Ciągłe uczucie zimna – przyczyny i choroby powodujące przewlekłe marznięcie 

Wielu z nas posiada naturalną tendencję do odczuwania zimna - zdecydowanie bardziej intensywnie, niż inni. Na pozór nie ma żadnej widocznej gołym okiem przyczyny, prawda? Jednak nietolerancja zimna jest nie tylko sporym utrudnieniem w codziennym funkcjonowaniu, ale może być również objawem niektórych chorób. 

Zaburzenia funkcjonowania tarczycy, niskie ciśnienie, przewlekły stres czy zbyt niski poziom tkanki tłuszczowej, to tylko kilka z szeregu przyczyn, wywołujących przewlekłe marznięcie. 

W poniższym artykule przeczytasz o możliwych przyczynach Twojej wrażliwości na temperaturę. Podpowiemy również, w jaki sposób skutecznie rozgrzać organizm od środka oraz opiszemy, kiedy powinieneś udać się do lekarza. Odpowiemy również na pytania:

• Co oznacza ciągłe uczucie zimna w stopach i dłoniach?
• Dlaczego kobiety są bardziej wrażliwe na zimno niż mężczyźni? 
• Jakie choroby związane są z ciągłym uczuciem zimna? 
• Czy ze stresu może być zimno? 
• Co oznacza zimna skóra? 
• Jak walczyć z towarzyszącym uczuciem chłodu?
• Co pomaga na uczucie zimna?

Jeśli zainteresował Cię ten artykuł, przeczytaj również: Masz zimne stopy i dłonie? Przyczyny, leczenie i profilaktyka zziębniętych kończyn Znajdziesz tam garść cennych informacji na temat tego, na jakie choroby może wskazywać ciągłe uczucie zimna w kończynach. 

Czym jest nietolerancja zimna?

Nietolerancja zimna, określana również jako wrażliwość na zimno lub nadwrażliwość, to stan, w którym występuje przesadna reakcja na temperaturę, powodująca dyskomfort. Nie ma jednak jednej, powszechnie akceptowalnej i ustandaryzowanej definicji tego zjawiska, ponieważ przyczyny są zazwyczaj bardzo zróżnicowane. Naukowcy uważają, że do nietolerancji zimna przyczynia się wiele składników, które można sklasyfikować jako:

• hormonalne- czyli problemy natury hormonalnej, które mają wpływ na metabolizm i regulację termiczną organizmu,
• krążeniowe - czyli problemy z krążeniem krwi, które zmieniają temperaturę ciała,
• neuronalne - czyli zaburzenia układu nerwowego, mające bezpośredni wpływ na percepcję zimna. 

Duża wrażliwość na zimno jest reakcją subiektywną, niezależnie od temperatury otoczenia. Reakcja ta klasyfikowana jest przede wszystkim jako fizjologiczna (związana z ciałem), ale może mieć również komponenty o podłożu psychologicznym (związane z umysłem). 

Objawy dużej wrażliwości na temperaturę i nietolerancji zimna

Tak naprawdę, możemy zaobserwować u siebie cały szereg charakterystycznych reakcji organizmu na zimno. Jedni z nas mogą jedynie lekko drżeć, odruchowo pocierać dłońmi lub wkładać je do kieszeni. Inni zaś, uzbrajają się w dodatkowe warstwy ubrań, aby utrzymać ciepło. 

Oprócz wyżej wymienionych reakcji na chłód, objawy nietolerancji zimna mogą powodować również:

• nudności,
• sztywność kończyn,
• towarzyszące uczucie bólu lub pieczenia,
• mrowienie kończyn oraz drętwienie palców u stóp i dłoni,
• ogólne osłabienie,
• obrzęk i nadwrażliwość skóry,
• zmiany koloru skóry. 

Ważne: Nietolerancja zimna a hipotermia

Nietolerancji na zimno nie można utożsamiać z hipotermią. Hipotermia to obniżenie temperatury ciała w momencie, gdy traci ono więcej ciepła, niż jest w stanie wytworzyć. Nietolerancja zimna występuje w temperaturach, które są tolerowane przez inne osoby w tym samym środowisku. 

