Jednym z ważnych elementów wchodzących w skład układu słuchowego człowieka jest tzw. ucho środkowe. W pewnym uproszczeniu, jest to niewielka przestrzeń wypełniona powietrzem. Celem ucha środkowego jest doprowadzenie fal dźwiękowych z otoczenia do ucha wewnętrznego. Ucho środkowe sprawia, że nasz mózg jest w stanie zarejestrować i rozpoznać dźwięki.
Niestety, ucho środkowe może ulec różnym infekcjom oraz zapaleniom — może to być nie tylko uciążliwe, ale także groźne dla zdrowia (szczególnie w przypadku małych dzieci). Zainteresował Cię ten temat? Jeśli tak, koniecznie przeczytaj przygotowany przez nas poradnik. Wyjaśnia on między innymi takie kwestie jak:
- zapalenie ucha środkowego u dziecka — objawy, które występują najczęściej,
- jak leczyć zapalenie ucha środkowego u dzieci?
- ile trwa zapalenie ucha środkowego u dzieci?
- zapalenie ucha u dziecka — domowe sposoby.
oraz wiele innych. To jeszcze nie wszystko — jeśli pasjonujesz się kwestiami związanymi ze zdrowiem, powinieneś odwiedzić także inny z naszych artykułów: Wirus RSV u dzieci — objawy i przebieg. Zapraszamy do lektury — czeka na Ciebie solidna dawka wiedzy!
Najczęstsze przyczyny zapalenia ucha środkowego u dzieci
Jedną z najczęstszych przyczyn występowania zapalenia ucha środkowego u dziecka są bakterie, w tym między innymi Moraxella catarrhalis oraz Streptococcus pneumoniae. Jeśli jednak organizm dziecka ma dobrą odporność, ryzyko zachorowania maleje.
W celu uniknięcia choroby powinno się także karmić niemowlę piersią (szczególnie w okresie pierwszych sześciu miesięcy życia); karmienie dziecka butelką w pozycji leżącej naraża na uszkodzenia w obrębie ucha środkowego. Oprócz tego należy chronić je przed dymem tytoniowym.
Zapalenie ucha środkowego u dziecka – pierwsze objawy, które powinny zaniepokoić rodzica
Jeżeli chodzi o objawy ostrego zapalenia ucha środkowego u dorastających dzieci, to najczęściej mamy do czynienia z następującymi objawami:
- ostry ból ucha — jednym z panujących stereotypów jest pogląd, zgodnie z którym ból w okolicy ucha zawsze stanowi nieodłączny element stanu zapalnego. Tymczasem, rzeczywistość wygląda nieco inaczej. Statystyki pokazują, że nawet jedna czwarta chorych nie odczuwa bólu. Jeśli jednak ból ten się pojawi, jest on zazwyczaj silny i pulsujący. Co ciekawe, ból ucha często nie występuje w przypadku tych spośród dzieci, w przypadku których stan zapalny powraca,
- utrzymujące się osłabienie (upośledzenie słuchu) - pogarszający się słuch w jednym z uszu jest jednym z typowych symptomów zapalenia ucha środkowego u dziecka,
- lekka gorączka, katar, ból w przełyku nieżyt dróg oddechowych — z tego powodu stany zapalne ucha środkowego są czasem przez osoby chore błędnie identyfikowane jako przeziębienie czy grypa,
- uporczywe swędzenie w okolicy uszu,
- zaburzenia snu,
- nudności, wymioty oraz biegunka,
- wyciek ropy z chorego ucha.
W zależności od indywidualnej sytuacji, u dziecka mogą pojawić się jedynie niektóre z wyżej wymienionych symptomów. Taki stan rzeczy oznacza, że np. ból ucha u dziecka bez gorączki jest dość częstym zjawiskiem.
Jak leczyć zapalenie ucha środkowego u dziecka? Czy konieczny jest antybiotyk?
Antybiotyki to absolutna podstawa, jeśli chodzi o specjalistyczne leczenie zapalenia ucha środkowego u dziecka. Jeśli jednak stan jest poważny (tzn. dochodzi do silnego, utrzymującego się bólu, a lekarz stwierdził ryzyko poważnych powikłań pochorobowych), konieczne może okazać się przeprowadzenie specjalnego zabiegu. Operacja ta polega na nacięciu błony bębenkowej. Przed wykonaniem nacięcia wykonuje się u dziecka znieczulenie miejscowe.
