Dyskopatia to choroba zwyrodnieniowa krążka międzykręgowego, który potocznie nazywany jest dyskiem. Obecnie schorzenie często jest wynikiem siedzącego trybu życia, a jego objawy pojawiają się u coraz młodszych osób.
Czym jest dyskopatia?
Dyskopatia jest chorobą zwyrodnieniową krążka międzykręgowego, czyli elastycznego elementu oddzielającego kolejne kręgi kręgosłupa. Krążek międzykręgowy, potocznie zwany dyskiem, zbudowany jest z jądra miażdżystego, który otoczony jest pierścieniem włóknistym. Wraz z dwoma sąsiadującymi kręgami tworzy segment ruchowy kręgosłupa. Dyski umożliwiają zginanie, prostowanie, ruchy boczne i obrotowe kręgosłupa, a jednocześnie amortyzują wstrząsy i zapobiegają ocieraniu się kręgów o siebie.
Jednak wraz z wiekiem oraz wskutek przeciążeń obniża się elastyczność krążków międzykręgowych – to może prowadzić do uszkodzeń, w konsekwencji których dochodzi do przemieszczania się całości lub części jądra miażdżystego oraz powstania jego przepukliny. Najczęściej uszkodzeniom ulegają dyski w odcinku szyjnym i lędźwiowym, które są elementami najbardziej ruchomymi, a przez to szczególnie narażonymi na duże przeciążenia.
Jakie są przyczyny dyskopatii?
Współcześnie dyskopatia jest jednym z częściej występujących schorzeń kręgosłupa. Choć u niektórych choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa może być uwarunkowana genetycznie, specjaliści zwracają uwagę, że zazwyczaj jest ona powiązana z nieprawidłowym obciążeniem kręgosłupa. Wśród głównych przyczyn dyskopatii wymienia się:
- wyczerpującą pracę fizyczną polegającą na podnoszeniu i przenoszeniu ciężkich przedmiotów,
- niewłaściwą technikę podnoszenia i dźwigania,
- siedzący tryb życia,
- wady postawy,
- intensywna aktywność fizyczna bez odpowiedniego przygotowania,
- kontuzje lub urazy kręgosłupa,
- zaawansowany wiek.
Dyskopatia bardzo często jest efektem niehigienicznego trybu życia. Powszechnie popełnianym błędem jest wielogodzinna praca przy komputerze bez przerw oraz ćwiczeń rozciągających i wzmacniających mięśnie. Dotyczy to też kierowców, którzy nie tylko spędzają wiele czasu w pozycji siedzącej, a przy tym są narażeni na wibracje. Sytuacji nie poprawiają znikoma aktywność fizyczna, nadmierna masa ciała oraz brak dbałości o prawidłową postawę – między innymi podczas pracy przy biurku, ale i w trakcie snu. Nie bez znaczenia pozostaje także przewlekły stres i praca pod presją czasu, co powoduje nadmierne napięcie mięśni, a w konsekwencji – ból kręgosłupa.
Dyskopatia – objawy
Najczęstszym objawem dyskopatii jest ból w zajętym odcinku kręgosłupa, który odczuwamy jako ból pleców. Szczególnie newralgicznym miejscem jest odcinek lędźwiowo-krzyżowy – dokładniej w obrębie 5 kręgu lędźwiowego – który jest najbardziej obciążony podczas wykonywania różnych czynności. Dyskopatia lędźwiowa może być przyczyną rwy kulszowej.
Dyskopatia szyjna, czyli zwyrodnienie kręgów szyjnych, może objawiać się ostrym bólem obejmującym okolice barku, łopatki czy dolnej części karku. Zwykle jest efektem wielogodzinnego siedzenia w jednego pozycji, co wywołuje silne napięcie w obrębie szyi. Mogą pojawić się trudności z odchylaniem głowy w różnych kierunkach, a później również uporczywe bóle głowy. Z kolei dyskopatia piersiowa przejawia się bólem kręgosłupa promieniującym do klatki piersiowej i brzucha.
