Cholestaza – przyczyny, objawy, leczenie i wskazania dietetyczne

Cholestaza – przyczyny, objawy, leczenie i wskazania dietetyczne - zdjęcie
Cholestaza to choroba wątroby, polegająca na zaburzeniach wydzielania żółci do dwunastnicy lub całkowitego zahamowania jej odpływu. Zasadniczo wyróżniamy dwie podstawowe postaci, czyli zewnątrz - i wewnątrzwątrobową. Na występowanie objawów schorzenia szczególnie narażone pozostają kobiety w ciąży, które często borykają się z licznymi dolegliwościami ze strony układu trawiennego.
 

W dzisiejszym artykule dowiesz się:

  • czym jest cholestaza,
  • jakie są przyczyny choroby,
  • czym różni się cholestaza wewnątrzwątrobowa od zewnątrzwątrobowej,
  • jakie niesie ryzyko powikłań w ciąży,
  • jak przebiega cholestaza u dzieci,
  • jak wygląda leczenie choroby,
  • jakie są najważniejsze zalecenia dietetyczne.

Zobacz także artykuł: Regeneracja wątroby - dlaczego może być istotna i który sposób jest najlepszy? Kto powinien regenerować wątrobę?

Czym jest cholestaza?

Drogi żółciowe stanowią jeden z najważniejszych elementów układu trawiennego. Zaburzenia produkcji żółci oraz niedrożność jej odpływu do dwunastnicy prowadzi do wystąpienia procesu zwanego cholestazą, który możemy przetłumaczyć jako zastój żółci. Cholestaza wątrobowa uniemożliwia prawidłowe wchłanianie jelitowe, prowadząc do wtórnego uszkodzenia wątroby.

Podstawową formą diagnostyki pozostaje wywiad oraz badanie fizykalne. W czasie rozmowy z lekarzem należy poinformować, kiedy pojawiły się pierwsze objawy oraz przygotować listę przyjmowanych leków i środków farmakologicznych, w tym preparatów ziołowych oraz suplementów diety. Jak jeszcze diagnozowana jest cholestaza? Jakie badania krwi należy wykonać? Najczęściej sprawdza się aktywność ALP i GGT oraz stężenia bilirubiny i kwasów żółciowych.

Jakie są najważniejsze symptomy cholestazy? Objawy obejmują m.in. ból brzucha, wysypkę oraz odbarwienie stolca. Warto pamiętać o tym żółtaczka cholestatyczna nie należy do objawów swoistych. Choroba może wystąpić wskutek zaburzeń procesów wychwytu i wiązania bilirubiny z kwasem glukuronowym, zwanych hemolizą.

Przyczyny cholestazy - genetyka, choroby i inne czynniki

Cholestaza zewnątrzwątrobowa występuje w przypadku zaburzeń odpływu żółci, w przypadku jej prawidłowej produkcji. Przyczyną choroby staje się wtedy zakłócone funkcjonowanie przewodów żółciowych, kamica żółciowa oraz torbiele. Niekiedy może dojść nawet do atrezji, czyli zrośnięciu przewodów żółciowych.

Cholestaza wewnątrzwątrobowa związana jest z zaburzeniami produkcji żółci, które mogą pojawić się w wyniku infekcyjnego zapalenia wątroby oraz wskutek spożywania nadmiernej ilości alkoholu i narkotyków. Wśród czynników ryzyka możemy wymienić także stosowanie niektórych środków farmakologicznych, w tym niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Cholestaza wewnątrzwątrobowa i zewnątrzwątrobowa

Wyróżniamy dwie podstawowe postaci cholestazy: wewnątrzwątrobową oraz zewnątrzwątrobowa. Pierwsza z nich związana jest z zaburzeniami formowania i przepływu żółci. Najczęściej towarzyszą jej dodatkowe choroby na tle genetycznym lub zapalnym. Do tej grupy cholestazy zaliczana jest również duktopenia, czyli zastój żółci w drogach żółciowych powyżej wnęki wątroby. Cholestaza zewnątrzwątrobowa wykorzystywana jest do opisywania mechanicznych trudności z odpływem żółci z wątroby do dwunastnicy. Często towarzyszy jej żółtaczka oraz dolegliwości bólowe, wskazujące na kamicę żółciową.

Cholestaza w ciąży - ryzyko oraz konsekwencje dla mamy i dziecka

Wewnątrzwątrobowa cholestaza ciążowa pojawia się najczęściej w III trymestrze ciąży. Najczęściej związana jest ze skłonnością organizmu do mutacji białka MDR 3, które odpowiada za transportowanie fosfolipidów oraz zaburzenie metabolizmu estrogenów i progesteronu. Czym objawia się cholestaza? Wysypka jest najczęściej pierwszym i najbardziej charakterystycznym symptomem, który znacznie może obniżyć codzienną jakość życia.

