Reakcje alergiczne stanowią jedną z najczęstszych przyczyn problemów dermatologicznych. Najpoważniejszym problemem XXI wieku według dermatologów jest atopowe zapalenie skóry, zwane także egzemą. Współczesna medycyna nie zna metod pozwalających na całkowite wyleczenie skóry atopowej. Dzięki odpowiedniej higienie i pielęgnacji skóry oraz dostępnym środkom przeciwświądowym, możliwe jest łagodzenie uciążliwych objawów.

Przeczytaj także: Atopowe zapalenie skory

Czym jest AZS i jak je rozpoznać?

Atopowe zapalenie skóry, nazywane również egzemą, to przewlekła i nawrotowa choroba polegająca na nieprawidłowym reagowaniu na alergeny środowiskowe.Do podstawowych objawów choroby zalicza się zaczerwienienie i suchość skóry, uporczywy świąd oraz skłonność do nawracających zakażeń bakteryjnych. Są one efektem nieprawidłowej syntezy lipidów w naskórku, powodującej uszkodzenie mechanicznej bariery ochronnej skóry i zwiększenie stopnia przeznaskórkowej utraty wody. Zmiany wywołane reakcją alergiczną skóry najczęściej pojawiają się na twarzy i szyi oraz na zgięciach łokciowych i kolanowych.W przypadku podejrzenia atopowego zapalenia skóry należy skontaktować się z dermatologiem oraz alergologiem.

Leczenie atopowego zapalenia skóry

Metody leczenia atopowego zapalenia skóry dzieli się na zachowawcze i objawowe.Leczenie zachowawcze ukierunkowane jest na eliminowanie przyczyn nieprawidłowości w reagowaniu skóry na alergeny. W związku z tym konieczne jest stosowanie leków przeciwuczulających i immunosupresyjnych. Leczenie objawowe polega na łagodzeniu stanów zapalnych, leczeniu zakażeń i odbudowywaniu struktury uszkodzonej skóry. Dermatolodzy najczęściej zalecają preparaty kortykosteroidowe o działaniu przeciwwysiękowym i przeciwobrzękowym.Wybór odpowiednich leków oraz skutecznych preparatów może trwać nawet kilka lat, należy również liczyć się z tym, że objawy będą nawracały, a całkowite wyeliminowanie świądu nie będzie możliwe. Dlatego oprócz leczenia farmakologicznego bardzo duże znaczenie ma także profilaktyka i odpowiednia pielęgnacja skóry.

Profilaktyka i pielęgnacja skóry atopowej

Osoby cierpiące na AZS w szczególny sposób powinny dbać o higienę skóry, używając kremów i maści do pielęgnacji skóry atopowej. Atopicy powinni także eliminować ze swojego otoczenia podstawowe alergeny. Najważniejsze zasady profilaktyki to:

• unikanie nieprzewiewnej odzieży wykonanej ze sztucznych materiałów
• dodatkowe płukanie odzieży po praniu – bez chemikaliów
• unikanie czynników nasilających objawy choroby: niskiej temperatury, suchego powietrza
• eliminowanie najważniejszych alergenów: roztocze kurzu domowego, dym tytoniowy, drażniące substancje chemiczne
• unikanie czynników zwiększających skórny przepływ krwi: gorące kąpiele, gorące napoje i alkohol, stres

Osoby cierpiące na AZS powinny pamiętać, że wskazane są dla nich kąpiele w letniej wodzie (zamiast gorącego lub zimnego prysznica) z wykorzystaniem delikatnych dermokosmetyków. Raz na jakiś czas warto dodać do wody sól morską.Po każdej kąpieli należy osuszyć skórę i nałożyć preparat nawilżający. Wybór kosmetyków najlepiej jest konsultować z dermatologiem. Bardzo ważne w przypadku skóry atopowej jest odpowiednie postępowanie w momencie nasilenia się objawów choroby.

Przeczytaj także o pielęgnacji atopowej skóry u dziecka: Kąpiel dziecka z AZS. Najczęstsze błędy pielęgnacyjne, które zaostrzają problem. 

Łagodzenie świądu – praktyczne wskazówki

W pielęgnacji skóry atopowej bardzo ważną rolę odgrywają czynności ukierunkowane na łagodzenie swędzenia. Nieefektywne i nieskuteczne łagodzenie świądu utrudnia gojenie się uszkodzeń skóry i obniża skuteczność leczenia zachowawczego. W terapii przeciwświądowej warto stosować się do kilku wskazówek:

• preparat nawilżający należy nakładać na skórę w ciągu pierwszych 5 minut po kąpieli – dzięki temu zapobiega się nadmiernemu odparowaniu wody, co wspomaga odbudowanie jej naturalnej bariery ochronnej
• zawsze stosuj preparat łagodzący świąd na noc – wieczorem swędzenie zwykle się nasila, co utrudnia zasypianie i powoduje częste budzenie się w nocy, przez co rano pacjent budzi się zmęczony i niewyspany
• jeżeli nie kontrolujesz odruchu drapania w nocy – śpij w bawełnianych rękawiczkach
• w ciągu dnia stosuj chłodne okłady dające ulgę – pamiętaj, aby okład był suchy, może być to np. termofor z kostkami lodu
• pamiętaj o utrzymywaniu odpowiedniej wilgotności w pomieszczeniach – suche powietrze podrażnia skórę atopową i wywołuje swędzenie

Stosowanie się do zaleceń doprowadzi do osłabienia swędzenia, a tym samym ograniczy potrzebę drapania się i przyspieszy gojenie uszkodzeń skóry.Przestrzeganie zasad postępowania ze skórą atopową umożliwia skuteczne łagodzenie uciążliwych objawów choroby. Im większa dbałość o stosowanie zbilansowanej diety, wybór przewiewnych ubrań oraz unikanie czynników wywołujących podrażnienia, tym mniej dokuczliwe objawy AZS. Najważniejsze jest to, aby o profilaktyce pamiętać także w okresach uśpienia choroby, tak aby nie zwiększać ryzyka nasilenia się objawów.