Czym jest opryszczka wargowa? Jak sobie objawy, przyczyny i jak leczyć opryszczkę na ustach?

Opryszczka wargowa, popularnie nazywana „zimnem”, „febrą” lub „skwarkiem”, stanowi problem nie tylko natury estetycznej. Chorobą można się zarazić drogą kropelkową, choć zazwyczaj atakuje jedynie organizm osłabiony. Okazuje się, że chociaż sama w sobie nie jest groźna, mogą jej towarzyszyć poważne komplikacje zdrowotne. Dlatego powinna być odpowiednio leczona.

Opryszczka wargowa: co to jest?

Opryszczka wargowa (Herpes simplex) to uciążliwa choroba wywoływana przez wirus typu 1 - HSV1 (wirus opryszczki typu 2 - HSV2 wywołuje opryszczkę narządów płciowych). Jak pokazują statystyki, dotyka ona około 80% populacji, chociaż z nieznanych przyczyn choruje tylko połowa – niemal każdy człowiek jest nosicielem wirusa, jednak wywołuje on chorobę jedynie u niektórych osób, u innych zaś nie. Badania wykazały, że do piątego roku życia opryszczka przebiega bezobjawowo, natomiast u osób dorosłych potrafi być bolesna i rozwijać się w sposób bardziej gwałtowny. Zazwyczaj nie jest groźna, jeśli jednak wirus HSV1 zostanie przeniesiony do oka (np. ręką), może spowodować utratę wzroku. Zdarza się również, że gdy dostanie się do mózgu, wywołuje opryszczkowe zapalenie opon mózgowych. Szczególnie niebezpieczne powikłania może spowodować także opryszczka w ciąży. Warto wiedzieć, że półpasiec oraz ospa wietrzna wywoływane są przez wirus należący do tej samej grupy, co wirus opryszczki wargowej i genitalnej.

Jakie są objawy opryszczki na ustach?

Chorobie towarzyszą nieprzyjemne objawy w postaci swędzącej i bolesnej wysypki. Opryszczka na ustach atakuje głównie skórę oraz błony śluzowe w okolicach ust, nosa (opryszczka w nosie), a niekiedy nawet dziąseł i języka. W początkowej fazie choroby skóra w miejscu tworzenia się „zimna” staje się napięta i piecze. Następnie pojawia się zaczerwienienie i wyskakuje mała grudka, wypełniona płynem surowiczym. W krótkim czasie dochodzi do wysiewu wielu takich grudek i pęcherzyków, skupionych obok siebie. Są one bardzo szpecące, bolesne i napięte. Często „rozlewają się”, pokrywając duży obszar skóry pomiędzy górną wargą a nosem. Po tygodniu (do 10 dni) pęcherzyki pękają, uwalniając zawarty w nich płyn. Ten etap choroby jest najgroźniejszy, ponieważ płyn ten zawiera wirusy, które mogą zostać przeniesione na oko i wywołać ślepotę. Następnie tworzą się bolesne nadżerki, które goją się bardzo wolno. Po upływie kolejnego tygodnia nadżerki te zaczynają wysychać i powstają łatwo pękające strupki. Jeśli zagoją się i same odpadną, nie pozostawiają blizn. Jeśli jednak zostaną zerwane (np. podczas zdejmowania odzieży przez głowę), często ulegają zakażeniu bakteryjnemu, co wydłuża proces gojenia i może pozostawić blizny. U niektórych osób opryszczce towarzyszą dreszcze oraz podwyższona temperatura ciała.

Jakie są przyczyny powstania opryszczki na ustach?

Badania wykazały, że do zakażenia wirusem opryszczki może dojść już w życiu płodowym, a po urodzeniu – poprzez bezpośredni kontakt (dotyk lub pocałunek) z osobą chorą lub jej rzeczami osobistymi (używanie wspólnego kubka, sztućców, ręczników itp. może być przyczyną zakażenia). Najczęściej do zarażenia dochodzi w dzieciństwie, chociaż opryszczka często przebiega wówczas bezobjawowo. Wirus HSV1 przechodzi w stan uśpienia, by ujawniać się w momentach osłabienia układu immunologicznego. Osoby, które zostały raz zarażone, stają się nosicielami wirusa do końca życia. Utajony wirus zagnieżdża się w komórkach nerwowych, gdzie czeka na sprzyjające warunki do rozwoju (mówimy wówczas o opryszczce nawrotowej). Oprócz osłabienia odporności powrót opryszczki mogą spowodować urazy, rany, zmiany hormonalne, niedożywienie, wyziębienie lub przegrzanie organizmu, stres, zmęczenie, menstruacja, infekcja wirusowa i inne czynniki.

