Rak szyjki macicy to choroba, która zbiera duże żniwa. Co roku ok. 500 tys. kobiet choruje na nowotwór, niemal połowa z nich przegrywa walkę z chorobą. Przyczyną jest zbyt późne wykrycie występujących zmian, brak badań profilaktycznych. Choroba w początkowym stopniu jest niemal całkowicie wyleczalna, a jednym z badań, które pozwala wykryć wszelkie nieprawidłowości, jest kolposkopia.
Czym jest kolposkopia (wziernikowanie szyjki macicy)?
Kolposkopia to małoinwazyjne badanie ginekologiczne, które pozwala wykryć wczesne postaci raka szyjki macicy. Polega na oglądaniu szyjki macicy, jej kanału, pochwy oraz sromu za pomocą kolposkopu, czyli specjalnego mikroskopu. W trakcie badania lekarz może pobrać wycinek tkanki, który zostanie poddany badaniu histopatologicznemu.
Badanie kolposkopowe pomaga ocenić wygląd i stan narządów rodnych, określić, czy występuje nadżerka, infekcje i czy potrzebne jest dalsze leczenie. Pozwala rozróżnić charakter infekcji, stwierdzić, czy wywołana jest przez bakterie, grzyby czy pierwotniaki, umożliwia rozpoznanie zakażeniem wirusem HPV. Jej głównym celem jest jednak wykrycie dysplazji, czyli stanów przedrakowych oraz zmian nowotworowych. Badanie umożliwia również sprawdzenie czy w trakcie wcześniejszych zabiegów zostały usunięte wszystkie zmiany chorobowe.
Jak przygotować się do kolposkopii?
Przygotowanie do kolposkopii nie jest uciążliwe. Pacjentka musi wykazać się jedynie samodyscypliną i unikać pewnych czynności.
Siedem dni przed badaniem zabronione jest współżycie, które może zaburzyć wynik badania. Kilka dni przed wziernikowaniem szyjki macicy nie można stosować środków dopochwowych, globulek, tabletek oraz wykonywać irygacji. Jeżeli pacjentka jest w trakcie leczenia przeciwzapalnego, musi odczekać co najmniej 4 dni, w czasie których nie będzie przyjmowała leków. Badanie nie może odbyć się w czasie miesiączki ani innego krwawienia z dróg rodnych. Należy wykonywać je między 10 a 20 dniem cyklu.
W dniu wykonania kolposkopii pacjentka nie może być poddana wcześniejszemu badaniu ginekologicznemu oraz USG transwaginalnemu. Kolposkopia może być wykonywana wielokrotnie, jej jedynym przeciwwskazaniem jest uczulenie na jod.
Jak wygląda przebieg badania kolposkopii?
Kolposkopia to proste i bezinwazyjne badanie, które wykonuje się w gabinecie lekarza, na fotelu ginekologicznym. Ginekolog wprowadza do pochwy wziernik, dzięki któremu może obejrzeć część pochwową szyki macicy. W kolejnym etapie przez wziernik wprowadza przez kolposkop i w dużym powiększeniu ogląda kobiece narządy oraz ocenia charakter śluzu.
Oględziny te pozwalają stwierdzić, z jaką infekcją ma do czynienia, a to ułatwia zaordynowanie odpowiedniego leczenia.
Lekarz ma również możliwość pobrania wydzieliny do badania. W kolejnym etapie lekarz ogląda nabłonek szyki macicy, pochwę i srom. Robi to na dwa sposoby. Na początku za pomocą soli fizjologicznej usuwa wydzielinę i ogląda nabłonek, a potem przemywa nabłonek roztworem kwasu octowego lub mlekowego. Może również użyć płynu Lugola i wykonać próbę jodową. Na tym etapie lekarz ocenia również naczynia krwionośne, których stan może świadczyć o rozwoju nowotworu.
Jeżeli zmiany wydają się niepokojące, specjalista wykonuje znieczulenie miejscowe i pobiera wycinek tkanki oraz wyskrobiny z kanału szyjki (kolposkopia z biopsją).
Kolposkopia szyjki macicy trwa zazwyczaj kilka-kilkanaście minut. Badanie jest bardzo dokładne i wykrywa wszelkie nieprawidłowości w kobiecych narządach płciowych.
Kolposkopia – czy badanie boli?
Wiele kobiet unika badania, ponieważ obawia się bólu. To błędne myślenie, ponieważ badanie jest bezbolesne, nie wymaga podania znieczulenia. Odbywa się w trakcie wizyty w gabinecie, nie są potrzebne warunki szpitalne. Pacjentka może odczuwać lekki dyskomfort, ale nie różni się od niczym od samopoczucia w trakcie tradycyjnego badania.
Po kolposkopii pacjentka może wrócić do codziennego funkcjonowania. Nie ma przeciwwskazań, aby wrócić do pracy czy szkoły, nie jest potrzebnie zwolnienie lekarskie. Czasami może wystąpić lekkie podrażnienie czy pieczenie, ale to nic niepokojącego. Aby pozbyć się niemiłego uczucia, można zastosować globulki z kwasem hialuronowym.
Jak interpretować wyniki badania kolposkopii?
Wyniki kolposkopii bez biopsji znane są w kilka minut po badaniu. Jeżeli został pobrany wycinek, czas oczekiwania na wyniki jest dłuższy, wynosi zazwyczaj 1-4 tygodnie. Wyróżnia się cztery grupy wyników, tzn.
1 - prawidłowy obraz kolposkopowy,
2 - nieprawidłowy obraz kolposkopowy,
3 - niejasny obraz kolposkopowy,
4 - inny obraz kolposkopowy.
W przypadku wyników mieszczących się grupie 2 i 3 konieczna jest dalsza diagnostyka, która pozwoli wykluczyć lub potwierdzić występowanie nowotworu.
Kiedy wymagane jest przeprowadzanie badania kolposkopii?
Kolposkopię wykonuje się najczęściej w przypadku niepokojących wyników badania cytologicznego. Często zalecana jest również po zauważeniu przez lekarza niepojących zmian na części pochwowej szyjki macicy. Sugerowana jest dla kobiet, które cierpią na częste infekcje pochwy, upławy i stany zapalne oraz mają pozytywny wynik testu na obecność HPV. Wskazaniem są niezidentyfikowane krwawienia i plamienia z dróg rodnych.
Kolposkopię wykonuje się również u kobiet, które przeszły zabieg ginekologiczny - wówczas badanie pozwala sprawdzić, czy wszystkie zmiany zostały usunięte.
Kolposkopia w ciąży – co warto wiedzieć?
Ciąża nie jest przeciwwskazaniem do wykonania badania. W tym okresie, głównie w pierwszym trymestrze, występują zmiany ciążowe, które mogą być widoczne na badaniu cytologicznym. Kolposkopia niemal w 100% potwierdza lub wyklucza występowanie zmian przedrakowych. Pomaga określić miejsca, z których można pobrać wycinki do badań. Wziernikowanie szyjki macicy jest całkowicie bezpieczne dla kobiet w ciąży, nie powoduje skutków ubocznych ani zagrożenia dla dziecka.
Ile kosztuje badanie kolposkopii?
Badanie kolposkopowe można wykonać prywatnie, w gabinecie ginekologa lub skorzystać z badania refundowanego przez NFZ.
- Badanie w ramach NFZ przysługuje jako etap pogłębionej profilaktyki raka szyjki macicy. Mogą z niego skorzystać panie, które w wieku 25-59 lat, które nie wykonały badania cytologicznego w ciągu ostatnich 3 lat. Kobiety obciążone ryzykiem wystąpienia nowotworu, mogą wykonywać badanie co 12 miesięcy.
- Badanie kolposkopowe można również wykonać prywatnie. Cena kolposkopii jest zależna od renomy gabinetu i rejonu Polski, waha się od 150 do 250 zł. Koszt jest większy, gdy w trakcie badania pobierany jest wycinek. W takim wypadku cena wynosi 400-500 zł.
Kolposkopia to badanie, które może uratować życie. Nie należy się go bać, jest bezbolesne, a może uchronić przed nowotworem szyjki macicy oraz innym chorobami narządów rodnych.
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
