Ciąża pozamaciczna, inaczej ektopowa, charakteryzuje się zagnieżdżeniem zarodka poza błoną śluzową macicy. Niekiedy zanika samoistnie, jednak może również stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia kobiety. Najczęściej związana jest z przykrymi przeżyciami, jednak nie przekreśla szansy na ponowne zajście w ciążę, która będzie rozwijać się w prawidłowy sposób.
Z artykułu dowiesz się:
- czym jest ciąża pozamaciczna i jakie są jej objawy,
- jak długo trwa ciąża pozamaciczna,
- jakie są przyczyny ciąży pozamacicznej,
- jakie jest ryzyko związane z taką ciążą,
- jak należy postępować po rozwiązaniu ciąży,
- kiedy można zdecydować się na kolejną ciążę?
Czytaj także: Endometrioza - przyczyny, objawy, leczenie niepłodności kobiet
Ciąża pozamaciczna – czym jest i jakie są objawy?
W przypadku ciąży pozamacicznej zarodek zagnieżdża się poza błoną śluzową macicy - w jajowodzie, jajniku bądź szyjce macicy. Niestety, nie ma on możliwości, aby rozwijać się prawidłowo, zatem kobieta nie ma szansy na donoszenie tego rodzaju ciąży. Objawy ciąży pozamacicznej nie są specyficzne - może pojawić się plamienie, ból brzucha, uczucie osłabienia. Testy do domowego użytku mogą wykazać, że kobieta spodziewa się dziecka. Ciąża początkowo może mieć spokojny przebieg, a sygnałem, który budzi poważny niepokój, jest silny ból w okolicy podbrzusza oraz towarzyszący mu krwotok. Oznaczają one pęknięcie jajowodu, w którym zlokalizowany jest zarodek. Jest to stan bezpośredniego zagrożenia życia, gdyż u kobiety może dojść do wstrząsu. Ciąże pozamaciczną może wykryć lekarz w czasie standardowego badania USG.
Jak długo może trwać ciąża pozamaciczna? Przebieg i postępowanie podczas ciąży ektopowej
Pacjentki często zastanawiają się, jak długo może trwać ciąża pozamaciczna i jak należy postępować w jej przypadku? Otóż w przypadku rozpoznania ciąży ektopowej, konieczne jest jej jak najszybsze usunięcie. Na początek zwykle oznacza się stężenie hormonu beta hcg we krwi. Jeśli wynik wskazuje na ciążę, a ta nie jest widoczna w badaniu USG, można podejrzewać, że zarodek zagnieździł się w nieprawidłowym miejscu. Czasami organizm oczyszcza się samoistnie i dochodzi wtedy do poronienia. Niemniej jednak u większości pacjentek konieczne jest wprowadzenie leczenia farmakologicznego. Jeśli zarodek ma nie więcej, niż kilka tygodni, lekarz przepisuje metotreksat - środek hamujący rozwój jaja płodowego. Gdy ciąża ektopowa ma około 8 tygodni, może zostać usunięta laparoskopowo. Ciąża pozamaciczna a etyka to kwestia, która nie budzi wątpliwości - w przeciwieństwie do tradycyjnej ciąży, ta od początku nie ma szansy rozwinąć się prawidłowo, a dodatkowo stanowi bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia kobiety, dlatego w każdym przypadku konieczne jest jej usunięcie.
Jakie są najczęstsze przyczyny ciąży pozamacicznej?
Przyczyny ciąży pozamacicznej nie są do końca znane, choć statystycznie częściej dochodzi do niej u kobiet, które:
- chorują na endometriozę,
- posiadają przerośniętą śluzówkę macicy,
- posiadają źle zbudowaną macicę lub jajowód,
- przeszły zapalenie przydatków i w efekcie borykają się z problemem zrostów.
Jakie są ryzyka związane z ciążą pozamaciczną?