Jak leczyć opryszczkę wargową?

Zazwyczaj nieleczona opryszczka ustępuje samoistnie, warto jednak skrócić ten czas i zapobiec powikłaniom. Do zwalczania opryszki stosuje się leki przeciwwirusowe. Mogą to być tabletki na opryszczkę, stosowane wewnętrznie oraz maść na opryszczkę, krem lub żel do smarowania wykwitów skórnych. Leki na opryszczki dostępne są bez recepty. Najczęściej zawierają one acyklowir – substancję, która hamuje namnażanie wirusów (bardzo popularne są preparaty o nazwie Hascovir). Leczenie należy zacząć jak najszybciej – najlepiej już od momentu pojawienia się pierwszych objawów (kluczowe znaczenie odgrywają pierwsze 24 godziny). Tabletki pozwalają za zahamowanie rozwoju opryszczki od wewnątrz, przyspieszają gojenie się nadżerek o kilka dni, a ponadto ograniczają nawroty choroby. Natomiast żele i maści dodatkowo łagodzą swędzenie i pieczenie. Można też stosować sztyfty i plasterki pozwalające ukryć szpecące wykwity skórne. Jeśli dojdzie do nadkażenia bakteryjnego, lekarz przepisuje odpowiedni antybiotyk. Istotne znaczenie ma również wzmocnienie organizmu przez przyjmowanie odpowiednich suplementów , zawierających witaminę C oraz B-complex, wysypianie się, dobre odżywianie, unikanie stresu i aktywność fizyczna.

Domowe sposoby na opryszczkę

Stosowanie na opryszczkę leków przeciwwirusowych nie jest wskazane dla dzieci, kobiet w ciąży, ani matek karmiących piersią. Dlatego bardzo dużą popularnością cieszą się także domowe sposoby na opryszczkę. Należą do nich:

• papka z sody oczyszczonej, która zasusza i przyspiesza gojenie opryszczki (sporządza się ją z sody i przegotowanej wody),
• cynkowa maść wysuszająca, którą można kupić w aptece bez recepty,
• pasta do zębów z fluorem, która zasusza ranę i hamuje rozwój wirusów,
• papka sporządzona z cebuli, czosnku, miodu i oliwy, która działa przeciwwirusowo i przyspiesza gojenie. Sposób jej przygotowania: w moździerzu ucieramy ząbek czosnku, łyżeczkę miodu, kilka kropli soku z cebuli oraz oliwy z oliwek (zamiast niej można użyć tranu lub oleju z czarnuszki),
• olejki eteryczne o działaniu przeciwwirusowym: np. z drzewa herbacianego i melisy, a ponadto z eukaliptusa lub kory cynamonu.

Nieraz, po odpadnięciu strupa powstają brzydkie blizny po opryszczce. Jak się pozbyć tych szpecących zmian, wiedziały już nasze babcie i mamy – stosowały one maść z cebuli, którą można obecnie kupić w każdej aptece bez recepty. Zobacz też inną publikację: https://www.wapteka.pl/blog/artykul/zajady-co-musisz-o-nich-wiedziec-przyczyny-objawy-i-leczenie.

Jak zapobiegać powstawaniu opryszczek?

Ponieważ opryszczka jest chorobą zakaźną, która przenosi się drogą kropelkową, należy unikać bezpośredniego kontaktu z osobą zarażoną i jej rzeczami osobistymi. Trzeba również dbać o dobrą kondycję fizyczną, wzmacniać odporność organizmu, wysypiać się, unikać stresu i dobrze się odżywiać. Aby nie narażać innych osób na zakażenie oraz uniknąć powstania groźnych powikłań przy opryszczce, warto stosować się do kilku zasad:

• dokładnie myć ręce po dotknięciu pęcherzyków lub nałożeniu na nie maści albo żelu,
• unikać dotykania oczu w czasie, kiedy obserwuje się wykwity,
• zachować szczególną ostrożność podczas zakładania szkieł kontaktowych oraz nakładania makijażu i mycia twarzy,
• nie całować nikogo do czasu, aż opryszczka ustąpi,
• używać osobnego ręcznika i własnych przyborów toaletowych,
• dokładnie myć naczynia kuchenne, szklanki i sztućce za pomocą gorącej wody i detergentów.

Przeczytaj również inną publikację: https://www.wapteka.pl/blog/artykul/czym-jest-badanie-krwi-alt-diagnoza-uszkodzen-watroby-norma-i-wyniki.