Chociaż termin „brodawczak ludzki” prezentuje się dość groźnie już z samej nazwy, dobra wiadomość jest taka, że zazwyczaj bezpośrednio z powodu HPV nikt nie umiera. Jednocześnie warto pamiętać, że wśród ponad 100 typów wirusa znajdują się też takie, które mogą nieść przykre konsekwencje. Należą one do rodzajów onkogennych, czyli mogących mieć wpływ np. na rozwój raka szyjki macicy. Przykra wiadomość jest taka, że na całym świecie zarażonych wirusem HPV jest więcej niż 600 milionów ludzi, zatem ryzyko zachorowania przez osoby czynne seksualnie jest bardzo duże.

Czym jest wirus brodawczaka ludzkiego (HPV)?

HPV to najczęściej przenoszony wirus, którego zakażeniem można się zarazić przede wszystkim drogą płciową. Dla brodawczaka charakterystyczny jest tropizm tkankowy. Oznacza to, że atakuje on poprzez naskórek i błony śluzowe.

Część z odmian wirusa jest onkogenna – szacuje się, że jest to około 30 typów o różnym poziomie rakotwórczości. Większość jednak nie wywołuje tak przykrych skutków i jedyną formą ich aktywności są zmiany skórne. Objawiają się one nie w postaci brodawek i kłykcin, obserwowanych najczęściej w pobliżu miejsc intymnych lub na dłoniach i stopach. Mogą mieć różną postać, w zależności od odmiany wirusa.

Ze zmianami śródnabłonkowymi pojawiającymi się w okolicach pochwy można sobie poradzić, stosując dostępne w aptece środki. Przykładem może być wyrób medyczny Papilocare — żel dopochwowy, który ma zadanie leczenie problemów związanych z HPV. Jest on dostępny bezpośrednio w kategorii „Leki OTC i suplementy”, natomiast w podkategorii „Dermatologia” można znaleźć inny wyrób — Undofen Terapia Kwasowa TCA w żelu. Ten preparat podaje się, jeśli wirus brodawczaka zaatakował dłonie lub stopy.

Jakie są objawy zakażenia HPV?

Łagodne zmiany skórne są najczęściej spotykane przy HPV. Objawy w postaci brodawek nie są zazwyczaj groźne, ale mogą przybrać ostrzejszą formę, jeśli typ wirusa jest onkogenny. Warto pamiętać, że wczesne stadium rakowe nie wykazuje żadnych widocznych problemów w organizmie człowieka. O tym, że występuje problem, można dowiedzieć się dopiero po wykonaniu np. cytologii.

Oprócz szyjki macicy brodawczak ludzki może wywołać raka penisa, odbytu, sromu, jamy ustnej i gardła. Dlatego, jeśli na skórze pojawiają się zmiany brodawkowe, nie można ich bagatelizować. Pacjent powinien zwrócić się w pierwszym momencie do lekarza rodzinnego, który z pewnością skieruje chorego do odpowiedniego specjalisty.

Czy można się zarazić wirusem HPV?

W przypadku osób aktywnych seksualnie istnieje duże ryzyko zarażeniem wirusem HPV. Leczenie objawów tej przypadłości jest co prawda możliwe, a same brodawki ustępują najczęściej samoistnie do dwóch lat, ale ze względu na możliwe powikłania rakowe warto strzec się przed tą chorobą.

Brodawczak ludzki najczęściej roznosi się poprzez kontakt płciowy dwojga partnerów, z których jeden jest zarażony wirusem HPV. Jest to możliwe zarówno w związkach heteroseksualnych, jak i homoseksualnych. Niektóre osoby wykazują dodatkowo pewne predyspozycje genetyczne na zakażenie, prawdopodobieństwo wzmaga się też, jeśli pali się papierosy.

Oczywiście można też zapobiegać brodawczakowi ludzkiemu. Szczepienie przeciwko HPV jest dostępne również w Polsce i obejmuje ochronę przeciwko dziewięciu najgroźniejszym typom wirusa. Niestety każda z trzech koniecznych dawek jest dość droga i nierefundowana – całkowita kwota do zapłaty za kurację to około 1500 zł, w zależności od placówki.

Kiedy wykonać test HPV?

W przypadku kobiet wirus HPV można wykryć po wykonaniu cytologii. Mężczyźni mają większy problem, ponieważ nie istnieje badanie kliniczne, które jest w stanie szybko potwierdzić obecność brodawczaka ludzkiego. W niektórych aptekach można za to nabyć zestawy badawcze wraz z usługą laboratoryjną, określane jako test HPV. W cenie około 350 zł istnieje możliwość zbadania wymazu z dróg moczowo-płciowych, sprawdzającego obecność jednego z 37 genotypów jednocześnie. Testem powinny zainteresować się osoby pomiędzy 15 a 25 rokiem życia, ponieważ właśnie w tym czasie istnieje największe zagrożenie zarażeniem. Jest to też skuteczna metoda weryfikacji zaburzonych wyników cytologii.

HPV – leczenie zakażenia

Obecnie na rynku nie ma skutecznych środków, które pozwoliłyby na działanie przeciwwirusowe względem HPV. Leczenie zatem następuje tylko i wyłącznie objawowo i estetycznie. Można zdecydować się na chirurgiczne usunięcie brodawek, przykładowo za pomocą rozwiązań laserowych. Jeśli po zakażeniu wykryto stadium rakowe, onkolog z pewnością zaleci chemioterapię, radioterapię, lub nawet histerektomię, polegającą na usunięciu z organizmu zmiany nowotworowej.

Brodawczak ludzki nie jest bolesny. Najczęściej powoduje głównie zmiany estetyczne. Można sobie z nimi radzić inwazyjnie, czyli metodą chirurgiczną, a także stosując wyroby medyczne, np. w postaci żelowej. Wirus HPV może mieć też gorsze powikłania, związane z rozwojem raka, szczególnie szyjki macicy, ale też prącia lub odbytu. Warto zachować ostrożność w trakcie kontaktów seksualnych z nowymi partnerami. Osoby obawiające się poważnych konsekwencji mogą skorzystać z trójstopniowej szczepionki, niestety dość drogiej. Przede wszystkim jednak w przypadku kobiet wskazane są okresowo przeprowadzane badania cytologiczne — nawet jeśli nie występują zmiany skórne charakterystyczne dla HPV.