Ciąża pozamaciczna to ciąża wysokiego ryzyka, która wymaga podjęcia odpowiednich kroków celem ratowania zdrowia oraz życia matki. Niektóre kobiety zastanawiają się, czy są jakiekolwiek szanse na urodzenie w przypadku ciąży pozamacicznej? Medycyna co prawda zna przypadki dzieci, które urodziły się z takiej właśnie ciąży, jednak ich liczba jest stosunkowo niewielka - szacuje się, że na świat przyszło około 17 takich noworodków. Dane w tej kwestii nie są jednak w pełni jednoznaczne. Dlatego też lekarze stoją na stanowisku, że donoszenie ciąży ektopowej nie jest możliwe. Ryzyko rośnie z tygodnia na tydzień i to już na wczesnym etapie ciąży. Podstawowe zagrożenie dotyczy pęknięcia jajowodu i wstrząsu, jakiego w efekcie może doznać kobieta. Konieczne może stać się usunięcie poszczególnych narządów układu płciowego, co pozbawi ciężarną możliwości urodzenia dziecka w późniejszym czasie. Warto też mieć świadomość, że wystąpienie ciąży pozamacicznej powoduje wzrost ryzyka ponownego zagnieżdżenia zarodka w nieodpowiednim miejscu o około 15%.
Postępowanie po ciąży pozamacicznej – zalecenia, opieka lekarska i farmakologia
Wdrożenie leczenia farmakologicznego, które ma zapobiec rozwojowi ciąży, najczęściej wiąże się z wystąpieniem u kobiety nudności, wymiotów czy krwawieniem z pochwy. Skutki uboczne metotreksatu w ciąży pozamacicznej nie są jednak tak dotkliwe, jak rekonwalescencja po usunięciu ciąży pozamacicznej operacyjnie lub laparoskopowo. W takim przypadku kobieta otrzymuje zwolnienie lekarskie na okres kilku tygodni. L4 po usunięciu ciąży pozamacicznej to czas nie tylko na zbieranie sił i dochodzenia do zdrowia fizycznego, lecz również psychicznego. Wiele kobiet przeżywa traumę, dlatego trudno im powrócić do normalnego życia domowego, a także do obowiązków zawodowych. W niektórych przypadkach konieczne staje się wdrożenie psychoterapii oraz leczenia farmakologicznego. Kobieta powinna pozostawać pod opieką lekarza ginekologa - najczęściej na kontrolę należy zgłosić się w ciągu tygodnia od momentu otrzymania wypisu ze szpitala, jednak wiele zależy od ogólnego stanu zdrowia pacjentki. Na ogół nie jest konieczne przyjmowanie żadnych leków, jednak czasami lekarz podejmuje decyzję o wdrożeniu terapii hormonalnej - najczęściej w przypadku, gdy kobieta choruje na enodmetriozę. Warto mieć świadomość, że po usunięciu ciąży pozamacicznej okres pojawia się w postaci nasilonego, często dosyć bolesnego krwawienia. Nie stanowi ono jednak powodu do niepokoju, jeśli nie towarzyszą mu gorączka, uczucie silnego zmęczenia czy omdlenia.
Ciąża po ciąży pozamacicznej – kiedy decydować się na nią? Czy istnieje jakieś ryzyko?
Wystąpienie ciąży ektopowej nie oznacza, że kolejna ciąża nie ma szans na prawidłowy rozwój, a kobieta traci możliwość urodzenia zdrowego dziecka. Wręcz przeciwnie - medycyna odnotowuje wiele przypadków donoszenia następnej ciąży i szczęśliwego rozwiązania. Problem może pojawić się jedynie w momencie, gdy usunięto pacjentce jajowód bądź doszło do uszkodzenia narządów rodnych. Lekarze uważają, że kobieta może starać się o dziecko dopiero po upływie 3 miesięcy od usunięcia ciąży pozamacicznej. W tym czasie zaleca się stosowanie antykoncepcji. Kolejna ciąża musi być ściśle nadzorowana przez specjalistę już od pierwszych tygodni - ryzyko zagnieżdżenia się zarodka w nieprawidłowym miejscu po raz kolejny wzrasta o około 15% w stosunku do kobiet, które nigdy nie były w ciąży pozamacicznej. Dużą rolę w podjęciu decyzji o posiadaniu potomstwa odgrywają czynniki psychologiczne - czasami kobieta nie jest gotowa na to, aby starać się o dziecko nawet w dłuższej perspektywie czasowej. Choć ciąża ektopowa nie musi być punktem zwrotnym w staraniach o dziecko, to zajście w kolejną ciążę warto omówić z lekarzem ginekologiem. U niektórych pacjentek konieczne bowiem może okazać się sprawdzenie drożności jajowodów bądź podjęcie odpowiedniego leczenia hormonalnego.
