Naczyniak jest wrodzoną anomalią naczyniową, która najczęściej ma postać czerwonych, lekko wypukłych punktów na skórze. Najczęściej są to zmiany powierzchowne, które mogą występować zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych.
W artykule odpowiemy na pytania:
- jak powstają naczyniaki,
- czy są groźne,
- jakie są rodzaje zmian,
- co oznaczają naczyniaki u dzieci,
- na czym polega leczenie naczyniaków,
- jak działać w przypadku uszkodzenia naczyniaka.
Zobacz także artykuł: "Zmiany skórne, które powinny nas zaniepokoić, czyli kiedy udać się do dermatologa?"
Co to są naczyniaki? Jakie są przyczyny ich powstawania?
Najczęściej naczyniaki powstają w wyniku rozmnożenia komórek błony naczyniowej. Mogą towarzyszyć również chorobom genetycznym. Bywają objawem wrodzonego zespołu Sturge’a-Webera oraz zespołu Klippla-Trenaunaya. Niekiedy mają charakter nabyty i stają się odpowiedzią organizmu na urazy mechaniczne oraz zakażenie bakteryjne. Wśród przyczyn powstawania naczyniaków wymienia się także niektóre choroby przewlekłe, w tym reumatyzm, choroby tarczycy i wątroby. Występują zarówno u niemowląt, jak i u starszych dzieci, dorosłych oraz seniorów.
Naczyniak u dorosłych i dzieci najczęściej ma postać niewielkich zmian skórnych. Niekiedy występują również w tkance podskórnej. W zależności od rodzaju mogą mieć zarówno charakter niegroźnych defektów kosmetycznych, jak i stanowić objaw poważniejszej choroby. Występują powszechnie u dzieci. Szacuje się, że mogą dotyczyć nawet co 10 niemowlęcia. Najczęściej zmiany znikają samoistnie do ukończenia 10 roku życia. Wiele osób zastanawia się jednak, czy naczyniak to rak. Dolegliwość ta rzeczywiście klasyfikowana jest jako łagodny nowotwór.
Czy naczyniak jest groźny? Naczyniaki łagodne i złośliwe
Najczęściej naczyniaki mają postać łagodną i nie wymagają skomplikowanego leczenia. Należy do nich m.in. naczyniak groniasty oraz kłębczak, występujący w okolicach twarzy i paznokci. Najczęściej nie dają one żadnych objawów, a do ewentualnego wykrycia dochodzi przy okazji wykonywania innych badań diagnostycznych. Czy naczyniaki mogą być złośliwe?
Naczyniakomięsak krwionośny jest to rzadki naczyniak złośliwy, który najczęściej pojawia się w wątrobie, tarczycy oraz śledzionie. Daje szybkie przerzuty na inne organy poprzez krew. W tym miejscu należy wspomnieć także mięsak Kaposiego, czyli nowotwór tkanek miękkich, który posiada 4 postacie kliniczno-epidemiologiczne. Najczęściej pojawia się na skórze oraz błonach śluzowych. Atakuje głównie osoby z wtórnymi niedoborami odporności. Często ma postać rozbudowanych guzów o fioletowym zabarwieniu. Do innych poważnych zmian chorobowych należy obłoniak złośliwy, który najczęściej występuje w podstawie czaszki.
Rodzaje naczyniaków: naczyniak płaski, rubinowy, włośniczkowy, gwiaździsty i limfatyczny
Wyróżniamy różne rodzaje naczyniaków w zależności od ich wielkości, koloru oraz struktury. U dzieci najczęściej rozpoznawany jest naczyniak płaski, zwykły i jamisty. Odznacza się nieregularnym kształtem oraz czerwonym kolorem. Może jednak zmieniać swoje zabarwienie wskutek podejmowania wysiłku, np. intensywnego płaczu. Najczęściej występuje na karku oraz twarzy. Naczyniak włośniczkowy zanika najczęściej samoistnie w okresie wczesnodziecięcym. U dzieci i kobiet często występuje także naczyniak gwiaździsty, który może być zlokalizowany na twarzy i tułowiu. Odznacza się licznymi guzkami z promienistymi naczyniami włosowatymi.
Naczyniaki starcze to niezłośliwe nowotwory, które występują pod postacią czerwonych grudek. Najczęściej znajdziemy je na ramionach i tułowiu. Tzw. naczyniak rubinowy najczęściej pojawia się w wyniku zmian hormonalnych i uwarunkowań genetycznych. Mogą występować już po 30 roku życia, jednak najczęściej dotykają osoby, który ukończyły 60 lat. Warto wspomnieć jednocześnie o naczyniaku limfatycznym, który ma łagodny przebieg i nie zaburza pracy narządów. Niekiedy bywa problematyczny ze względu na większe rozmiary oraz usytuowanie na ciele. Może pojawić się także na błonach śluzowych, gdzie utrudnia spożywanie pokarmów, mówienie oraz oddychanie. Niekiedy występuje na kościach oraz w układzie pokarmowym i oddechowym.
Naczyniaki u niemowląt i dzieci a ryzyko powikłań - co każdy rodzic powinien wiedzieć?
Najczęściej naczyniaki u dzieci stanowią niewielki defekt kosmetyczny, który znika z wiekiem. W przypadku ok. 5-10% dzieci mogą wystąpić jednak różne powikłania, do których zaliczamy m.in. krwawienie, owrzodzenia oraz stan zapalny. Ponadto niektóre zmiany mogą powodować ból u najmłodszych członków rodziny. Jeśli zauważysz naczyniaki u swojego dziecka, skonsultuj się z lekarzem w celu potwierdzenia swoich obserwacji i wykluczenia innych chorób naczyniowych.
Przeważnie konsultacja u lekarza rodzinnego powinna być wystarczająca. Jednak w przypadku dużych i mnogich naczyniaków konieczna może okazać się konsultacja dermatologiczna lub onkologiczna. Co więcej, warto zwrócić uwagę na lokalizację zmian. W przypadku naczyniaków znajdujących się w okolicach okołopieluszkowych dochodzi do ryzyka wystąpienia powikłań. Obszary te są bowiem bardziej narażone na podrażnienie niż twarz czy kark.
Leczenie naczyniaka: metoda laserowa, leczenie glikokortykosteroidami, embolizacja naczyniaka czy operacja?
Sposób leczenia naczyniaków zależeć będzie od rodzaju zmiany. W przypadku niewielkich problemów kosmetycznych można zdecydować się na leczenie laserowe u dermatologa. Jednocześnie jest to uniwersalna metoda, która sprawdzi się w także w przypadku większych zmian. Wskutek zastosowania energii o dużej mocy dochodzi do uszkodzenia śródbłonka naczyń, powodując skurcz włókien kolagenu.
Alternatywną metodą pozostaje operacja oraz embolizacja naczyniaka. Jest to małoinwazyjny zabieg, mający na celu zamknięcie naczynia. Często bywa przeprowadzany w przypadku dużych anomalii na wątrobie, które mogą pęknąć i wywołać krwotok. W przypadku naczyniaków charakteryzujących się dużym wzrostem niekiedy dodatkowo stosuje się terapię farmakologiczną. Maść na naczyniaki u dorosłych nie znajduje zastosowania w standardowej terapii. W przypadku dzieci niekiedy sięga się po maść z propanolem.
Rozdrapany naczyniak - czy to tylko kosmetyczny problem? Zasady postępowania z uszkodzoną zmianą skórną
Wiele osób decyduje się na usunięcie naczyniaków ze względów estetycznych oraz praktycznych. Zmiany na twarzy mogą bowiem utrudniać golenie się oraz robienie makijażu. Rozdrapany naczyniak może stać się również źródłem problemów i powikłań.
Do najczęściej występujących powikłań należy silne krwawienie z uszkodzonej tkanki. W takiej sytuacji zaleca się usunięcie pozostałości przy pomocy lasera lub krioterapii. Większe uszkodzenia mają bowiem tendencje do długotrwałego krwawienia. Naczyniak nie pozwala na leczenie naturalne. Domowe sposoby mogą prowadzić do powikłań. Nie mają przy tym potwierdzonej skuteczności. W przypadku problematycznej zmiany najlepiej udać się na konsultację lekarską do lekarza pierwszego kontaktu lub do dermatologa.
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