Termoregulacja - czyli czym jest biologiczny termostat organizmu?

Termoregulacja jest procesem biologicznym, który pozwala utrzymać prawidłową temperaturę wewnętrzną. Wszystkie mechanizmy związane z termoregulacją, pomagają przywrócić organizm do homeostazy, czyli stanu równowagi. 

Prawidłowa temperatura mieści się w dość wąskim zakresie. Ciało ludzkie utrzymuje temperaturę pomiędzy 37°C a 37,8°C. Oczywiście, każdy organizm ma również pewną elastyczność. Jednak doprowadzenie do skrajności może mieć negatywne skutki oraz negatywnie wpłynąć na Twoją zdolność do funkcjonowania. Na przykład, jeśli temperatura ciała spadnie poniżej 35°C i organizm nie będzie w stanie jej regulować, zagrażać Ci będzie hipotermia. Ten stan może prowadzić do zatrzymania akcji serca, uszkodzenia mózgu, a nawet śmierci. 

Możesz również doświadczyć udaru cieplnego, jeśli temperatura Twojego ciała wzrośnie powyżej 40°C. Udar cieplny uważany jest za nagły przypadek medyczny, kończący się niejednokrotnie uszkodzeniem mózgu, a w skrajnych przypadkach - śmiercią. 

Co najczęściej podnosi temperaturę ciała? Przede wszystkim gorączka, wzmożony wysiłek fizyczny oraz trawienie. Czynniki, które zaś obniżają temperaturę ciała to zażywanie narkotyków, spożywanie alkoholu, ale również stany metaboliczne, takie jak niedoczynność tarczycy. 

Jak działa termoregulacja organizmu? 

W momencie, gdy zmienia się wewnętrzna temperatura organizmu, biologiczne czujniki w centralnym układzie nerwowym wysyłają wiadomości do podwzgórza. W odpowiedzi, daje on sygnały do różnych narządów w Twoim ciele. Efektem jest naturalna reakcja za pomocą różnych mechanizmów. Jeśli ciało potrzebuje ochłodzenia, mechanizmy te obejmują:

• pocenie się - gruczoły potowe produkują płyn, który parując chłodzi skórę. Taki mechanizm sprawia, że zostaje obniżona temperatura wewnętrzna.
• rozszerzanie naczyń krwionośnych - zwiększenie się naczyń krwionośnych pod skórą poszerza przepływ krwi do skóry, gdzie jest ona chłodniejsza. Dzięki temu ludzki organizm uwalnia ciepło poprzez promieniowanie. 

Jeśli natomiast Twoje ciało musi się ogrzać, mechanizmy te obejmują:

• wazokonstrykcję - ten skomplikowany termin oznacza nic innego jak zwężanie naczyń krwionośnych pod skórą oraz zmniejszenie przepływu krwi.
• termogenezę - czyli produkcję ciepła o mniejszej bądź niższej intensywności (np. ludzkie mięśnie mogą wytwarzać ciepło poprzez drżenie).
• termogenezę hormonalną - zdrowa tarczyca uwalnia hormony, aby zwiększyć metabolizm. Zwiększa to energię wytwarzaną przez organizm i ilość produkowanego ciepła.

Dlaczego ciągle jest mi zimno? Czyli najczęstsze przyczyny nietolerancji zimna

Choroby tarczycy - jedna z najczęstszych przyczyn nietolerancji zimna 

Niedoczynność tarczycy jest jedną z najbardziej znanych i najczęstszych przyczyn nietolerancji zimna. Organ ten, odpowiada za produkcję hormonów, odgrywających kluczową rolę w regulacji metabolizmu oraz w tym, jak i kiedy rezerwy energetyczne w organizmie są wykorzystywane. W zimnym środowisku, hormony tarczycy mogą zwiększyć metabolizm, aby pomóc w normalizacji temperatury ciała. Jeśli masz niedoczynność tarczycy, niska produkcja hormonów osłabia ten efekt, czyniąc Cię bardziej podatnym na zimno. U osób z niedoczynnością, terapia hormonalna może pomóc w normalizacji poziomu tarczycy, co z kolei łagodzi objawy wrażliwości i nietolerancji zimna.

