Liszaj płaski i zakaźny – jakie są przyczyny, objawy oraz jak leczyć?

Liszaj to choroba skóry o przewlekłym charakterze. Objawia się występowaniem zmian pęcherzykowych lub grudkowych, lub barwnikowych na skórze. Przyczyny występowania choroby nie są dokładnie znane. Schorzenie przybiera bowiem różne formy, a rozwojowi sprzyjają różnorodne czynniki, nawet autoimmunologiczne. Co trzeba wiedzieć o liszaju?

Liszaj – jakie jest pochodzenie?

Przyczyny rozwijania się liszaja nie można dokładnie określić, ponieważ choroba ta nie została jeszcze dokładnie poznana. Występuje wiele jej odmian, a w większości przypadków nie można stwierdzić dokładnego powodu dlaczego się pojawiła.

Czasami może być skutkiem przyjmowania leków, czasami inna choroba, a czasami zaburzenia autoimmunologiczne. Uważa się jednak, że czynnikami sprzyjającymi pojawieniu się liszaja są:

• stres,
• predyspozycje genetyczne,
• zmiany hormonalne,
• współistniejące choroby wirusowe.

Jakie są rodzaje liszaja?

Liszaj może przybierać różne formy:

• Liszaj płaski jest zmianą skórną, którą charakteryzują wykwity na skórze w formie grudek. Potrafi się on utrzymywać od kilku miesięcy do nawet roku. Typowo występuje na nadgarstkach, ale może pojawiać się wszędzie. W 50% przypadków zdarza się, że choroba występuje w jamie ustnej. Tam choroba występuje pod postacią zbieleń nabłonka, które obejmują wewnętrzne powierzchnie policzków, język oraz okolice zgryzu. Ta odmiana rzadko występuje w okolicach narządów płciowych.
• Liszaj obrączkowaty (liszaj obrączkowy to zła nazwa!) jest rodzajem liszaja płaskiego. To przewlekła choroba skóry, która może zaatakować także błony śluzowe czy paznokcie.
• Liszaj twardzinowy przeważnie występuje w okolicach intymnych, skórze wokół odbytu lub na piersiach. Początkowo zmiany mają postać niewielkich białych plamek, które mają gładką powierzchnię. Stopniowo ulegają one powiększeniu, skóra staje się wtedy delikatniejsza i bardziej narażona na urazy. Świąd przy tej odmianie rzadko występuje.
• Liszaj rumieniowaty najczęściej występuje w okolicach głowy, zwłaszcza w obrębie owłosionej skóry głowy, ale pojawia się również  na dłoniach i twarzy. Przy tej odmianie na skórze pojawia się wysypka i blizny, które charakteryzują się brunatnym lub czerwonym odcieniem i zaokrąglonym kształtem.

Liszaj u dziecka

U dzieci liszaj płaski charakteryzuje się nagłym pojawieniem wykwitów skórnych, które przybierają postać lśniących grudek o brunatnym lub sinofioletowym kolorze, które dodatkowo pokryte są białymi prążkami. Grudki zlewając się w większe powierzchnie, wywoływać mogą świąt skóry. Liszaj u dziecka najczęściej występuje na nadgarstkach lub wewnętrznej części przedramion lub na skórze nóg. U dzieci liszaj na twarzy pojawia się niezwykle rzadko. Zdarza się często, że liszaj płaski może być pomylony z łupieżem Giberta, znanym jako łupież różowy.

Objawy będą ustępować samoistnie, ale utrzymują się przez długi czas. To niestety bardzo uciążliwe dla najmłodszych. Istotne jest, by pilnować odpowiedniej higieny u dzieci oraz dbać o prawidłowe nawilżenie skóry. Jeśli dziecko skarży się na uciążliwość objawów, można mu pomóc kąpielami z dodatkiem nadmanganianu potasu lub naparu ze skrzepu polnego, siemienia lnianego lub malwy. Dodatkowo skóry nie powinno wystawiać się na działanie słońca, więc latem dziecko powinno unikać słońca i nosić ubrania z przewiewnej bawełny.

