane. Następnie uginamy prawą nogę w kolanie i przytrzymując kolano obiema rękami, podciągamy ją do klatki piersiowej (druga noga przylega do podłogi i jest wyprostowana). Następnie wykonujemy to samo dla nogi lewej. Ćwiczenie powtarzamy 10 razy dla każdej nogi.
- Tzw. koci grzbiet. Wykonujemy klęk podparty (stoimy na czworakach). Dłonie rozstawiamy na szerokość ramion, a kolana i stopy na szerokość bioder. Następnie wykonujemy wydech i wypychamy kręgosłup w górę, jednocześnie przesuwając miednicę ku przodowi i zginając głowę w stronę mostka. Wykonujemy wdech i powracamy do pozycji wyjściowej. Ćwiczenie powtarzamy 10 razy.
- Tzw. skłon japoński. Wykonujemy klęk podparty. Następnie siadamy na piętach i jednocześnie wysuwamy ręce do przodu. Ćwiczenie powtarzamy 10 razy.
