Jarmuż jest jednym z najbardziej wartościowych i najzdrowszych warzyw liściastych. To odmiana kapusty, chętnie spożywana szczególnie w państwach skandynawskich, ale ze względu na prozdrowotne właściwości cieszy się coraz większą popularnością również w Polsce.
Jarmuż – co to za warzywo?
Jarmuż to odmiana kapusty o długich, zielonych, pomarszczonych i dość twardych liściach. Jarmuż zawiera duże ilości białka, błonnika i witamin, zwłaszcza C i K oraz z grupy B. Jest też bogatym źródłem cennych pierwiastków, takich jak magnez, żelazo, cynk i fosfor, soli mineralnych, w tym wapnia i potasu, oraz sulforafanu, który jest jednym z najsilniejszych antyoksydantów.
Jarmuż – kaloryczność
Jarmuż ma niewiele kalorii – w 100 g zawiera zaledwie 40 kcal, więc bez obaw mogą po niego sięgać także osoby odchudzające się. Regularne spożywanie jarmużu jest więc nie tylko świetnym sposobem na dostarczenie do organizmu cennych składników, ale również sprzyja redukcji masy ciała.
Jarmuż – właściwości zdrowotne
Jarmuż wyróżnia się przede wszystkim obecnością witaminy K, która rzadko występuje w innych warzywach. Witamina K doskonale wspiera profilaktykę chorób nowotworowych, w tym raka wątroby, pęcherzyka żółciowego, piersi i jajników. Właściwości antynowotworowe jarmużu są także zasługą zawartością sulforafanu, silnego przeciwutleniacza o działaniu potwierdzonym badaniami naukowymi.
Witamina K pomaga też uporać się z nadmiernym krwawieniem w czasie menstruacji, więc docenią je kobiety zmagające się z obfitymi miesiączkami. Ponadto jest ona ważnym czynnikiem zapobiegającym krwotokom wewnętrznym i zewnętrznym oraz przyspieszającym gojenie się ran. Za sprawą zawartości witamin z grupy B, jarmuż działa także ochronnie na układ nerwowy. Witamina C natomiast, oprócz właściwości przeciwutleniających, wzmacnia układ odpornościowy i wspomaga profilaktykę miażdżycy – zmniejsza utlenianie złego cholesterolu LDL oraz wzmacnia i uszczelnia naczynia krwionośne.
W liściach jarmużu znajdziemy także magnez, żelazo, cynk i fosfor, które są niezbędne dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania organizmu – poprawiają pracę układu sercowo-naczyniowego, obniżają ciśnienie i udrażniają naczynia krwionośne. Dodatkowo, dzięki obecności żelaza, jedzenie jarmużu wspomaga produkcji czerwonych krwinek, co zmniejsza ryzyko wystąpienia anemii. Działanie układu sercowo-naczyniowego wspierają również potas i wapń. Potas zwiększa drożność naczyń krwionośnych, wapń odpowiada za pompowanie krwi do tkanek ciała, a w połączeniu sprzyjają obniżeniu ciśnienia krwi.
Jarmuż jest też doskonałym źródłem beta-karotenu, z którego organizm wytwarza witaminę A. Ona z kolei pozwala zapobiegać kurzej ślepocie, która objawia się pogorszonym widzeniem po zmierzchu. Pozytywny wpływ na zdrowie oczu mają także zawarte w jarmużu antyoksydanty. W warzywie tym znajdziemy między innymi zeaksantynę i luteinę, które są składnikiem pigmentu plamki żółtej. Wspierają one ochronę siatkówki oka przed uszkodzeniami spowodowanymi przez wolne rodniki.
Jarmuż – przeciwwskazania. Kto nie powinien jeść jarmużu?
Jarmuż, podobnie jak inne warzywa kapustne, nie jest polecany osobom cierpiącym na choroby tarczycy. Jest to spowodowane obecnością goitrogenów, czyli związków chemicznych, które mogą wpływać na metabolizm jodu i przyczyniać się do obniżenia jego stężenia oraz przerostu gruczołu. Warto jednak wiedzieć, że goitrogeny ulatniają się w wysokiej temperaturze, dlatego gotowanie jarmużu może pomóc zmniejszyć ich niekorzystny wpływ na organizm. Jarmuż nie jest również wskazany chorującym na kamicę nerkową, gdyż zawiera on duże ilości trudno rozpuszczalnych w wodzie szczawianów.
Jak przyrządzić jarmuż? Najlepsze przepisy
Jarmuż coraz częściej gości w polskich kuchniach, stanowiąc cenny składnik rozmaitych potraw. Z jarmużu możemy przygotować między innymi sałatkę, koktajl czy nawet popularne chipsy.
Sałatka z jarmużem – przepis
Składniki:
- liście jarmużu,
- kapusta pekińska,
- świeża cebula,
- pomidor,
- ogórek,
- sos winegret.
Oddzielamy grube ogonki od liści jarmużu i kroimy pozostałą część. Siekamy cebulę i kapustę pekińską, a ogórka i pomidora kroimy w kostkę. Wszystkie składniki mieszamy i dodajemy do nich sos winegret.
Koktajl z jarmużu – przepis
Składniki:
- 2 lub 3 liście jarmużu,
- szklanka mleka,
- banan,
- jabłko.
Liście jarmużu oddzielamy od łodyżek, a następnie blendujemy. Potem dodajemy jabłko, banana i mleko i ponownie blendujemy wszystkie składniki. Przepis ten można dowolnie modyfikować, dodając do niego ulubione owoce czy zastępując mleko sokiem lub kefirem.
Chipsy z jarmużu – przepis
Składniki:
- świeże liście jarmużu,
- 2 lub 3 łyżki oliwy z oliwek,
- sól.
Oddzielamy liście jarmużu od twardych łodyżek. Wkładamy je do miski, dodajemy oliwę oraz sól i wszystko dokładnie mieszamy. Rozgrzewamy piekarnik do 180°C. Blachę wykładamy papierem do pieczenia i luźno układamy na niej wcześniej przygotowane liście. Wkładamy do piekarnika na około 10 minut. Gotowe chipsy z jarmużu są chrupiące, a brzegi liści mają lekko brązowy kolor. Ten przepis też można modyfikować wedle uznania, na przykład dodając inne przyprawy – słodką lub ostrą paprykę czy curry.
Jak inaczej możemy spożywać jarmuż? Ciekawą propozycją może być dostępny w aptekach sok z jarmużu z naturalną witaminą C. Suszony jarmuż jest także wykorzystywany do produkcji suplementów diety, w tym środków o działaniu oczyszczającym organizm i regulującym pracę jelit.
Jak przechowywać jarmuż?
W porównaniu do innych warzyw liściastych, jak sałata czy zwykła kapusta, jarmuż jest znacznie trwalszy. Zbiory jarmużu odbywają się jesienią i przez całą zimę. Dobrze znosi on temperaturę nawet do -15°C, dlatego najlepiej przechowywać go w lodówce. W razie potrzeby jarmuż można bez obaw zamrozić – w ten sposób dłużej zachowa świeżość, nie tracąc cennych właściwości.
Jarmuż nie bez powodu jest określany jako jedno z najbardziej wartościowych warzyw liściastych. Ta wyjątkowa odmiana kapusty cieszy się coraz większą popularnością również w Polsce, gdzie doceniamy ją nie tylko za właściwości zdrowotnego, ale i możliwość szerokiego zastosowania w kuchni.
