Gruźlica – przyczyny, objawy i powikłania. Diagnostyka i leczenie gruźlicy

Gruźlica – przyczyny, objawy i powikłania. Diagnostyka i leczenie gruźlicy - zdjęcie

Gruźlica to bakteryjna choroba zakaźna, która pomimo, iż znana jest od wielu lat, nadal pojawia się nie tylko w Polsce, ale również w całej Europie. Najczęściej dotyka osoby żyjące w złych warunkach sanitarnych, niedożywione czy nadużywające alkoholu.

Z naszego artykułu dowiesz się:

  • czym jest gruźlica, 
  • jakie są jej przyczyny i objawy, 
  • jakie są jej rodzaje, 
  • jak wygląda diagnostyka i leczenie choroby,
  • jak jej zapobiegać. 

Zobacz także nasz inny artykuł: Inhalator do czego służy i kiedy warto z niego korzystać?

Co to jest gruźlica i czy jest groźna?

Gruźlica to choroba zakaźna - bakteryjnaktóra wywoływana jest przez prątki gruźlicy. Bardzo często nazywane są one również prątkami Kocha, a wszystko przez wzgląd na nazwisko Roberta Kocha, który po raz pierwszy podjął się ich badania. Okazuje się jednak, że prątki gruźlicy to:

  • Mycobacterium tuberculosis,
  • Mycobacterium africanum,
  • Mycobacterium bovis (prątek bydlęcy). 

Czy gruźlica jest groźna? Pomimo iż choroba pojawia się dużo rzadziej niż w poprzednim stuleciach, nadal jest dość groźną chorobą zakaźną. Dawniej nazywana była galopującymi suchotami. 

Przyczyny gruźlicy - Jak można zarazić się gruźlicą?

Za główną przyczynę gruźlicy uważa się infekcję wywoływaną przez bakterie o nazwie prątków gruźlicy. Do zakażania najczęściej dochodzi drogą kropelkową, poprzez wdychanie bakterii wywołujących chorobę. Oznacza to, że osoba zakażona gruźlicą poprzez kaszel, kichanie lub mówienie wydala z siebie prątki gruźlicy, które przenoszą się na osobę pozostającą w bliskim kontakcie z osobą chorą. Zdarza się jednak, że diagnozowana jest gruźlica płuc nieprątkująca - to postać nieaktywna, gdzie chory nie uwalnia bakterii, dzięki temu nie dochodzi do zakażenia innych osób. 

Na zakażenie gruźlicą płucną i innymi jej odmianami pozapłucnymi najczęściej narażone są osoby z osłabionym układem immunologicznym. Podwyższony czynnik ryzyka dotyczy osób w podeszłym wieku, nadużywających alkoholu i niedożywionych. 

Czy gruźlica jest dziedziczna? Pomimo iż jest to choroba zakaźna, ryzyko zachorowania wzrasta u dzieci, których rodzice chorują na gruźlicę. Są one dużo bardziej podatne na jej wystąpienie lub we wczesnym dzieciństwie mogą zarazić się prętkami. 

Najczęstsze objawy gruźlicy - jak rozpoznać gruźlicę?

U wielu pacjentów gruźlica może nie dawać żadnych objawów, a jej wykrycie może być przypadkowe. W zależności od zaatakowanego narządu, objawy mogą być zróżnicowane. Jednak jedną z najczęściej diagnozowanych odmian choroby jest gruźlica płucna, dlatego dominują objawy związane z dolnymi drogami oddechowymi. Gruźlica objawy to:

  • stany podgorączkowe;
  • kaszel, który trwa co najmniej 3 tygodnie;
  • nocne poty;
  • duszności;
  • krwioplucie;
  • utrata masy ciała;
  • bóle w klatce piersiowej;
  • męczliwość;
  • ogólne osłabienie. 

Jak widać, objawy gruźlicy płucnej (choroba suchoty) są dość charakterystyczne i poważne, dlatego w przypadku takich dolegliwości konieczna jest konsultacja ze specjalistą.

Rodzaje gruźlicy i ich podział ze względu na fazy rozwoju

W diagnostyce występuję kilka rodzajów gruźlicy. Ze względu na fazy rozwoju istnieje podziała na gruźlicę pierwotną i popierwotną. Pierwsza z nich aktywuje się zaraz po zakażeniu i wywołuje objawy takie jak: krwioplucie, bóle w klatce piersiowej i przewlekły kaszel. Towarzyszą im również dreszcze, gorączka, nocne poty, bladość, męczliwość, zmęczenie i utrata masy ciała. Druga z nich, czyli gruźlica popierwotna jest związana z reaktywacją zakażenia. Najczęściej dochodzi do niej w sytuacji innej infekcji. W początkowej fazie może przebiegać bezobjawowo, jednak później wywołuje osłabienie, wilgotny kaszel, spadek masy ciała, gorączkę czy kaszel z krwią. Pojawić się mogą również duszności i bóle w klatce piersiowej.

Co istotne prątki gruźlicy mogą wywoływać również inne rodzaje choroby, tzw. odmianę pozapłucną. Są to:

  • gruźlica kości i stawów,
  • gruźlica węzłów chłonnych,
  • gruźlica jelit,
  • gruźlica prosówkowa,
  • gruźlica mózgu i nerwów,
  • gruźlica nerek,
  • gruźlica skóry,
  • gruźlica dróg moczowo-płciowych,
  • gruźlica narządów rodnych,
  • gruźlica opłucnej
  • gruźlica kręgosłupa,
  • gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. 

Do rozwoju pozapłucnej gruźlicy najczęściej dochodzi przez osłabiony układ odpornościowy. Co istotne odmiany te są praktycznie nie zaraźliwe. 

Diagnostyka gruźlicy - badanie genetyczne PCR

Diagnostyka gruźlicy obejmuje wiele badań, a jednym z nich jest badanie genetyczne PCR. To szybki test, który pozwala na wykrycie DNA bakterii prątków gruźlicy. Innym jest badanie rentgenowskie płuc, a także testy skórne, czyli tzw. odczyny tuberkulinowe. Wszystko zależy jednak od zaawansowania choroby i jej objawów. Co istotne u osób chorych na gruźlicę występuję niskie stężenie hemoglobiny. Bardzo ważne jest odpowiednie zdiagnozowanie choroby, która często mylona jest z sarkoidozą.

Jak wygląda i jak długo trwa leczenie gruźlicy?

Leczenie gruźlicy jest dość żmudne i długotrwałe. Powinno odbywać się pod okiem specjalisty w leczeniu gruźlicy płuc. Może zdarzyć się sytuacja, że bakterie przejdą w stan uśpienia lub będą wyjątkowo oporne na leczenie, dlatego tak ważne jest, aby leczenie odbywało się pod opieką lekarzy. Co istotne, nie powinno się przerywać leczenia, gdyż może zdarzyć się sytuacja nawrotu gruźlicy, mimo początkowego ustąpienia objawów. Najczęściej w pierwszej fazie leczenia podawanych jest wiele leków w krótkim czasie. Później konieczna jest kontynuacja mająca na celu pozbycie się najbardziej opornych prątków. W leczeniu najczęściej stosuje się leki na gruźlicę. Są to:

Szczepionka na gruźlicę najczęściej podawana na świecie

Gruźlica jest jedną z najczęściej występujących chorób zakaźnych na świecie. W Polsce zapadalność na gruźlicę jest średnia, a wszystko za sprawą szczepień, które są obowiązkowe dla dzieci w okresie noworodkowym. Szczepionka BCG jest podawana tuż przed wypisaniem dziecka ze szpitala. Jest w pełni bezpieczna i uznawana jest za jedną z najczęściej podawanych szczepionek na świecie. Odkąd została wprowadzona w w 1921 roku, przyjęło ją już około 3 miliardów ludzi na świecie. 

Jak zapobiec gruźlicy?

Jedną z najważniejszych metod zapobiegania gruźlicy jest wczesne diagnozowanie choroby i wdrażanie leczenia. Dodatkowo ważne jest poddanie badaniom członków rodziny osoby chorej. Jako że gruźlica jest chorobą, która najczęściej występuje w sytuacji złych warunków życia, należy dążyć do ich poprawy. Ważne jest również, aby stosować szczepienia BCG, unikać nadużywania alkoholu, papierosów, a w czasie kichania, kaszlu i kataru zakrywać buzię. 

Prawidłowe rozpoznanie gruźlicy u dzieci

Prawidłowe rozpoznanie gruźlicy u dzieci jest niezwykle trudne, a wszystko za sprawą wielu objawów. W pierwszej kolejności należy zebrać wywiad rodzinny na temat możliwości zarażenia się gruźlicą, a także wykonać badania bakteriologiczne, inwazyjne i radiologiczne. Bardzo ważne jest również badanie odczynu tuberkulinowego i testu IGRA. Na podstawie zdjęcia rentgenowskiego lub tomografii komputerowej możliwe jest rozpoznanie stopnia zaawansowania choroby.

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Wybrane grupy produktowe:

Informacje dla pacjenta

Rumień zakaźny – przyczyny, objawy i leczenie
Rumień zakaźny to choroba wywoływana przez wirusa. Dotyka najczęściej dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, ale dorośli też mogą się nim zarazić. Najbardziej charakterystycznym objawem rumienia zakaźnego u dzieci jest wysypka na ...

Dieta i odchudzanie

Talerz zdrowego żywienia – 5 składników, które powinniśmy jeść codziennie
Nawet dziecko wie, że zdrowa dieta pozwala na zachowanie zdrowia, siły i zadowolenia na długie lata. Trzeba jednak być świadomym tego, że w dobie niekończącego się dostępu do informacji łatwo zgubić zdroworozsądkowy obraz odżywiania....

Odporność, wzmocnienie organizmu

Sok z brzozy – właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania. Jak dawkować sok z brzozy?
Sok z brzozy od dawna znajduje zastosowanie w medycynie naturalnej jako środek na rozmaite dolegliwości. Jakie właściwości prozdrowotne wykazuje sok z brzozy i dlaczego warto włączyć go do diety?Co znajduje się w składzie soku z brzozy?Sok ...

Układ oddechowy

Krztusiec (koklusz) – jakie są objawy i jak leczyć?
Krztusiec jest ostrą w przebiegu chorobą zakaźną układu oddechowego wywoływaną przez bakterie. Głównym objawem klinicznym są nawracające napady silnego kaszlu, które prowadzą do utrudnienia oddychania.Czym jest krztusiec (koklusz)?Krztus...

Serce i układ krążenia

Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...

Choroby i dolegliwości

Jaki jest prawidłowy poziom cukru we krwi na czczo i po jedzeniu?
Cukier odgrywa bardzo ważną rolę w organizmie. Należy do węglowodanów, które stanowią główne źródło energetyczne. Węglowodany ulegają rozłożeniu w procesie trawienia na cukier prosty – glukozę. Jej obecność jest niezbędna do pr...

Informacje dla pacjenta

Monocyty – o czym świadczą podwyższone monocyty?
Monocyty to komórki, które wchodzą w skład białych krwinek (leukocytów). Krążą one we krwi i w razie potrzeby wydostają się z naczyń krwionośnych do tkanek otaczających dane naczynie. W trakcie tego procesu przeistaczają się w makrofa...

Informacje dla pacjenta

Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o preparatach na uspokojenie to jednym z popularniejszych, wydawanych z przepi...

Informacje dla pacjenta

Czym jest badanie krwi – ALT. Diagnoza uszkodzeń wątroby norma i wyniki
Badanie ALT nazywane jest także ALAT oraz GPT. Nazwy te dotyczą tego samego testu aminotransferazy alaninowej, a więc enzymu wewnątrzkomórkowego, który znajduje się przede wszystkim w tkankach wątroby. Z tego względu badanie ALT służy mię...

Kosmetyki i uroda

Odżywcze i regenerujące maseczki na twarz – jak zrobić maseczkę oczyszczająca domowymi sposobami?
Podstawowa pielęgnacja skóry twarzy powinna opierać się na jej dokładnym i delikatnym oczyszczaniu, tonizacji, a następnie zastosowaniu odpowiednio dobranego serum i kremu. Dodatkowymi zabiegami, które warto wdrożyć do swojej p...

Układ pokarmowy

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – objawy, przebieg choroby i leczenie
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego to choroba, która znacząco utrudnia codzienne funkcjonowanie. Jest również bardzo podstępna i niebezpieczna, dlatego nie należy lekceważyć jej objawów....

Układ pokarmowy

Rozszerzanie diety niemowląt krok po kroku. Jak i kiedy zacząć?
Rozszerzanie diety niemowląt jest naturalnym procesem i kolejnym krokiem w rozwoju dziecka. Warto wiedzieć, w jaki sposób i kiedy wprowadzić dziecku nowe produkty, przy czym znaczenie ma nie tylko ich ilość, ale też jakość....

Układ pokarmowy

Mykoterapia - prozdrowotne właściwości grzybów w leczeniu naturalnym
Grzyby charakteryzują się wieloma właściwościami leczniczymi, które zostały odkryte przez ludzi już setki lat temu. Mykoterapia (zwana też fungoterapią) jest dziedziną medycyny naturalnej, której podstawą jest profesjonalne leczenie grzyb...

Choroby skóry

Olej lniany – kosmetyczne właściwości w naturalnej pielęgnacji skóry i włosów
Olej lniany pozyskiwany jest w wyniku tłoczenia na zimno nasion lnu zwyczajnego. Olej ten ma szerokie zastosowanie i może być stosowany zarówno wewnętrznie (do spożycia), jak i zewnętrznie (na skórę). W kosmetyce olej lniany wyst...

Dieta i odchudzanie

Sok z selera naciowego – eliksir młodości, który odchudza, pomaga walczyć ze stresem i poprawia wygląd
Sok z selera naciowego zyskuje coraz większą popularność wśród osób dbających o zdrową dietę. Niesamowite właściwości tego napoju są wręcz owiane legendą. W mediach społecznościowych można natknąć się na niezliczone przepisy na soki warzy...

Dieta i odchudzanie

Por – właściwości i wartości odżywcze, przygotowanie. Jak wybrać pora?
Por - warzywo nierzadko traktowane po macoszemu, jego smak wzbogaca rosół, ale potencjał jest o wiele większy. Skrywa w sobie wiele substancji o pozytywnym wpływie na zdrowie. Ma wiele składników odżywczych, witamin i minerałów....

Choroby skóry

Kwas azelainowy – pogromca przebarwień i trądziku. Jak go stosować i z czym łączyć
Stosowanie kwasów w pielęgnacji twarzy stało się nieodłącznym elementem dbania o cerę. Coraz większa dostępność produktów kosmetycznych na rynku i pełen wachlarz możliwości pozwala na dobranie odpowiedniego kosmetyku do rod...

Układ nerwowy

Dieta MIND, czyli mądre odżywianie dla poprawy wydajności mózgu. Zasady, produkty i efekty
Dieta MIND (skrót od angielskiej frazy „Mediterranean-DASH Intervention for Neurodegenerative Delay”) uznawana jest za jedną z najzdrowszych diet – zwłaszcza dla mózgu. Jej stosowanie poprawia funkcjonowanie tego najważn...

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem