Odynofagia, czyli ból gardła przy przełykaniu, nie jest chorobą, a jedynie jej objawem. Może być wywołana infekcją wirusową lub bakteryjną, lecz także symptomem poważnej choroby, na przykład o charakterze nowotworowym. Kluczowe jest więc ustalenie przyczyny bólu oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia. Co warto wiedzieć o odynofagii?
Z artykułu dowiesz się:
- czym jest odynofagia,
- jakie objawy mogą jej towarzyszyć,
- jakie są przyczyny odynofagii,
- do jakiego lekarza udać się z problemem,
- w jaki sposób diagnozuje się odynofagię,
- jak wygląda jej leczenie?
Czytaj także: Domowe sposoby na ból gardła.
Czym jest odynofagia? Charakterystyczne cechy schorzenia
Odynofagia to objaw choroby, który charakteryzuje się odczuciem bólu w momencie przełykania. Ból ten często towarzyszy dysfagii, czyli utrudnionemu przechodzeniu pokarmu z jamy ustnej przez przełyk do żołądka. Czujemy wtedy przeszkodę w przełyku, przez którą nie jesteśmy w stanie przełknąć pożywienia. Ostry ból gardła przy przełykaniu może mieć różny charakter - u niektórych osób jest tępy i kłujący, u innych wręcz dławiący. Odynofagia może mieć charakter krótkotrwały i minąć samoistnie po kilku dniach, jednak może również występować przewlekle. W takim przypadku należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza, gdyż ból przy przełykaniu nie tylko utrudnia przyjmowanie pokarmów, lecz może sygnalizować poważną chorobę.
Ból gardła przy przełykaniu - objawy towarzyszące schorzeniu
Ból gardła przy przełykaniu nie występuje samoistnie, chyba że jest to efekt podrażnienia, na przykład w wyniku przyjmowania ostrych pokarmów. Niemniej jednak w takim przypadku zwykle mija po kilku godzinach, podczas gdy odynofagia towarzysząca poważniejszych schorzeniom utrzymuje się przez co najmniej kilka dni. Objawy jej towarzyszące w głównej mierze będą zależały od rodzaju choroby, która jest przyczyną bólu. W przypadku infekcji wirusowej czy bakteryjnej możemy dodatkowo zaobserwować:
- podwyższoną temperaturę ciała,
- trudności w mówieniu,
- ropną wydzielinę z gardła,
- osłabienie i gorsze samopoczucie.
Jeśli ból gardła wywołany jest zapaleniem ucha środkowego, to dodatkowo może nam towarzyszyć ból tego narządu, można również zaobserwować wydobywającą się z ucha wydzielinę. W przypadku, gdy przyczyną bólu gardła jest choroba nowotworowa, dodatkowy objaw może stanowić przykry zapach z ust, trudności w przełykaniu pokarmów, szczękościsk.
Najczęstsze przyczyny bólu gardła przy przełykaniu
Odynofagia to przypadłość złożona, której przyczyny mogą być różne. Z jednej strony możemy mieć do czynienia z podrażnieniem błony śluzowej, spowodowanego czynnikami mechanicznymi. Z drugiej strony, ból gardła może być też spowodowany infekcjami bakteryjnymi lub wirusowymi. W najpoważniejszych przypadkach odynofagia zwiastuje chorobę nowotworową, najczęściej nowotwór gardła lub przełyku. Przyczyny występowania bólu gardła to między innymi:
- podrażnienie błony śluzowej,
- przeziębienie,
- grypa,
- zapalenie zatok,
- zapalenie ucha środkowego,
- zapalenie gardła,
- zapalenie krtani,
- zapalenie migdałków,
- choroba nowotworowa.
Ból gardła przy przełykaniu - do jakiego lekarza udać się z problemem?
Objawy bólowe mogą ustąpić samoistnie po kilku godzinach lub dniach, lecz w przypadku, gdy utrzymują się przez dłuższy czas, należy udać się do lekarza. Ze względu na złożoność przyczyn bólu gardła, pierwszym wyborem powinien być lekarz rodzinny. Wstępnie zbada pacjenta oraz oceni jego stan zdrowia. Jeśli przyczyną bólu gardła jest infekcja wirusowa lub bakteryjna, leczenie będzie polegało na przyjmowaniu odpowiednich farmaceutyków - w przypadku infekcji bakteryjnej będą to antybiotyki. W pozostałych sytuacjach lekarz rodzinny może wystawić pacjentowi skierowanie do laryngologa - specjalisty, który zajmuje się leczeniem schorzeń między innymi gardła. Idąc do laryngologa w ramach NFZ, konieczne jest skierowanie, jednak można też udać się do niego prywatnie - wtedy skierowanie nie jest potrzebne.
W jaki sposób diagnozuje się odynofagię? Badania zalecane przy bólu gardła występującym podczas przełykania
Ból gardła przy przełykaniu śliny bądź pokarmów wymaga przeprowadzenia odpowiedniej diagnostyki w celu ustalenia przyczyny problemu. Aby ją określić, lekarz w pierwszej kolejności zbiera szczegółowy wywiad. Pacjent zostanie zapytany między innymi o to, od jak dawna odczuwa ból i jaki jest jego charakter. Należy określić, czy chodzi o jednostronny ból gardła, czy występuje on w obrębie całego narządu. Następnie lekarz bada pacjenta, aby określić, czy powodem nie jest infekcja bakteryjna lub wirusowa. Specjalista może także zlecić przeprowadzenie badania o charakterze laryngologicznym. Pomocniczo można również wykonać innego typu badania diagnostyczne, takie jak:
- RTG przełyku,
- badanie endoskopowe,
- tomografia komputerowa,
- p-H-metria przełyku.
Kierunek postępowania zależy w dużej mierze od objawów dodatkowych, jakie towarzyszą pacjentowi. Na ich podstawie można wstępnie ocenić, czy przyczyna leży w chorobach układu pokarmowego, czy związana jest bezpośrednio z funkcjonowaniem przełyku.
Jak leczy się ból odczuwany podczas przełykania?
Pacjenci najczęściej zastanawiają się, jak leczy się ból przy przełykaniu, tak aby móc ponownie swobodnie przyjmować posiłki? Należy pamiętać, że leczenie ma charakter przyczynowy - dopóki nie zniwelujemy przyczyny bólu, nadal będziemy go odczuwać. W przypadku infekcji wirusowych lub bakteryjnych należy sięgnąć po odpowiednie farmaceutyki, które poradzą sobie z drobnoustrojami. Jeśli choroba atakuje układ pokarmowy, konieczne może być wprowadzenie właściwej diety, czasami także stosowanie leków neutralizujących soki żołądkowe (dotyczy to zwłaszcza osób, u których zdiagnozowano refluks). Zastanawiając się, co zrobić, gdy boli gardło przy przełykaniu, należy mieć na uwadze przede wszystkim złożoność problemu. W pierwszej kolejności trzeba udać się do lekarza, który przeprowadzi odpowiednie badania, mające na celu wykrycie przyczyny problemu. Dzięki właściwej diagnostyce będzie można wdrożyć stosowne leczenie.
Terapia farmakologiczna w odynofagii
Co na ból gardła przy przełykaniu sprawdzi się najlepiej? Niektórzy sięgają po specjalistyczne preparaty do płukania jamy ustnej i gardła, jednak warto mieć świadomość, że nie leczą one przyczyny problemu. Kluczowe jest tutaj zadziałanie właśnie na nią, gdyż odynofagia, sama w sobie, nie podlega leczeniu. Specjaliści w wielu przypadkach wdrażają terapię farmakologiczną, która polega na przyjmowaniu odpowiednich leków, najczęściej dostępnych na receptę. Mogą być to antybiotyki, jeśli przyczyną bólu jest infekcja bakteryjna, leki przeciwwirusowe, leki działające bezpośrednio na układ pokarmowy. Ponadto, specjalista może zalecić ssanie tabletek na ból gardła bądź chrypkę, w celu nawilżenia błony śluzowej. Tego typu preparaty dostępne są w każdej aptece bez recepty i można je stosować przez dłuższy okres, oczywiście po konsultacji z lekarzem. W leczeniu bólu gardła, którego przyczyną nie jest mechaniczne uszkodzenie błony śluzowej, najczęściej farmakoterapia okazuje się niezbędna.
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