Objawy zapalenia ucha środkowego u niemowląt – kluczowa jest szybka reakcja
Generalnie panuje pogląd, że im mniejsze jest chore dziecko, tym częściej występują symptomy ogólne, w tym np. wspomniane zaburzenia snu czy gorączka. Objawy miejscowe (w tym między innymi ból oraz swędzenie ucha) występują nieco rzadziej. Właściwa diagnoza w przypadku niemowląt jest tym trudniejsza, ponieważ — co oczywiste — niemowlę nie jest w stanie zakomunikować rodzicowi swoich problemów i potrzeb.
Przyjmuje się, że najczęściej występujące objawy zapalenia ucha środkowego u niemowląt to przede wszystkim:
- pocieranie głową o poduszkę,
- bezsenność (ewentualnie słaby sen),
- niepokój, przewracanie się z boku na bok,
- nadmierna płaczliwość,
- problemy gastryczne,
- symptomy typowe dla przeziębienia (katar, kaszel itp.).
Co należy zrobić, jeśli u Twojego dziecka występują przynajmniej niektóre z wyżej wymienionych symptomów? Niestety, objawy te występują u niemowląt także w przypadku wielu innych schorzeń i dolegliwości. W efekcie okazuje się, że do właściwej diagnozy konieczna jest jak najszybsza konsultacja z lekarzem rodzinnym.
Domowa apteczka, czyli co zawsze warto mieć w domowej apteczce w przypadku zapalenia ucha?
Co na zapalenie ucha środkowego u dzieci? Jeszcze przed zgłoszeniem się do lekarza rodzinnego warto wypróbować domowe sposoby na leczenie tego schorzenia. Do takich działań zalicza się między innymi stosowanie kropli dousznych przeciwbólowych. Tego typu preparaty są pomocne w zwalczaniu bolesnych obrzęków, co powinno w krótkim czasie przełożyć się na zmniejszenie bólu.
To jeszcze nie wszystko — skutecznym rozwiązaniem okazują się często również suche, ciepłe okłady. Warto zastosować okłady z rumiankiem, czyli jednym z najpopularniejszych domowych ziół leczniczych w Polsce.
Oprócz tego należy dbać także o właściwą higienę uszu, na przykład poprzez ich regularne świecowanie.
Tego typu sposoby działania cechują się pewną skutecznością i pomagają uśmierzyć objawy stanu zapalnego. Taki stan rzeczy nie zmienia jednak faktu, że jeśli chodzi o zapalenie ucha środkowego u dziecka, leczenie powinno odbywać się poprzez konsultacje u lekarza. Podstawą sukcesu jest w tym w przypadku przyjmowanie odpowiednich leków przeciwbólowych oraz antybiotyków.
Powikłania po zapaleniu ucha środkowego u dzieci
Niestety, nieleczone zapalenie ucha środkowego u dziecka może skutkować groźnymi powikłaniami w przyszłości. Jeśli nie przeprowadzono u dziecka odpowiedniego leczenia, może to doprowadzić do powstania takich niebezpiecznych chorób jak na przykład:
- porażenie nerwu twarzowego,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
- ropnie mózgu,
- zapalenie błędnika,
- zapalenie wyrostka sutkowatego.
Oczywiście, nie oznacza to jeszcze, że u wszystkich borykających się z zapaleniem wystąpią powyższe choroby. Wręcz przeciwnie: statystyki pokazują, że w wielu przypadkach zapalenie ucha środkowego (u dzieci, ale podobną zależność można zaobserwować także wśród osób dorosłych) ustępuje bez poważniejszych powikłań. Czasem może towarzyszyć temu osłabiony słuch, aczkolwiek po kilku dniach lub tygodniach wszystko powinno powrócić do normy.
Jeśli chodzi o powikłania, to nieco wyższe ryzyko powikłań lub nawrotów stanu zapalnego można zaobserwować szczególnie u niemowląt. Taki stan rzeczy oznacza, że każdy odpowiedzialny rodzic powinien zgłosić się do lekarza, jeśli tylko zaobserwuje u swojego dziecka niepokojące objawy.
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
