Bylica piołun to niepozorne ziele wykazujące liczne właściwości zdrowotne. Piołun jest polecany przede wszystkim przy problemach trawiennych, dolegliwościach kobiecych i w walce z pasożytami, ale istnieją również pewne przeciwwskazania do jego stosowania.
Piołun – podstawowe informacje
Bylica piołun, zwana też pańskim zielem, psią rutą, wermutem czy absyntem, to bylina występująca w różnych zakątkach świata. Potrafi przetrwać nawet w trudniejszych warunkach, dlatego można ją spotkać nie tylko w Europie, ale także Ameryce Północnej, Azji czy na niektórych obszarach Afryki. W Polsce piołun jest często stosowany w celach leczniczych – zbiera się go w okresie kwitnienia, czyli zazwyczaj w połowie lub pod koniec kwietnia.
Jakie właściwości zdrowotne ma piołun?
Bylica piołun cieszy się uznaniem wśród osób korzystających z naturalnych metod leczenia. Czemu ta niepozorna roślina zawdzięcza popularność? Piołun ma liczne właściwości zdrowotne, wykazując przede wszystkim działanie:
- bakteriobójcze,
- przeciwzapalne,
- przeciwskurczowe,
- żółciopędne,
- zwalczające pasożyty.
Właściwości lecznicze piołunu są zasługą zawartych w nim substancji – można w nim znaleźć garbniki, olejki eteryczne, sole mineralne czy flawonoidy.
Jakie są główne zastosowania piołunu? Na co pomaga?
Bylica piołun wpływa między innymi na układ pokarmowy. Może być stosowany w przypadkach niestrawności lub przy nieżycie żołądka. Napar z piołunu jest również polecany przy problemach ze zgagą, wzdęciami lub uczuciem ciężkości w żołądki. Zawarte w roślinie związki wspomagają procesy oczyszczania wątroby oraz odprowadzania żółci z woreczka żółciowego do dwunastnicy. Mogą ponadto pobudzać apetyt i wspierać przemianę materii – to działanie może natomiast okazać się pomocne w procesie odchudzania.
Piołun jest też cenionym środkiem w przypadku typowo kobiecych dolegliwości – z tego powodu jest nazywany zielem panieńskim. Używa się go przede wszystkim w celu uregulowania cykli menstruacyjnych. Bylica piołun może także wspomagać walkę z pasożytami bytującymi w układzie pokarmowym, w tym owsikami, nicieniami czy glistami ludzkimi. Olejek z piołunu może być również stosowany zewnętrznie w leczeniu świerzbu czy wszawicy u dzieci i dorosłych, a zaaplikowany na klatkę piersiową ułatwia oddychanie i niweluje kaszel.
Główne zastosowania piołunu – na co pomaga:
- Wspomaganie trawienia – pobudza wydzielanie soków żołądkowych i żółci, łagodzi wzdęcia i uczucie ciężkości.
- Zwalczanie pasożytów jelitowych – tradycyjnie stosowany przy owsikach, glistach i tasiemcach.
- Łagodzenie bólu brzucha i kolki – działa rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego.
- Wsparcie wątrobowe – może wspomagać pracę wątroby i przyspieszać jej regenerację.
- Działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze – używany zewnętrznie np. na trudno gojące się rany.
- Właściwości uspokajające – stosowany w stanach napięcia nerwowego i bezsenności (w małych dawkach).
- Regulacja cyklu miesiączkowego – tradycyjnie stosowany przy zaburzeniach miesiączkowania.
Uwaga: piołun należy stosować ostrożnie i krótkoterminowo – zawiera tujon, który w większych ilościach jest toksyczny.
W jakiej postaci piołun jest najlepszy? Napar, absynt i nalewka z piołunu
W celach prozdrowotnych polecany jest zwłaszcza napar z piołunu. Jak go przyrządzić? Jedną łyżeczką ziela należy wsypać do szklanki, zalać wrzątkiem i parzyć przez 20 do 30 minut. Następnie trzeba go odcedzić i pić pół lub jedną łyżeczkę napoju trzy razy dziennie. Jako że bylica piołun ma dość gorzki smak, do naparu można dodać odrobinę cukru lub miodu. Można też sięgnąć po gotowe herbaty w saszetkach dostępne w sklepach zielarskich czy aptekach. Przed przygotowaniem należy tylko dokładnie przeczytać instrukcję i bezwzględnie stosować się do zaleceń producenta dotyczących dawkowania.
W aptekach znaleźć można także płyny doustne z piołunem, szałwią lekarską, tymiankiem pospolitym, koprem włoskim, macierzanką i prawoślazem lekarskim, które wspierają funkcjonowanie układów pokarmowego i odpornościowego. Inna możliwość to przygotowanie odwaru z piołunu w proporcji jedna lub dwie łyżeczki piołunu na szklankę wody. Po doprowadzeniu do wrzenia całość należy gotować przez około 5 minut, następnie wystudzić i odcedzić. Odwar z piołunu może być stosowany zewnętrznie.
Liście i kwiaty piołunu są też używane do wytwarzania alkoholu. Na bazie wyciągu z piołunu produkuje się przede wszystkim absynt, czyli wysokoprocentowy alkohol, ale popularnością cieszą się również nalewki z tego ziela. W absyncie lubowali się znani artyści, w tym Ernest Hemingway czy Vincent van Gogh. Swego czasu jednak piołun cieszył się nie najlepszą sławą. Uważano, że ma działanie psychoaktywne i wywołuje halucynacje, co było przyczyną licznych kontrowersji. Wkrótce okazało się, że ewentualne skutki uboczne nie są wynikiem samego spożywania piołunu, a konsekwencją braku umiaru czy sięgania po absynt z nieznanych źródeł. Dziś bez większych trudności można kupić absynt, nalewkę czy inne napoje z piołunem, ale jak zawsze w przypadku alkoholu, konieczne jest zachowanie zdrowego rozsądku.
Kiedy najlepiej pić piołun?
Piołun najlepiej pić na czczo lub około 30 minut przed posiłkiem, aby w pełni wykorzystać jego właściwości pobudzające trawienie i wydzielanie żółci. Taki sposób stosowania wspomaga pracę żołądka, redukuje wzdęcia i uczucie ciężkości po jedzeniu. W przypadku kuracji przeciwpasożytniczej napar z piołunu warto przyjmować regularnie przez kilka dni, zgodnie z zaleceniami fitoterapeuty lub lekarza. Ze względu na intensywne działanie zioła nie powinno się go pić dłużej niż 7–10 dni bez przerwy.
Jakie są przeciwwskazania do stosowania piołunu? Skutki uboczne
Należy jednak mieć świadomość, że piołun nie może być stosowany przez wszystkich – głównym przeciwwskazaniem jest alergia na składniki ziela. Po napar z piołunu nie mogą też sięgać dzieci oraz kobiety w ciąży i karmiące piersią. Piołun nie jest także polecany osobom ze skłonnościami do krwawień, z wrzodami żołądka lub dwunastnicy i hemoroidami. Naparu z tego ziela nie powinny pić również chorujący na serce.
Choć pozostałe osoby mogą korzystać z dobroczynnych właściwości piołunu, nie może być on stosowany przez dłuższy okres. Po napar z piołunu można sięgać maksymalnie przez 10 dni, po których trzeba zrobić kilkutygodniową przerwę. Należy też zachować umiar w jego stosowaniu i nie przyjmować dawek wyższych niż zalecane. W przeciwnym razie może dojść do wystąpienia skutków ubocznych, takich jak:
- biegunka,
- nudności,
- wymioty,
- bezsenność,
- napady niepokoju,
- koszmary senne,
- zawroty głowy.
Przedawkowanie piołunu może z kolei doprowadzić do pojawienia się drgawek, niewydolności nerek lub zatrzymania moczu.
Bylica piołun to ziele o niepozornym wyglądzie, które rośnie w każdych warunkach i można je spotkać choćby na polach. Choć wykazuje szereg właściwości prozdrowotnych, należy pamiętać, że podczas jego stosowania należy zachować zdrowy rozsądek i przestrzegać zalecanych ilości jego spożycia.
Źródła:
- Akbar, S. (2020). Handbook of 200 Medicinal Plants. doi:10.1007/978-3-030-16807-0.
- A. Geszprych, Zróżnicowanie bylicy piołun (Artemisia absinthium L.) występującej na terenie Mazur pod względem zawartości i składu olejku eterycznego, „Zeszyty problemowe postępów nauk rolniczych”, 2007, nr 517, s. 317-324.
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
