Mastalgia to inaczej ból piersi, którego podłożem zazwyczaj są zmiany hormonalne związane z cyklem miesiączkowym u kobiet (mastalgia cykliczna). Może się jednak zdarzyć, że ból piersi będzie objawem spadku poziomu hormonów w trakcie menopauzy, a nawet poważnej choroby (włącznie z nowotworem). Mówimy wówczas o mastalgii niecyklicznej, której przyczyny mogą być trudniejsze do zdiagnozowania. Każdy taki ból powinien być skonsultowany z lekarzem ginekologiem, który po wykonaniu odpowiednich badań potwierdzi lub wykluczy schorzenie.
Ból piersi (mastalgia) – czym charakteryzuje się kobieca dolegliwość?
W zależności od przyczyny występowania, objawy mastalgii mogą być różne. Ból piersi przed okresem zazwyczaj nie jest intensywny i nasila się przy dotykaniu. Piekący ból w piersiach (zwłaszcza w okresie karmienia piersią w okolicy sutków czy brodawek) może natomiast świadczyć o zapaleniu brodawki. Ból piersi po bokach może być rezultatem noszenia zbyt ciasnego biustonosza (ból piersi przy ucisku). Ponadto ból lub tkliwość piersi może towarzyszyć także owulacji. Jeśli mamy do czynienia z mastalgią niecykliczną, wówczas ból może mieć różny stopień nasilenia oraz różne formy.
Alarmujące czynniki towarzyszące – co niepokojącego pojawia się przy mastalgii?
Oprócz samego bólu czy charakterystycznego dla okresu menstruacji obrzmienia, mastalgia może nieść za sobą inne objawy, które powinny zaniepokoić. Należą do nich m.in:
- gorączka,
- zmiany skórne na piersiach,
- nadmierna ciepłota piersi,
- guzek lub guzki w piersiach,
- wydzielina z brodawki.
Wszystko to w połączeniu z bolesnością (nawet jeśli jest to ból piersi przy owulacji czy okresie) powinno być sygnałem alarmowym i skłonić do jak najszybszej wizyty u lekarza. Czym wymienione objawy mogą być spowodowane? Możliwości jest wiele, a należeć do nich mogą wszelkiego rodzaju guzy, torbiele i włókniaki, zapalenia, urazy czy zbyt intensywny wysiłek fizyczny. Ból piersi w ciąży natomiast może być przyczyną niedoboru oksytocyny, warto więc wykonać odpowiednie badania.
Jak przebiega diagnoza i leczenie mastalgii?
Diagnoza i leczenie mastalgii zależy od podłoża jej występowania. Cykliczny ból piersi, towarzyszący menstruacji raczej nie wymaga dalszego diagnozowania. Wiele kobiet jednak zadaje sobie pytania: "czy rak piersi boli?" lub "czy torbiele w piersiach bolą?". Nie ma na nie jednoznacznej odpowiedzi, gdyż każdy przypadek może być inny. W diagnostyce mastalgii stosuje się takie badania, jak USG piersi czy mammografia, które potwierdzą lub wykluczą obecność np. torbieli, włókniaków czy guzów. W przypadku guzów może być konieczne wykonanie także biopsji cienkoigłowej, dzięki której będzie wiadomo, czy guz nie jest nowotworem złośliwym. Po wykonaniu pełnej diagnostyki lekarz ginekolog wdroży odpowiednie leczenie, na które może składać się np. terapia hormonalna.
Mastalgia cykliczna a mastalgia niecykliczna – najważniejsze różnice
Mastalgia cykliczna ma związek ze zmianami hormonalnymi, zachodzącymi w czasie cyklu miesiączkowego. Zazwyczaj towarzyszy kobiecie przed okresem. Oprócz bólu może wystąpić także nabrzmienie piersi, które ustępuje samoistnie po rozpoczęciu krwawienia menstruacyjnego. Ten rodzaj mastalgii może się pojawić także w czasie owulacji. Jeśli nie towarzyszą jej inne objawy, ból nie musi być powodem do niepokoju. U wielu kobiet zdarza się, że mastalgia cykliczna trwa wiele lat i ustępuje dopiero po menopauzie.
