Choroba Leśniowskiego-Crohna to nieswoiste zapalenie jelit, objawiające się m.in. bólem brzucha, biegunkami i osłabieniem. Przedstawiamy kluczowe informacje na temat choroby, jej przyczyn, objawów i leczenia.
Z tego artykułu dowiesz się:
- na czym polega choroba Leśniowskiego-Crohna,
- jak wygląda przebieg choroby Leśniowskiego-Crohna u dzieci,
- jakie są przyczyny i objawy choroby Crohna,
- jak diagnozuje się chorobę Leśniowskiego-Crohna,
- jak należy się odżywiać przy chorobie Crohna,
- jakie są rokowania w przypadku choroby Leśniowskiego-Crohna.
Przeczytaj również: Rak jelita grubego – objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie. Jak można zapobiec chorobie?
Czym jest choroba Leśniowskiego-Crohna?
Choroba Leśniowskiego-Crohna nazywana jest przewlekłym zapaleniem jelit. To nieswoiste schorzenie o zapalnym charakterze najczęściej dotyczy końcowego odcinka jelita krętego, chociaż zmiany mogą pojawić się w każdej części przewodu pokarmowego. Do stosunkowo często zajętych procesem zapalnym miejsc należą jelito cienkie wraz z jelitem grubym lub samo jelito grube. Nawet połowa pacjentów boryka się ze zmianami zlokalizowanymi w okolicy odbytu, nieco rzadziej występują zmiany w żołądku, przełyku bądź dwunastnicy.
Co ciekawe, choroba Crohna występuje częściej w krajach uprzemysłowionych, a w ostatnich latach zauważalny jest wzrost zapadalności na ten rodzaj nieswoistego zapalenia jelit. Zmiana ta najwyraźniej widoczna jest wśród dzieci. Najwięcej osób zgłasza się z objawami choroby w wieku młodzieńczym, druga co do wielkości grupa pacjentów to osoby starsze. Warto dodać, że ryzyko zachorowania wzrasta, jeśli nasi rodzice lub rodzeństwo cierpieli z powodu choroby Leśniowskiego-Crohna.
Choroba Leśniowskiego-Crohna u dzieci
Choroba Crohna u dzieci jest wyjątkowo niebezpieczna, ponieważ oprócz problemów z układem pokarmowym prowadzić może do zahamowania wzrostu, osłabienia kości, a często również do niedoboru masy ciała. Dodatkowo zdarza się, że zaburzony zostaje rozwój płciowy – np. u dziewczynek nie pojawia się miesiączka lub dochodzi do jej zahamowania. Poważnym problemem są trudności w diagnozie, gdyż im później rozpocznie się leczenie, tym trudniej będzie opanować niekorzystne zmiany. Jednak ze względu na to, że choroba jest w dużej mierze dziedziczna, rodzice, w których rodzinie obecne jest to schorzenie, mogą odpowiednio wcześnie rozpocząć badania w tym kierunku.
Choroba Leśniowskiego u dzieci jest dużym wyzwaniem także ze względu na stosunkowo inwazyjną diagnostykę, wymagającą często w przypadku najmłodszych znieczulenia ogólnego. Niełatwo jest też przekonać dzieci i młodzież do odpowiedniej diety i pilnowania zdrowego stylu życia.
Jakie są objawy choroby Leśniowskiego-Crohna?
Objawy choroby Crohna związane są przede wszystkim z dolegliwościami ze strony układu pokarmowego. Warto także zwrócić uwagę na objawy ogólne, takie jak gorączka, spadek masy ciała czy osłabienie organizmu. Specyficzne symptomy związane są miejscem, w którym doszło do powstania stanu zapalnego – przykładowe obrazuje poniższa tabela.
Jelito kręte – końcowy fragment
- klasyczna postać choroby
- najczęstsze objawy to biegunka i ból brzucha
- biegunka tłuszczowa
- u niektórych pacjentów wyczuć można guz w prawej, dolnej części brzucha
- możliwa niedokrwistość, awitaminoza, zaburzenia elektrolitowe
- po dłuższym czasie może dojść do niedożywienia i wyniszczenia organizmu
Jelito grube
- najczęstszym objawem jest biegunka
- możliwy ból brzucha
- konieczne różnicowanie z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego ze względu na podobieństwo symptomów
Okolice odbytu
- możliwe pojawienie się przetok, owrzodzeń, ropni czy szczelin
- towarzyszą ponad połowie przypadków ze stanem zapalnym jelita grubego
- często są pierwszym symptomem rozpoczynającej się choroby
Choroba Leśniowskiego-Crohna może dawać wiele niespecyficznych objawów, charakterystycznych także dla innych schorzeń np. zespołu jelita drażliwego (skurczowe bóle brzucha, wspomniana biegunka czy bulgotanie w brzuchu). Na pewno niepokojącym symptomem jest pojawienie się krwi w kale bądź dołączenie objawów pozajelitowych, typowych dla cięższej postaci choroby (np. zapalenie stawów, objawy skórne, problemy z wątrobą).
Jak diagnozowana jest choroba Leśniowskiego-Crohna?
Postawienie diagnozy w przypadku choroby Crohna jest trudne. Nie istnieją ścisłe kryteria, dlatego zdarza się, że rozpoznanie brzmi: „nieokreślone zapalenie jelit”. W celach diagnostycznych wykonuje się przede wszystkim badania endoskopowe z pobraniem wycinków do badania histopatologicznego, pozwalające dokonać oceny stanu jelita. Do kluczowych badań należy kolonoskopia, pozwalająca na zbadanie jelita grubego i okrężnicy. Stosuje się także m.in. kapsułkę endoskopową czy enteroskopię.
Pacjenci kierowani są również na inne badania np. tomografię komputerową i badania laboratoryjne np. oznaczenie CRP i morfologię krwi.
Dieta w chorobie Leśniowskiego-Crohna
Choroba Leśniowskiego-Crohna jest schorzeniem przewlekłym, którego nie można całkowicie wyleczyć. Celem leczenia jest doprowadzenie do remisji i zapobieganie powrotom zaostrzeń. W fazie zaostrzenia stosuje się leczenie immunosupresyjne i przeciwzapalne, niekiedy konieczna jest interwencja chirurgiczna.
Ponieważ mamy do czynienia z chorobą trwającą właściwie całe życie, niezwykle istotne jest odpowiednie żywienie. Zdrowa dieta w chorobie Leśniowskiego-Crohna może skutecznie niwelować objawy i podnosić komfort życia pacjenta. Nie ma opracowanych konkretnych zaleceń dla wszystkich chorych – dieta musi być dostosowana do indywidualnych objawów. Należy obserwować, jakie produkty powodują pojawienie się dolegliwości i konsekwentnie ich unikać.
Istotne jest wprowadzenie do posiłków witamin i minerałów, by zapobiec niedoborom. To szczególnie ważne u dzieci, które potrzebują optymalnego odżywienia – warto sięgnąć po żywność specjalnego przeznaczenia medycznego np. NutriKid Multi Fibre, minimalizujący ryzyko niedożywienia. Należy regularnie przyjmować zalecone przez specjalistę leki i suplementy.
W przypadku zaostrzenia choroby odradzana jest dieta bogatoresztkowa, czyli np. produkty pełnoziarniste, rośliny strączkowe oraz warzywa i owoce zawierające dużo błonnika. Takie pokarmy mogą pogłębić problemy związane z biegunką, wzdęciami i skurczami.
Jakie są przyczyny choroby Crohna i Leśniowskiego?
Leśniowski i Crohn opisali objawy choroby już w pierwszej połowie XX wieku, jednak jej przyczyny nadal nie są do końca poznane. Eksperci uważają, że istotnych jest kilka czynników. Pierwszy z nich to czynnik genetyczny, drugi to mikroflora jelitowa danego pacjenta, a trzeci – reakcja odpornościowa jego błony śluzowej. Połączenie podatności genetycznej z niewłaściwą odpowiedzią immunologiczną na pewne drobnoustroje może dawać rozwiązanie tej zagadki.
Jakie są rokowania przy chorobie Leśniowskiego-Crohna?
Ponieważ nie istnieje leczenie przyczynowe choroby Leśniowskiego-Crohna, zazwyczaj trwa ona przez całe życie pacjenta. Warto jednak dodać, że z reguły wpływ choroby Crohna na długość życia nie jest istotnt istotny. Zdarza się, że dochodzi do powikłań w postaci raka jelita grubego, chorób wątroby czy poważnego zapalenia stawów, są to jednak stosunkowo nieliczne przypadki. Kluczowe jest dążenie do remisji i jej utrzymania, a także do podniesienia komfortu życia. Regularne kontrole i badania (np. kolonoskopia co 2 lata) pozwalają minimalizować ryzyko powikłań.
Choroba Leśniowskiego-Crohna to poważne i przewlekłe schorzenie, wpływające znacząco na jakość życia pacjenta. Dzięki odpowiedniej diagnostyce, dopasowanemu do potrzeb leczeniu i zdrowemu stylowi życia możliwe jest łagodzenie objawów i utrzymywanie remisji.