Jakie są różnice między liszajem płaskim a zakaźnym?

Liszaj płaski w przeciwieństwie do liszajca zakaźnego... nie jest zakaźny. W przypadku tego drugiego zarażenie występuje głównie przez kontakt z osobą chorą lub jej rzeczami, na przykład odzieżą lub ręcznikami.

Głównym czynnikiem, który wywołuje objawy, jest infekcja skóry, za którą może stać na przykład gronkowiec złocisty.

Różnica pomiędzy tymi chorobami polega także na wyglądzie zmian skórnych. W przypadku liszaja płaskiego są to głównie błyszczące wykwity grudkowe, które mogą mieć układ linijny z tzw. siateczką Wickhama. W przypadku liszajca zakaźnego na skórze pojawiają się złoto-miodowe strupy, które zbudowane są z wielu warstw. Pojawiają się one głównie na twarzy, szyi, ale także rękach. Należy bezwzględnie unikać bezpośredniego dotykania zajętych okolic!

Jakie są różnice między liszajem a liszajcem?

Podobna nazwa sprawia, że ludzie często mylą ze sobą liszaj z liszajcem, a to niezwiązane ze sobą schorzenia. Liszaj to przewlekłe schorzenie błon śluzowych lub skóry, którego przyczyna nie jest znana. Liszajec to zaś choroba wywoływana przez bakterie. Jej objawy często ustępują samoistnie. Zdarza się jednak, że do jego leczenia wykorzystuje się antybiotyki.

Liszajec to choroba powodująca proces zapalny w obrębie naskórka lub skóry właściwej. U chorego, choć zależy to od rodzaju liszajca, pojawiać się mogą pęcherze.

Liszaj płaski – leczenie

Jako że przyczyny liszaja płaskiego nie są dobrze znane, u chorych stosuje się wyłącznie leczenie objawowe, które ma na celu złagodzenie objawów choroby. Pacjentom podaje się leki przeciwhistaminowe takie jak Aflofarm Hydrocortisonum lub Oceanic Hydrocortisonum. Tego typu leki m.in. łagodzą swędzenie.

Jeśli objawy zaczynają się nasilać lub występują przez długi czas, choremu podaje się glikokortykosteroidy w średnich dawkach. Zdarza się także, że stosowany jest zabieg rozjaśniania skóry z wykorzystaniem światła. Osoby, u których choroba jest oporna na leczenie otrzymują także retinoidy lub cyklosporynę. Podaje się również maści sterydowe. Te redukują opuchliznę i zaczerwienienia.

Liszaj - leczenie domowe

Podczas walki z liszajem można stosować domowe środki, które pomogą w walce z chorobą. Jeśli choroba występuje w jamie ustnej, zaleca się płukanki np. z malwy lub siemienia lnianego. Przyjmować można również olej z czarnuszki.

Istotne jest też wykluczenie z jadłospisu produktów, które powodować mogą nasilenie choroby w jamie ustnej. Należy unikać:

• ostrych potraw,
• owoców cytrusowych i soków na ich bazie,
• pomidorów, sosów pomidorowych i ketchupu,
• chipsów i innych słonych przekąsek,
• napojów zawierających kofeinę,

W przypadku zmian naskórnych chory może szukać ukojenie w zimnych okładach lub kąpielach w owsiance.

Liszajec zakaźny - leczenie

Podobnie jak w przypadku liszaja płaskiego, leczenie liszajca zakaźnego opiera się wyłącznie na działaniach zachowawczych. Jeśli choroba nie jest bardzo silna, stosuje się leczenie miejscowe. Jeśli zmiany są rozległe i nie poddają się leczeniu miejscowemu, stosuje się terapię ogólną.

W przypadku terapii miejscowej stosuje się środki dermatologiczne: maści, kremy i aerozole z antybiotykami, ale także środki zawierające środki odkażające, które mają działanie bakteriobójcze.