Anemia (niedokrwistość)

Anemia to stan, w którym Twój organizm boryka się ze zbyt małą ilością czerwonych krwinek. Może również wystąpić, jeśli nie masz wystarczającej ilości białka zawierającego żelazo, zwanego hemoglobiną, które jest odpowiedzialne za transportowanie cząsteczek tlenu w organizmie. Niedokrwistość wynikająca z niedoboru żelaza, jest rodzajem anemii spowodowanej brakiem tego pierwiastka. Jest on potrzebny nie tylko do wytwarzania hemoglobiny, ale również do produkcji dużej ilości czerwonych krwinek, tak ważnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. 

Nietolerancja zimna lub duża wrażliwość na temperaturę, silnie związana jest z niedokrwistością z dwóch powodów:

• braku tlenu - tlen jest nie tylko zaangażowany w spalanie kalorii dla energii i ciepła. Odgrywa również znaczącą rolę podczas zwężania naczyń krwionośnych, tak pomocnych w zachowaniu ciepła.
• braku żelaza - żelazo jest niezbędne do produkcji hormonów tarczycy. U osób z anemią spowodowaną niedoborem żelaza, niski poziom pierwiastka zmniejsza produkcję tych hormonów, dodatkowo zwiększając wrażliwość na zimno.

Zespół Raynauda

Zespół Raynauda to zaburzenie naczynioruchowe, w którym palce rąk lub nóg stają się niebieskie lub białe po wystawieniu na działanie zimna, a po ogrzaniu jasnoczerwone. Taki stan spowodowany jest nieprawidłowym zwężeniem naczyń krwionośnych w odpowiedzi na chłód, zimno lub stres. Chociaż przyczyna zespołu Reynauda nie jest jeszcze dokładnie znana, często występuje on u osób z zaburzeniami tkanki łącznej, takimi jak twardzina (skleroderma) czy toczeń.

Nieprawidłowe zwężenie naczyń krwionośnych pozbawia tkanki tak ważnego dla nich tlenu. To z kolei powoduje obniżenie temperatury skóry i zwiększenie jej wrażliwości na zimno. Inne popularne objawy zespołu Reynauda to drętwienie, mrowienie lub nawet pulsujący ból. Zespół Reynauda leczy się poprzez opanowanie przyczyny leżącej u podstaw choroby, jeśli taką da się zidentyfikować. Zalecenia obejmują również unikanie zimna, stresu oraz palenia tytoniu, który nasila skurcze naczyń krwionośnych. 

Niska masa ciała i niedobory żywieniowe 

Niska masa ciała oznacza wskaźnik BMI poniżej 18,5. Niski wskaźnik BMI mówi nam o tym, że organizm nie jest izolowany tłuszczem, więc nie ma możliwości utrzymania ciepła w organizmie. Niska masa ciała może również prowadzić do osłabienia układu odpornościowego, niedoborów żywieniowych czy problemów z płodnością.

Jeśli nasza dieta opiera się na nieregularnych posiłkach niskiej jakości, ubogich w witaminy i minerały lub przez długi czas stosujesz dietę niskokaloryczną - możemy mówić również o niedoborach żywieniowych. W takim przypadku, organizm nie ma z czego wytworzyć dostatecznej ilości energii, która pozwoli utrzymać prawidłowy poziom ciepłoty ciała, prowadząc do wysokiej wrażliwości na temperaturę. Ratunkiem może okazać się zmiana stylu życia i trybu odżywiania. 

Anoreksja nervosa

Anoreksja nervosa to zaburzenie odżywiania, charakteryzujące się utratą masy ciała oraz zniekształconym obrazem własnego odbicia w lustrze osoby cierpiącej na tą chorobę. Osoby z anoreksją mogą intensywnie ograniczać spożycie pokarmów, ćwiczyć ponad własne siły, oczyszczać organizm za pomocą środków przeczyszczających lub poprzez wymioty. Osoby chorujące na anoreksję, bardzo często mają również niską temperaturę ciała. Zazwyczaj jest to spowodowane skrajnie niskim poziomem tkanki tłuszczowej oraz obniżoną przemianą materii. 

