Tężyczka to choroba, na którą cierpi coraz więcej osób, jednak nadal mało się o niej słyszy. Cała masa osób nawet nie wie, że ich objawy są związane z tężyczką, gdyż brakuje trafnej diagnozy, która pozwoliłaby na wdrożenie odpowiedniego leczenia. Mylona jest często z nerwicą lekową i depresją, jednak zastosowanie leków psychotropowych nie przynosi rezultatów. Jak wygląda atak tężyczki, jakie są rodzaje tężyczki i jak ją leczyć - odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w poniższym artykule.

Z naszego artykułu dowiesz się:

• czym jest tężyczka i jakie są jej objawy;
• jak wygląda atak tężyczki;
• jakie są przyczyny tężyczki i kto najczęściej na nią choruje;
• jak odróżnić nerwicę lękową od tężyczki;
• jakie są różnice między tężyczką utajoną a jawną;
• czym jest próba tężyczkowa, jak przebiega i jak interpretuje się wyniki;
• czym jest objaw Chvostka;
• jak wygląda leczenie tężyczki.

Sprawdź również nasz inny artykuł: Nerwica natręctw i zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne - czym są. Jakie jest leczenie i rozpoznanie oraz kiedy pójść do lekarza?

Tężyczka: co to za choroba i jak wyglądają objawy?

Tężyczka to zespół objawów, które pojawiają się w sytuacji zaburzeń elektrolitowych. Wpływają na funkcjonowanie układu mięśniowego i nerwowego. Tężyczka objawia się bolesnymi skurczami mięśni ciała, najczęściej kończyn i twarzy, a także mrowieniem rąk i całego ciała. Najczęściej pojawia się ze względu na niedobór wapnia lub magnezu. Co istotne, istnieją dwa rodzaje tężyczki: utajona i jawna. 

Wśród objawów tężyczki wymienia się uczucie mrowienia, najczęściej wokół ust i w opuszkach palców, następnie dochodzą objawy związane z bolesnymi skurczami mięśni rąk, od przedramion, po ramiona i twarz, klatkę piersiową i nogi. Charakterystycznym objawem jest często tzw. ręka położnika, czyli zgięcie 4 i 5 palca oraz wyprostowanie kciuka, środkowego i wskazującego palca. Co istotne, tężyczka charakteryzuje się również podwójnym widzeniem, światłowstrętem, bólem w klatce piersiowej, do którego może dojść kołatanie serca i bóle głowy, a także skurczami oskrzeli czy krtani. W skrajnych przypadkach tężyczka może prowadzić do utraty przytomności i drgawek, przez co często mylona jest z padaczką. 

Kto najczęściej choruje na tężyczkę? Główne przyczyny tężyczki

Pojawienie się tężyczki wiąże się często ze spadkiem wapnia w surowicy krwi. Najczęściej poprzez nieprawidłowe odżywianie się, problemy endokrynologiczne, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, genetyczne i nefrologiczne. Dodatkowo może być następstwem przyjmowania leków. Tężyczka jawna jest związana z:

• uszkodzeniem przytarczyc w czasie operacji tarczycy czy w wyniku chorób;
• chorobą nowotworową i radioterapią okolic szyi;
• alkoholizmem, który wypłukuje elektrolity;
• niewielką podażą wapnia;
• celiakią;
• insulinoopornością;
• zespołem Glitemana;
• zespołem Barttera;
• stosowaniem leków moczopędnych, inhibitorów pompy protonowej i przeciwpadaczkowych;
• ostrym zapaleniem trzustki, gdzie dochodzi do niewystarczającego wchłaniania wapnia;
• znacznymi niedoborami witaminy D;
• tężyczką nerwicową. 

Istnieje również tężyczka utajona, która jest wynikiem niedoborów magnezu i czynników psychosomatycznych. Występuje w stanach hiperwentylacji, czyli szybkiego i głębokiego oddychania, które może prowadzić do zasadowicy oddechowej i niedotlenienia. Najczęściej dochodzi do tego podczas ataku paniki, nadmiernego stresu i nerwicy.

