Lecytyna jest ważnym składnikiem niemal każdej komórki organizmu człowieka, pełniącym w nim wiele ważnych funkcji. Jakie właściwości zdrowotne ma lecytyna, kiedy trzeba ją suplementować i w jakich produktach można ją znaleźć?
Czym jest lecytyna?
Lecytyna to mieszanina różnych związków o charakterze tłuszczowym. Są to głównie fosfolipidy, czyli związki, na które składają się kwasy tłuszczowe, glicerol, grupa fosforowa oraz dodatkowy związek choliny, inozytolu lub seryny. Pozostałe elementy lecytyny to glikolipidy, węglowodany, trójglicerydy oraz woda. Po raz pierwszy lecytyna została wyizolowana w 1846 roku przez Theodora Nicolasa Gobleya z żółtka jaja kurzego. Prowadzone od tamtego czasu badania nad właściwościami leczniczymi i możliwościami zastosowania lecytyny potwierdziły, że odgrywa ona szereg istotnych ról w organizmie.
Jakie są rodzaje lecytyny?
Wyróżniamy trzy podstawowe odmiany lecytyny: sojową, słonecznikową oraz rzepakową. Około 30% składu lecytyny, niezależnie od jej rodzaju, stanowią oleje. Różnią się one natomiast proporcjami kwasów tłuszczowych – są one zależne od rośliny, z której została ona pozyskana. W lecytynie słonecznikowej i sojowej występują przede wszystkim kwasy tłuszczowe omega-6, w składzie lecytyny rzepakowej zaś znajduje się większa ilość kwasów omega-3.
Lecytyna – właściwości zdrowotne
Lecytyna jest składnikiem każdej komórki ciała i wchodzi w skład błon komórkowych. Pełni ona więc wiele bardzo ważnych funkcji w organizmie człowieka, w tym:
- stanowi element budujący tkanki mózgu i otoczki mielinowe komórek układu nerwowego;
- pobudza układ nerwowy;
- poprawia koncentrację i wspiera proces zapamiętywania;
- uczestniczy w procesach przemiany materii;
- stanowi barierę ochronną ścian żołądka, chroni wątrobę przed marskością, przeciwdziała tworzeniu się kamieni żółciowych;
- wspomaga wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach;
- obniża poziom cholesterolu i poprawia krążenie krwi;
- zwiększa wydolność i przyspiesza regenerację po wysiłku fizycznym;
- opóźnia procesy starzenia.
W związku z tym, że lecytyna wspomaga pamięć i koncentrację oraz wspiera pracę mózgu, jest zalecana osobom, które pracują umysłowo, przygotowują się do ważnych egzaminów czy seniorom, u których kondycja układu nerwowego może pogarszać się wraz z wiekiem. Z kolei ochronne działanie lecytyny na wątrobę polega przede wszystkim na wspomaganiu procesu detoksykacji i regeneracji narządu oraz ograniczeniu niekorzystnego wpływu alkoholu, leków czy innych substancji, które mogą go obciążać.
To jednak nie wszystkie właściwości lecytyny. Uważa się, że wspomaga ona również sprawność seksualną mężczyzn – płyn nasienny zawiera bowiem dużą ilość lecytyny, a inozytol jest niezbędny w procesie jego wytwarzania. Lecytynę znaleźć można m.in. w korzeniu lukrecji, która jest jednym z najpopularniejszych ziół stosowanych na potencję. Lecytyna może ponadto poprawiać stan osób z zaburzeniami maniakalno-depresyjnymi i zmniejszać częstotliwość występowania urojeń czy halucynacji.
Jak dawkować lecytynę?
Dzienne zapotrzebowanie na lecytynę zapewniające prawidłowe funkcjonowanie organizmu określa się na poziomie około 2-2,5 grama, choć w niektórych źródłach można odnaleźć informację, że optymalna ilość to 6 gramów. Na co dzień zapotrzebowanie organizmu na lecytynę zwykle można pokryć samą dietą, ale czasem niezbędna jest jej suplementacja. Po leki i suplementy zaleca się sięgać w stanach wzmożonego wysiłku umysłowego oraz przy spadku koncentracji, kiedy ilość lecytyny dostarczana z pożywieniem nie spełnia całkowicie zapotrzebowania organizmu.
Lecytyna – działania niepożądane
Lecytyna jest bezpieczna dla organizmu, nie wchodzi w interakcje z innymi lekami, a stosowana zgodnie ze wskazaniami lekarza lub producenta preparatu nie wywołuje skutków ubocznych. Działania niepożądane mogą jednak pojawić się przy kilkukrotnym przekroczeniu zalecanej dziennej dawki – najczęściej są to bóle brzucha, nudności, biegunka lub uczucie pełności. Przyjmowanie zbyt dużej ilości lecytyny może skutkować ponadto zaburzeniami pracy serca, spadkiem ciśnienia krwi lub wystąpieniem stanów lękowych.
Warto też mieć na uwadze, że suplementy z lecytyną często zawierają witaminę E, która jest niewskazana w przypadku osób zażywających jednocześnie leki rozrzedzające krew. W takiej sytuacji należy dokładnie przeanalizować skład dostępnych produktów i wybrać preparat, który nie zawiera witaminy E. Lecytyna w płynie może także zawierać pewne ilości alkoholu – to ważne szczególnie dla kobiet w ciąży, karmiących piersią oraz kierowców.
Polecane produkty z lecytyną
Choć zawartość lecytyny w produktach spożywczych nie jest z reguły zbyt wysoka, występuje ona dość powszechnie, dlatego pokrycie zapotrzebowania organizmu dietą nie jest trudne. Źródłem lecytyny są między innymi:
- żółtka jaj,
- ziarna słonecznika, zarodki pszenne,
- soja, rzepak,
- nierafinowany olej rzepakowy,
- wątroba,
- pieczywo pełnoziarniste,
- orzechy,
- ryby,
- nabiał,
- zielone warzywa,
- awokado, oliwki,
- napar z siemienia lnianego.
W razie podwyższonego zapotrzebowania na lecytynę najlepiej sięgnąć po sprawdzone suplementy dostępne w aptece bez recepty. Można zdecydować się na standardowe kapsułki z lecytyną, a przy braku przeciwwskazań – kapsułki z lecytyną i witaminą E, która dodatkowo chroni komórki przed stresem oksydacyjnym.
Lecytyna pełni bardzo wiele istotnych funkcji w organizmie człowieka – pobudza układ nerwowy, poprawia pamięć i koncentrację, obniża cholesterol i chroni wątrobę. Choć występuje ona w wielu spożywanych na co dzień produktach, dzienne zapotrzebowanie organizmu na lecytynę można łatwo pokryć dzięki suplementom – warto je stosować zwłaszcza w przypadku wzmożonego wysiłku umysłowego i przy spadku koncentracji.