Wszystkie wyżej wymienione czynniki mogą powodować, że osoba mierząca się z zaburzeniami odżywiania odczuwa nadmierne zimno. 

Leczeniem anoreksji często zajmuje się wielodyscyplinarny zespół lekarzy, pielęgniarek i dietetyków. 

Cukrzyca 

Cukrzyca to grupa chorób, metabolicznych, które powodują nadmiar glukozy we krwi. Długo utrzymujący się wysoki poziom cukru, może powodować postępujące uszkodzenie wielu narządów - np. nerek, układu krążenia czy nerwów. Powikłania cukrzycowe mogą prowadzić do nadwrażliwości na chłód lub nietolerancji zimna lub na różne sposoby:

• problemy z krążeniem - utrzymujące się wysokie stężenie glukozy we krwi może uszkodzić wyściółkę naczyń krwionośnych i zmniejszyć przepływ krwi. To nie tylko drastycznie obniża temperaturę nóg i stóp, zwiększając tym samym wrażliwość na zimno, ale może prowadzić również do rozwoju wolno gojących się ran i owrzodzeń. 
• uszkodzenie nerek - nefropatia cukrzycowa to uszkodzenie nerek spowodowane przez cukrzycę. Kiedy dochodzi do takiego naruszenia, produkt odpadowy w postaci mocznika gromadzi się we krwi, obniżając temperaturę ciała. Nadwrażliwość na niską temperaturę jest charakterystyczna dla zaawansowanej choroby nerek.
• uszkodzenie nerwów: neuropatia cukrzycowa to uszkodzenie nerwów spowodowane przez cukrzycę. Objawy obejmują drętwienie, pieczenie, uczucie kłucia oraz zwiększoną nietolerancję na zimno. U niektórych osób nawet zimny powiew wiatru może powodować ogromny dyskomfort.

Walka z cukrzycą za pomocą diety, ćwiczeń oraz leków, może pomóc w uniknięciu powikłań prowadzących do nietolerancji i ciągłego odczuwania zimna.

Choroba tętnic obwodowych (miażdżyca)

Choroba tętnic obwodowych to schorzenie występujące w przypadku, gdy jedno lub więcej naczyń krwionośnych zostaje częściowo lub całkowicie zablokowane. Zazwyczaj jest to spowodowane gromadzeniem się złogów tłuszczowych na ściankach tętnic, co określamy mianem miażdżycy. Utrudniony przepływ krwi spowodowany chorobą tętnic obwodowych może wywołać wyższą wrażliwość na zimno. Szczególnie odczuwane jest ono wtedy w stopach, ale może dotyczyć również innych części ciała.

Pamiętajmy, że nieleczona miażdżyca może prowadzić do uszkodzenia nerwów obwodowych. Terapia miażdżycy obejmuje przede wszystkim wdrożenie leczenia farmakologicznego oraz zmianę stylu życia - stosowanie diety niskotłuszczowej, utratę kilogramów oraz wykonywanie rutynowych ćwiczeń. Zaawansowana choroba może spowodować konieczność wykonania operacji naczyniowej.

Choroba z Lyme, czyli borelioza 

Borelioza (bolerioza z Lyme) to choroba wielonarządowa przenoszona przez kleszcze. Jej dokładna diagnoza jest dość trudna ze względu na specyfikę działania bakterii na organizm człowieka. Jednak im szybciej podejmiemy diagnozę, tym większa szansa na skuteczność wdrożonego leczenia. 

Charakterystycznymi i najczęściej zgłaszanymi problemami przez osoby z boreliozą są bóle głowy, zmęczenie, bóle mięśni, zaburzenia neurologiczne a także towarzysząca wrażliwość na zimno. Pamiętajmy więc, że nie tylko dobrze wszystkim znany wędrujący rumień może demaskować boreliozę. 