Nerwica lękowa czy tężyczka? Warto to sprawdzić

Tak jak zostało wspomniane, objawy tężyczki utajonej bardzo często przypominają nerwicę lękową. Przy wystąpieniu takich objawów lekarze pierwszego kontaktu proponują ziołowe leki na uspokojenie czy hydroksyzynę i zalecają zgłoszenie się do psychologa. Problem w przypadku tężyczki pozostaje, dlatego warto sprawdzić wyniki badań krwi pod względem elektrolitów i wykonać próbę tężyczkową. Dzięki temu możliwe jest wdrożenie odpowiedniego leczenia. Niestety objawy tężyczki są często niejednoznaczne i mylone z nerwicą lękową, depresją i padaczką. 

Zdarza się, że pomimo wdrożonego leczenia na tężyczkę potrzebna jest pomoc lekarza psychiatry i psychologa, gdyż objawy mogą dokuczać trochę dłużej.

Tężyczka jawna i utajona - różnice w objawach

Objawy tężyczki jawnej to przede wszystkim skurcze mięśni. Tężyczka utajona jest trudniejsza do zdiagnozowania, a wszystko przez niewielką ilość skurczów mięśni, a całą masę ogólnych objawów. To przede wszystkim kołatanie serca, problemy ze snem, zasłabnięcia, lęki i niepokój, uczucie braku powietrza, zaburzenia równowagi, zaburzenia pamięci i problemy z koncentracją, a także kolki i wzdęcia. Pacjenci często cierpią na ataki paniki charakterystyczne dla nerwicy lękowej, zimne kończyny, uczucie guli w gardle i potliwość. Zdarza się również drętwienie języka i twarzy. Najczęściej pacjenci trafiają do lekarza, który nie może jednoznacznie stwierdzić, że mamy do czynienia z tężyczką utajoną, dlatego konieczna jest szczegółowa diagnostyka. 

Próba tężyczkowa (ischemiczna): przebieg badania i interpretacja wyników

Próba tężyczkowa nazywana jest również ischemiczną. To badanie EMG, czyli elektromiografia. Zanim lekarze przystąpią do badania, konieczne jest odsłonięcie kończyny górnej, jednak wcześniej powinno się poinformować lekarza o urazach i przebytych zabiegach. Pacjent powinien znajdować się w pozycji leżącej. Na ramię zakładana jest opaska uciskowa, na nadgarstku opaska uziemiająca, a pomiędzy kciukiem i palcem wskazującym igłowa elektroda, która jest wkłuwana w skórę. Elektroda pozwala na zarejestrowanie potencjału elektrostatycznego charakterystycznego dla tężyczki. 

Ważne! Należy pamiętać, że przez 4 dni przed wykonaniem próby tężyczkowej należy odstawić suplementy i nie przyjmować innych preparatów medycznych. Przeciwskazaniem do wykonania próby ischemicznej jest przyjmowanie leków na zakrzepicę.  

Próba tężyczkowa trwa około 15 minut, a sam wynik dostępny jest po jej wykonaniu. 

Objaw Chvostka u pacjentów z tężyczką: o czym świadczy i u kogo może wystąpić?

Objaw Chvostka to gwałtowny skurcz mięśni twarzy. Występuje w tężyczce i polega na wywołaniu silnych skurczy mięśni mimicznych twarzy po uderzeniu młoteczkiem w brzeg mięśni żwacza (mięsień żucia, który znajduje się po obu stronach twarzy). Kiedy wystąpi gwałtowna reakcja, lekarz stwierdza pozytywny odruch Chvostka, co umożliwia dalszą diagnostykę. 

Czy tężyczka jest wyleczalna? Żywienie w tężyczce jako wspomaganie leczenia

Trudno jednoznacznie stwierdzić, czy tężyczka jest wyleczalna. Wszystko zależy od przypadku i przebiegu choroby. Bardzo ważne jest, aby postawić na odpowiednią dietę i leczenie. Istotna jest szczegółowa diagnostyka i leczenie przyczyny, która może być złożona. Najważniejsze jest wyregulowanie zaburzonej gospodarki wapniowo-fosforanowej. Konieczne jest również dostarczenie potasu i magnezu, aby doprowadzić ich poziom do odpowiednich wartości. Do suplementacji najczęściej dołącza się witaminę D i B6.

Żywienie powinno obejmować zwiększenie spożycia produktów bogatych w wapń, potas i magnez. Koniecznie należy unikać napojów i produktów, które mogą prowadzić do wypłukiwania pierwiastków. Dlatego przy tężyczce alkohol i kawa nie wchodzą w grę. Bardzo często konieczna jest także terapia psychologiczna.