Niecykliczna postać mastalgii może być przyczyną zmian morfologicznych w sutkach, takich jak torbiele, zwyrodnienia, włókniaki, a nawet guzy nowotworowe. Może się pojawić także w pierwszym okresie ciąży lub w czasie menopauzy. Ból, towarzyszący mastalgii niecyklicznej określany jest jako ostry lub piekący. Dolegliwość ta częściej występuje u kobiet w wieku okołomenopauzalnym, ale nie jest to regułą.
Czy stres może powodować ból piersi? Jak prawidłowo wykonać samobadanie?
Samobadanie piersi to jedno z podstawowych badań, dzięki któremu samodzielnie można stwierdzić zmiany w obrębie biustu. Aby prawidłowo je wykonać, należy stanąć wyprostowanym przed lustrem i dokładnie obejrzeć piersi z każdej strony. Następnie pełną dłonią należy dotykać piersi w koło, przesuwając dłoń aż do brodawki. Koniecznie trzeba zwrócić uwagę na wszelkiego rodzaju zmiany, które nie były wyczuwalne przy poprzednim samobadaniu.
Czy stres może powodować ból piersi? Okazuje się, że tak - stres może być przyczyną występowania mastalgii niecyklicznej. Nadmiar stresu może być przyczyną wystąpienia innych chorób, np. nerwicy. Nerwica, a ból w piersiach również mogą być ze sobą powiązane - choroba ta może zaostrzyć dolegliwości.
Jak sobie radzić z bólem piersi? Łagodzenie i eliminacja czynników zaostrzających ból
W celu złagodzenia objawów miesiączki (w tym bólu czy obrzmienia piersi) zazwyczaj stosowane są leki przeciwbólowe oraz inne preparaty bez recepty, szeroko dostępne w aptekach. Są to metody doraźne, gdyż po ustaniu okresu, ustają również dolegliwości z nim związane. W innych przypadkach pomóc może zmiana diety, m.in. ograniczenie spożycia soli oraz kofeiny, a także suplementacja preparatami z witaminą A, B i E, które mogą ograniczyć obrzęk piersi. Miejscowo zadziałają też chłodne okłady na biust. W niektórych sytuacjach w celu złagodzenia bólu konieczne będzie wprowadzenie antykoncepcji hormonalnej - o tym jednak decyduje ginekolog.
Profilaktyka bólu piersi: samobadanie i nie tylko
Regularne samobadanie piersi jest niezwykle istotne w profilaktyce chorób piersi. Dzięki niemu można wykryć np. nowotwór we wczesnym stadium, co znacznie zwiększa szansę na jego pełne wyleczenie. Kobieta, która regularnie bada swoje piersi, zna je od lat i od razu jest w stanie wyczuć, czy pojawił się guzek, którego nie było wcześniej. Ponadto dla kobiet, które karmią piersią, z pomocą mogą przyjść różnego rodzaju kremy i maści na sutki oraz preparaty do pielęgnacji biustu. Ich użycie utrzymuje prawidłowe nawodnienie, co zapobiega pękaniu brodawek. Dzięki temu ból podczas karmienia jest mniej dotkliwy.
Terapie w leczeniu bólu piersi - jak poprawić jakość życia?
Termoterapia, czyli leczenie ciepłem i zimnem może znacznie złagodzić ból piersi. Z reguły wykonuje się ją za pomocą specjalnych, żelowych kompresów, którymi okłada się biust - naprzemiennie zimne i ciepłe. Do okładów można zastosować także zmrożone liście kapusty. Z pomocą przyjdą też specjalne preparaty łagodzące, wzbogacone wyciągiem ze skrzypu czy kwasem hialuronowym. Należy je delikatnie wmasować w obolałe piersi tak, żeby nadmiernie ich nie rozgrzać. Można również wykonać masaż łagodzący przy pomocy płatków owsianych, które należy uprzednio rozmiękczyć w wodzie.
Mastalgia to bóle piersi, które mogą wystąpić pod dwoma postaciami - cykliczną (charakterystyczną dla kobiet przed miesiączką) oraz niecykliczną (charakterystyczną dla niektórych schorzeń, np. torbieli czy guzów). Jeśli bólowi towarzyszą inne objawy, takie jak gorączka, wydzielina z sutków, zaczerwienienie czy zmiany skórne na piersiach, powinien być to sygnał, że czas zgłosić się do ginekologa w celu wykonania diagnozy. Bardzo istotne jest regularne samobadanie piersi, które może pomóc wykryć poważne choroby już w ich wczesnym stadium.