Niedobór snu i chroniczne zmęczenie

Chroniczne zmęczenie wywołane niedoborem snu lub jego niską jakością, może zwiększyć Twoją wrażliwość na zimno - zarówno na śnie jak i na jawie. U osób wypoczętych i nie mających problemów ze snem, przepływ krwi w skórze podczas wypoczynku będzie się płynnie zmieniał w każdej z części ciała. Deprywacja snu zakłóca ten proces powodując, że przepływ krwi stopniowo przesuwa się do centrum ciała. Sprzyja to utracie ciepła ze stóp oraz dłoni, przez co odczuwamy w nich chłód. 

Pamiętaj, że zaburzeń snu i bezsenności nie można lekceważyć. Zapewnienie sobie odpoczynku, relaksu i odpowiedniej dawki snu, to podstawa zachowania zdrowia oraz dobrego samopoczucia na co dzień. 

Odwodnienie lub zbyt mała ilość spożywanej wody w ciągu dnia 

Jeśli odczuwasz ciągły chłód lub momentami nie możesz rozgrzać organizmu, Twoje ciało może w ten sposób sygnalizować odwodnienie. Organizm człowieka w około 60%-70% składa się właśnie z wody, a właśnie ona odpowiedzialna jest za regulowanie temperatury ciała. Jeśli jesteś odpowiednio nawodniony, ciało będzie zatrzymywać ciepło i powoli uwalniać, utrzymując tym samym temperaturę w strefie komfortu. Oprócz dużej wrażliwości na zimno, organizm informuje o odwodnieniu w następujący sposób:

• zawroty głowy,
• dezorientacja, 
• światłowstręt,
• skurcze mięśni,
• zmęczenie,
• suchość w ustach. 

Pamiętaj, że osoba dorosła powinna wypijać minimum 1,5 do 2 litrów wody dziennie. W czasie intensywnego wysiłku oraz upałów, powinniśmy zadbać o dostarczenie organizmowi nawet 4 litrów płynów w ciągu doby. Warto wtedy również zaopatrzyć się w elektrolity, które skutecznie nawadniają organizm. 

Niedobór witaminy B12

Niedobór witaminy B12 może powodować anemię, która skutkuje przewlekłym odczuwaniem zimna. Objawy niedoboru witaminy B12 obejmują najczęściej:

• zmęczenie,
• nudności,
• biegunkę, 
• mrowienie i drętwienie w dłoniach i stopach. 

Niedobór witaminy B12 w populacji ogólnej występuje dość rzadko, niemniej jednak, jest powszechny wśród osób, które stosują dietę wegańską i wegetariańską. Wspomniany składnik odżywczy znajduje się w wielu produktach pochodzenia zwierzęcego. Więc jeśli jesteś na diecie roślinnej, nie zapominaj o suplementacji witaminy B12. 

Fibromialgia

Fibromialgia charakteryzuje się bólem, który obejmuje praktycznie całe ciało. Osoby borykające się z tą chorobą mają również problemy ze snem, chronicznym zmęczeniem oraz zaburzeniami pamięci. Dokładna przyczyna fibromialgii nie jest w pełni znana, jednak specjaliści uważają, że na zachorowanie wpływ mają czynniki związane z genetyką, brakiem równowagi chemicznej czy nawet zaburzenia nastroju. Każdy z powyższych może prowadzić do zwiększonej wrażliwości na ból oraz nietolerancji zarówno zimna jak i ciepła. 

Zapalenie płuc 

W przypadku wystąpienia infekcji, takich jak grypa, zapalenie żołądka czy zapalenie płuc, Twoje ciało może stać się zimne, nawet, jeśli chorobie towarzyszy wysoka gorączka. Możesz wtedy doświadczać intensywnych dreszczy oraz wysokiej wrażliwości na zimno. 

Uczucie zimna w trakcie infekcji jest w dużej mierze spowodowane zużyciem dodatkowej energii, niezwykle potrzebnej w walce z chorobą. Drgawki natomiast wywoływane są przez obecność we krwi substancji chemicznych, zwanych pirogenami. Nasz układ odpornościowy zwiększa produkcję pirogenów, aby podnieść temperaturę ciała i pomóc w skutecznej walce z infekcją. 

W przypadku atypowego zapalenia płuc, osoba może odczuwać jedynie ból gardła, zmęczenie i towarzyszące zimno. 

Odczuwanie zimna a płeć 

Każdy z nas ma inne preferencje co do tego, kiedy jest odpowiedni czas, aby wyciągnąć z szafy zimowe koce. Natomiast włączenie klimatyzacji często stanowi podstawę biurowych sporów między kobietami i mężczyznami w kontekście "właściwej" temperatury, jaką należy ustawić. Z biologicznego punktu widzenia, między płciami jest więcej podobieństw niż różnic, jednak badania konsekwentnie pokazują, że kobiety wolą wyższą temperaturę w pomieszczeniach niż mężczyźni. Ale czy istnieje konkretny powód, dlaczego kobiety w inny sposób odczuwają zimno? Oczywiście. 

Przy mniej więcej takiej samej masie ciała, kobiety mają mniej mięśni, które generują ciepło. Posiadają również więcej tłuszczu zgromadzonego pomiędzy skórą a mięśniami. Dlatego też skóra odczuwa chłód, ponieważ jest nieco bardziej oddalona od naczyń krwionośnych. Dodatkowo, przemiana materii u kobiet przebiega nieco wolniej niż u mężczyzn, czego skutkiem jest większa podatność na odczuwanie niskich temperatur. 

A co z różnicą pod względem hormonów? Otóż one również odgrywają kluczową rolę w kontekście różnic w odczuwaniu ciepła. Estrogen rozszerza naczynia krwionośne w kończynach. Oznacza to, że kobiety tracą więcej ciepła, oddając je do powietrza. Natomiast progesteron może powodować zwężenie naczyń krwionośnych w skórze, co oznacza, że do niektórych obszarów będzie dopływać mniej krwi, aby utrzymać cieplejsze narządy wewnętrzne. Ta równowaga hormonalna zmienia się w ciągu miesiąca wraz z cyklem menstruacyjnym. Oba hormony sprawiają, że dłonie, stopy i uszy kobiet pozostają o około trzy stopnie Celsjusza chłodniejsze niż u mężczyzn.

Ciekawostka: Mimo że dłonie i stopy u kobiet są chłodniejsze, mają one wyższą średnią temperaturę ciała niż mężczyźni. Stąd prawdopodobnie wzięło się powiedzenie "zimne ręce, ciepłe serce".

Jak więc uzgodnić odpowiednią temperaturę, jeśli jesteśmy osobą z nietolerancją zimna? 

Skandynawska metoda snu, w której pary śpią pod osobnymi okryciami, jest jednym ze sposobów na przezwyciężenie różnic w preferencjach temperaturowych.

W miejscu pracy, systemy termiczne, które ogrzewają lub chłodzą mogą być umieszczone lokalnie na poszczególnych stanowiskach pracy, takich jak biurka, krzesła lub w pobliżu nóg. Przykładem są biurkowe wentylatory, podgrzewane krzesła lub przenośne ogrzewacze stóp. Takie rozwiązania zapewniają zindywidualizowany komfort termiczny, tym samym nie wpływając na innych w tej samej przestrzeni. 

Ciągłe uczucie zimna a wizyta u lekarza 

Towarzyszące i ciągłe uczucie zimna nie jest rzadkością - szczególnie u kobiet i osób starszych. Nie oznacza to jednak tego, że powinieneś ignorować te nieprzyjemne symptomy, obniżające komfort życia. Jeśli wrażliwość na zimno wpływa na Twoje samopoczucie, obniża nastrój lub po prostu przeszkadza w codziennym funkcjonowaniu, skonsultuj się z lekarzem rodzinnym. Warto również rozważyć wizytę u endokrynologa, specjalizującego się w zaburzeniach hormonalnych lub neurologa - specjalisty w dziedzinie chorób układu nerwowego. 

Pamiętaj również o dokonywaniu rozsądnych i zdrowych wyborów, które bezpośrednio wpływają na jakość życia, pomagając Ci lepiej znosić niskie temperatury. Zaplanuj regularną aktywność fizyczną, przygotowuj zbilansowane posiłki oraz napoje, które naturalnie rozgrzeją organizm. Postaraj się również wyeliminować używki takie jak tytoń oraz alkohol, które mogą powodować nieodwracalne zwężenie naczyń krwionośnych.