Pozostałe objawy, które mogą towarzyszyć dyskopatii, to:
- zaburzenia czucia powierzchniowego – drętwienie i mrowienie dłoni;
- niedowłady siły mięśni;
- objawy neurologiczne – w skrajnych przypadkach nawet paraliż kończyn dolnych.
Diagnostyka dyskopatii – jakie badania?
Przy powtarzających lub nasilających się dolegliwościach ze strony kręgosłupa, należy skonsultować się z lekarzem – ortopedą lub neurologiem. Diagnostyka dyskopatii polega przede wszystkim na przeprowadzaniu badań lekarskich oraz obrazowych. Przy podejrzeniu dyskopatii najczęściej wykonuje się:
- RTG kręgosłupa,
- tomografię komputerową kręgosłupa,
- rezonans magnetyczny kręgosłupa.
Dyskopatia – leczenie
W większości przypadków dyskopatii wystarczające okazuje się leczenie zachowawcze: przyjmowanie środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych w celu niwelowania bólu oraz szeroko pojmowaną fizjoterapię. Żeby łagodzić dolegliwości towarzyszące dyskopatii, można też sięgnąć po żel na ból kręgosłupa. Wsparciem w terapii mogą okazać się także kąpiele z liśćmi żywokostu lekarskiego. Ważnym elementem procesu leczenia jest również wyeliminowanie czynników ryzyka, aktywność fizyczna, a w razie potrzeby redukcja wagi. Dobre efekty daje też masaż – powszechnie wykorzystywany przy rwie kulszowej, sprawdza się także w dyskopatii, rozluźniając mięśnie i zmniejszając uczucie bólu.
W cięższych przypadkach dyskopatii, gdy tradycyjne metody leczenia nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, stosuje się zastrzyki nadtwardówkowe. Ten sposób terapii polega na podaniu zastrzyku bezpośrednio w okolicę ucisku nerwu w kręgosłupie. Z powodzeniem wykonuje się je nawet przy bardzo dużych przepuklinach. Najcięższe przypadki dyskopatii natomiast kwalifikuje się do leczenia operacyjnego.
Dyskopatia – profilaktyka. Czy da się zapobiec dyskopatii?
Choć nie ma jednej metody, która z całą pewnością pozwoli nam uniknąć problemów z kręgosłupem, istnieje kilka sposobów, dzięki którym ryzyko wystąpienia dyskopatii lub nawrotu dolegliwości będzie znacznie niższe. Profilaktyka dyskopatii powinna obejmować przede wszystkim:
- regularną aktywność fizyczną – zwłaszcza ćwiczenia wzmacniające mięśnie pleców, brzucha i przykręgosłupowe oraz ćwiczenia rozciągające;
- dbałość o prawidłową postawę ciała – zarówno podczas pracy, jak i snu;
- utrzymywanie właściwej masy ciała;
- unikanie wykonywania gwałtownych ruchów;
- unikanie podnoszenia ciężkich przedmiotów, a jeśli to niemożliwe – stosowanie odpowiedniej techniki.
Należy także pamiętać o właściwej diecie – eliminacji niedoborów wapnia i wody oraz wzbogaceniu posiłków o produkty zawierające witaminy A, B, C, D, sole mineralne i kwasy tłuszczowe omega-3. Dobrym rozwiązaniem może być również suplement diety wspomagający niwelowanie bólu kręgosłupa, zawierający witaminy z grupy B oraz nukleotydy.
Dyskopatia jest chorobą zwyrodnieniową kręgosłupa, bardzo często spowodowaną przez siedzący tryb życia. Dyskopatię można jednak skutecznie leczyć, a co jeszcze ważniejsze – dzięki regularnej aktywności fizycznej, utrzymywaniu prawidłowej masy ciała oraz odpowiedniej diecie – redukować ryzyko jej wystąpienia lub nawrotu przykrych dolegliwości.