Często kilka dni po wystąpieniu świądu pojawia się przy tym żółtaczka, która ustępuje samoistnie bezpośrednio po porodzie. Cholestaza w ciąży nie stanowi ryzyka powikłań dla ciężarnej. Jakie zagrożenie dla płodu niesie cholestaza ciążowa? Skutki dla dziecka mogą obejmować wystąpienie przedwczesnego poroduporonienia oraz, w skrajnych przypadkach, wewnątrzmacicznego obumarcia płodu.

Cholestaza u dzieci - niedrożność dróg żółciowych, której nie można zlekceważyć

Szacuje się, że cholestaza noworodków występuje z częstotliwością 1 przypadku na 2500 żywych urodzeń. Najczęściej spowodowana jest atrezją, czyli zarośnięciem dróg żółciowych. W takiej sytuacji konieczne jest przeprowadzanie zabiegu hepatoportoenterostomii do 60 doby życia. W przeciwnym razie może prowadzić do rozwinięcia się marskości wątroby. Cholestaza może towarzyszyć również wskutek zakażenia uogólnionego, chorób metabolicznych oraz infekcji wrodzonych. Warto pamiętać o tym, że szybkie postawienie diagnozy i wdrożenie leczenia przyczynowego, uzupełnionego stosowną suplementacją, pozwala na zupełne wyleczenie cholestazy.

Na czym polega leczenie cholestazy?

Jak zwalczyć cholestazę? Leczenie najczęściej ma charakter objawowy. W tym celu często stosuje się kwas ursodeoksycholowy, ryfampicynę oraz leki wspomagające wątrobę. W niektórych przypadkach konieczne może okazać się także wdrożenie terapii przyczynowej, np. usunięcie kamieni żółciowych. Czym najczęściej objawia się cholestaza? Świąd skóry jest jednym z najbardziej uciążliwych symptomów. W zmniejszaniu wysypki najczęściej stosuje się model kaskadowy, polegający na testowaniu kolejnych rodzajów leków, jeśli poprzedni preparat nie spowodował pożądanej reakcji organizmu. Co jeszcze pomaga na cholestazę? Jak złagodzić swędzenie? Metody farmakologiczne warto uzupełnić metodami fizykalnymi. Ulgę mogą przynieść zimne okłady, balsamy oraz maści przeciwhistaminowe.

Dieta przy cholestazie – zalecenia żywieniowe eliminujące tłuste pokarmy

Zmiana nawyków żywieniowych pełni ważną rolę w terapii cholestazy. Leczenie w domu obejmuje spożywanie 5-6 posiłków dziennie przy zachowaniu ok. 3-godzinnych odstępów. Czego unikać w przypadku cholestazy? Ciążowa dieta powinna opierać się na lekkostrawnych produktach. Najlepiej sprawdza się gotowanie, pieczenie oraz duszenie bez obsmażania. Zrezygnuj ze spożywania ciężkostrawnych i tłustych potraw. W komponowaniu jadłospisu przydatna może okazać się ekologiczna żywność z apteki.

Źródła:

  • Monika Grymowicz, Przebieg wewnątrzwątrobowej cholestazy ciężarnych u pacjentek leczonych kwasem ursodeoksycholowym, Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych, Warszawski Uniwersytet Medyczny, 2009.
  • Marek Hartleb, et. al, Choroby cholestatyczne u dorosłych – wytyczne postępowania Sekcji Hepatologicznej Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii (PTG-E), Gastroenterologia Praktyczna, nr 2/2018,
  • Joanna Urbaś, Cholestaza – choroba nie tylko ciężarnych, http://www.apteka-niezapominajka.pl/wp-content/uploads/2019/06/Cholestaza.pdf (dostęp 10.05.2024),
  • Marek Waluga, Marek Hartleb, Rozpoznanie i leczenie chorób gastroenterologicznych u kobiet w ciąży, Przegląd Gastroenterologiczny, vol. 4, nr 2/2009,
  • Wewnątrzwątrobowa cholestaza ciężarnych, https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/012/992/original/38-42.pdf?1472205503 (dostęp 10.05.2024),
  • Zalecenia żywieniowe – cholestaza wątrobowa w ciąży, https://szpitalzelazna.pl/przychodnia/wp-content/uploads/2021/11/dieta-cholestaza-zalecenia1.pdf (dostęp 10.05.2024).

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Serce i układ krążenia Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...
Układ rozrodczy i moczowy Ulubione pozycje seksualne kobiet - 10 pozycji seksualnych. Najlepsze i ciekawe pozycje
Seks odgrywa bardzo ważną rolę w życiu zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Umacnia związek, pozwala lepiej poznać swoje ciało i zaspokoić skrywane pragnienia....
Informacje dla pacjenta Witamina B12: jakie są jej właściwości? Skutki niedoboru i nadmiaru witaminy B12
Witamina B12 utrzymuje w dobrej kondycji układ krwionośny, nerwowy czy pokarmowy. Jej niedobór stanowi częsty problem, jednak właściwa suplementacja i dieta bogata w produkty pochodzen...
Choroby zakaźne i pasożytnicze Jęczmień na oku: objawy, przyczyny oraz leczenie. Czy istnieją domowe sposoby na jęczmień?
Jęczmień to nic innego jak torbielowata infekcja powieki, która pojawia się w bardzo nieoczekiwanych momentach w formie ropnia. W większości wypadków spowodowana jest zarażeniem gronkowcem na brzegach powiek, a także gruczołach ...
Informacje dla pacjenta Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o <span...
Odporność, wzmocnienie organizmu Eozynofilia: o czym świadczą podwyższone eozynofile? Objawy, przyczyny, normy
Badanie krwi to jedno z podstawowych metod diagnostycznych wielu chorób. Za jego pomocą możliwe jest oznaczenie wielu parametrów, w tym eozynofilów. To jeden z rodzajów białych krwinek, które pełnią istotną funkcję w...
Układ rozrodczy i moczowy 7 skutecznych metod na opóźnienie wytrysku podczas stosunku
Szybki wytrysk to z reguły koniec miłosnych uniesień, dlatego każdy mężczyzna pragnie przeciągnąć jak najdłużej moment swojego spełnienia. Za optymalną długość stosunku uważa się akt trwający...
Zdrowy tryb życia Dieta ketogeniczna (keto) – co należy wiedzieć i jakie są wady oraz zalety?
Ludzie od wieków stosują różne diety odchudzające. Najczęściej ma to miejsce, kiedy zbliża się wiosna i lżejsze ubranie odsłania krągłe kształty ciała. Nie zawsze jednak diety stosuje się w celach ...
Serce i układ krążenia Dieta na obniżenie cholesterolu - 10 produktów, które pomagają zbić cholesterol
Obecność zbyt wysokiego poziomu cholesterolu LDL we krwi jest zjawiskiem cywilizacyjnym. Z hipercholesterolemią zmaga się coraz większa część społeczeństwa, a do rozwoju problemu przyczyniają...

Zdrowy tryb życia Ciecierzyca: jakie ma wartości odżywcze oraz co warto z niej przygotować?
Ciecierzyca jest warzywem strączkowym, które jest dobrze znane wśród wegan i wegetarian. Ceniona jest przede wszystkim za wysoką zawartość wartościowego białka. Często zaliczana jest nawet do tzw. superfoods, czyli grupy pokarm&...
Przeziębienie i grypa Paracetamol – czym jest oraz jakie są jego właściwości? Jak jest prawidłowe dawkowanie paracetamolu, aby zapobiec przedawkowaniu?
W poniższym artykule uzyskasz informacje na temat jednego z bezpieczniejszych leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych dostępnych bez recepty, jakim jest paracetamol. Poznasz jego mechanizm działania, dawkowanie, skutki jego prze...
Układ rozrodczy i moczowy Nawracające zapalenia pęcherza – jak im zapobiegać i jak można je leczyć?
Zakażenia układu moczowego należą do powszechnych schorzeń o charakterze infekcyjnym i dotyczą statystycznie znacznie częściej kobiet niż mężczyzn. Mają też tendencję do nawracania, szczególnie ...
Mięśnie i kości Lumbago (postrzał) – czym jest, ile trwa i jak leczyć? Jakie mogą być przyczyny występowania i z czym walczyć?
Lumbago to określenie stosowane w przypadku nagłego i ostrego bólu w okolicy krzyżowo-lędźwiowej. Oto podstawowe informacje na temat tego bolesnego i utrudniającego funkcjonowanie zesp...
Układ rozrodczy i moczowy Upławy: przyczyny, rodzaje, choroby, leczenie. Co oznacza ich kolor?
Wydzielina z pochwy, powszechnie określana jako upławy, fizjologicznie występuje w drogach rodnych każdej kobiety. Obecność śluzu jest oznaką posiadania zdrowej błony śluzowej miejsc intymnych, a także prawidłowo przebiegającego cyklu miesiączkowego....
Układ rozrodczy i moczowy Torbiel: gdzie występuje i jak się pozbyć cysty? Przyczyny powstawania, diagnoza i skuteczne leczenie
Torbiele, zwane inaczej cystami, to przestrzenie wypełnione treścią galaretowatą bądź płynem. Choć mogą pojawić się w niemal każdym miejscu, najczęściej diagnozowane są w jajnikach, piersiach...
Sport i fitness Nocne skurcze nóg, łydek i stóp - przyczyny, zapobieganie i leczenie bolesnych skurczów mięśni nóg
Może być to efekt znacznego wysiłku fizycznego, ale w niektórych przypadkach skurcze oznaczają pierwsze objawy poważnych chorób - sprawdź jakich....
Układ rozrodczy i moczowy Bakterie w moczu: przyczyny, objawy, interpretacja wyników i sposoby leczenia zakażeń układu moczowego
W prawidłowo funkcjonującym układzie moczowym nie występują bakterie, dlatego ich obecność świadczy o rozwoju stanu patologicznego. W medycynie ten stan określa się jako bakteriomocz....
Układ pokarmowy Zapalenie żołądka – objawy, badania, dieta, leczenie. Co pomaga?
Zapalenie żołądka to często występujący stan zapalny, który może charakteryzować się ostrym lub przewlekłym charakterem. Specjaliści podają kilka kryteriów, dzięki którym...

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem