Kocimiętka – działanie, właściwości lecznicze i popularne zastosowania

Kocimiętka kojarzy nam się raczej z wabikiem na koty i obiektem westchnień mruczków. Okazuje się jednak, że kocimiętka już dawno znalazła zastosowanie w medycynie ludowej, wykazując korzystny wpływ na nasz organizm.

Kocimiętka – co to jest i jak wygląda? Rodzaje kocimiętki

Kocimiętka to roślina naturalnie występująca w Europie, Azji oraz Afryce Północnej. Wyróżniamy ponad 250 gatunków kocimiętki. W Polsce spotkać można na przykład kocimiętkę nagą – to dziko rosnąca odmiana, występująca w miejscach bardzo dobrze nasłonecznionych, na poboczach dróg, w zaroślach i polach uprawnych. Kocimiętkę z powodzeniem można też uprawiać w ogrodzie lub nawet na balkonie – za najlepiej nadającą się do tego odmianę uważa się kocimiętkę Faassena. W ziołolecznictwie natomiast zastosowanie znajduje kocimiętka właściwa, którą wyróżniają niezwykłe właściwości lecznicze.

Kocimiętka właściwa to krzew, który tworzy gęste kępy osiągające wysokość 40 cm lub wyższe. Liście kocimiętki są pomarszczone, mają sercowaty kształt i szarozieloną barwę. Kocimiętka właściwa ma także charakterystyczne drobne kwiaty, zebrane w nibykłosy, najczęściej o jasnofioletowym, lawendowym kolorze. Zdarzają się również odmiany, której kwiaty mają barwę różową, purpurową, białą czy niebieską. Kocimiętka właściwa to wytrzymała roślina, odporna na suszę czy mróz. Jest to też ceniona roślina miododajna – wabi pszczoły i ma długi okres kwitnienia, przypadający od maja aż do września.

Jak działa kocimiętka na człowieka? Czy kocimiętka jest szkodliwa?

Czy kocimiętka jest szkodliwa? Nie.  Kocimiętka, znana przede wszystkim ze swojego wpływu na koty, może również oddziaływać na ludzi, choć w inny sposób. Działa głównie na nasz układ nerwowy, wywołując uczucie relaksu i odprężenia. Zawarte w niej związki, takie jak nepetalakton, mogą działać kojąco, pomagając w łagodzeniu stresu i napięcia. Jednak reakcje na kocimiętkę są indywidualne, a u niektórych osób może powodować lekkie podniecenie lub zwiększoną aktywność. Z tego względu warto poznać, jak działa kocimiętka na człowieka, zanim zdecydujemy się na jej regularne stosowanie w celach relaksacyjnych.

Kocimiętka – właściwości lecznicze

W medycynie ludowej wykorzystuje się przede wszystkim suszone liście kocimiętki właściwej. Zawierają one cenne substancje, takie jak:

• olejki eteryczne – substancje pozyskiwane z roślin wykazujące liczne właściwości prozdrowotne. Obecnie znanych jest około 2000 roślin olejkodajnych. Olejki eteryczne są pomocne w leczeniu różnych dolegliwości. W zależności od rodzaju olejku mogą być one stosowane na bóle głowy, przeziębienie, stres, bóle reumatyczne, bóle mięśni, problemy trawienne, bezsenność czy zaburzenia koncentracji;
• garbniki – substancje pochodzenia roślinnego o działaniu przeciwzapalnym, bakteriobójczym, ściągającym i łagodzącym podrażnienia;
• gorycze – występują w wielu surowcach roślinnych, w medycynie naturalnej zazwyczaj stosowane w postaci nalewek i win leczniczych. Pobudzają wydzielanie soków żołądkowych, a ponadto wykazują właściwości uspokajające i wzmacniające.

Zawartość olejków eterycznych, garbników i goryczy sprawia, że kocimiętka ma bardzo korzystny wpływ na organizm człowieka. Napar z kocimiętki ma działanie bakteriostatyczne, przeciwzapalne, rozkurczowe, moczopędne, napotne i uspokajające. Z tego powodu jest on najczęściej polecany jako środek wspomagający przy takich dolegliwościach jak bezsenność, nerwice czy bóle głowy. Napar z kocimiętki wspiera także leczenie chorób nerek i wątroby, biegunki oraz kolki jelitowej. Sprawdza się również przy przeziębieniu i łagodzi odczucie kołatania serca. Jest też polecany kobietom borykającym się z nieregularnymi miesiączkami.

Jak zrobić napar z kocimiętki?

Napar z kocimiętki przygotowuje się z dwóch łyżeczek suszonego ziela lub liści kocimiętki właściwej. Należy zalać je wodą, przykryć i odstawić na około 15 minut. Napar z kocimiętki może być stosowany także zewnętrznie jako płukanka na skórę głowy w celu łagodzenia podrażnień.

Inne zastosowania kocimiętki

Jednak kocimiętka może być wykorzystywana również w inny sposób – świetnie nadaje się na przykład na herbatę ziołową. Kocimiętkę można też dodawać do różnych potraw. Młode liście kocimiętki mogą być składnikiem sałatek i surówek, natomiast pędy rośliny są używane do wzbogacania smaku mięsa.

Ze względu na intensywny aromat kocimiętki, może być ona także stosowana do odstraszania owadów, w tym much domowych, komarów i karaluchów, oraz szczurów. Olejek z kocimiętki może stanowić również składnik leków bez recepty odstraszających owady – są one dostępne w formie sprayu lub maści na komary. Przydają się one zwłaszcza latem, czyli w sezonie na komary.

Jak kocimiętka działa na koty?

Kocimiętka nie bez powodu bywa nazywana kocim narkotykiem. Choć to niezbyt wdzięczny przydomek, idealnie oddaje sposób, w jaki kocimiętka oddziałuje na koty, a konkretnie na ich układ nerwowy. Wielu właścicieli kotów niejednokrotnie było świadkiem, jak ich pupil dostawał niemal obłędu po powąchaniu kocimiętki – zaczynał się w niej tarzać, lizać ją czy podgryzać, jednocześnie głośno mrucząc lub miaucząc. Co jednak bardzo ciekawe, kocimiętka może wpływać na koty nie tylko pobudzająco, ale i uspokajająco, co najczęściej ma miejsce w sytuacjach stresowych.

Takie działanie kocimiętki jest efektem obecności związku organicznego o nazwie nepetalakton. Jest on atrakcyjny dla kotów, ponieważ jego zapach przypomina im koci feromon. Przeprowadzone przez naukowców badania wykazały, że na nepetalakton reaguje nawet 70% kotów. Ten fakt chętnie wykorzystują producenci zabawek i akcesoriów dla kotów, którzy w swojej ofercie mają kocimiętkę suszoną czy zawierające ją preparaty w formie sprayu. Kocimiętką nasączane lub wypełniane są także zabawki dla kotów, co ma wzbudzić zainteresowanie nowym przedmiotem u tego jakże wymagającego zwierzaka. Kocimiętkę stosuje się również w celu zachęcenia kota do używania z nowych drapaków czy legowisk.

Okazuje się, że z niezwykłego działania kocimiętki mogą korzystać nie tylko koty. Roślina ta wykazuje szereg prozdrowotnych właściwości, wspomagających leczenie rozmaitych dolegliwości – od przeziębienia i bóle głowy, przez biegunki i choroby nerek, po nerwice i bezsenność.