W ostatnich czasach obserwuje się silny nacisk na powrót do natury. Powoli wracają do łask naturalne metody leczenia różnych przypadłości, stosowane dawniej z powodzeniem przez nasze babcie i prababcie. Coraz częściej korzystamy również z ziół i medykamentów rosnących w innych krajach. Jednym z nich jest ashwagandha.
Czym jest ashwagandha (żeń-szeń indyjski)?
Ashwagandha, inaczej witania ospała lub żeń szeń indyjski, jest zielem, szeroko stosowanym w medycynie ajurwedyjskiej, która należy do jednego z najstarszych systemów medycyny naturalnej na całym świecie. Nazwa wywodzi się z sanskrytu i zawiera dwa człony: życie i mądrość, co można dosłownie przetłumaczyć jako „wiedza o życiu” lub „życiowa mądrość”. Traktuje pacjenta holistycznie, postrzegając sfery ducha, ciała i umysłu jako całość, w której system leczenia opiera się na zachowaniu równowagi między tymi sferami. Obejmuje sposób odżywiania, aktywność fizyczną i umysłową oraz relacje międzyludzkie. Chociaż powstała około 5500 lat temu w Indiach, do dzisiaj z powodzeniem praktykowana jest w krajach azjatyckich. W 1979 roku została oficjalne uznana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO).
Do czego może Ci się przydać Ashwagandha?
Żeń-szeń indyjski pojawił się na półkach naszych aptek stosunkowo niedawno, dlatego niewiele osób wie, jak cennym zielem jest ashwagandha. Działanie lecznicze tej rośliny zostało potwierdzone w badaniach klinicznych. W niezwykle bogatym składzie chemicznym ziela znajdziemy między innymi: witanolidy, alkaloidy, cholinę, kwasy tłuszczowe, aminokwasy oraz cukry. Dzięki zawartości glikowitanolidów roślina wykazuje działanie wzmacniające odporność organizmu. Ponadto udowodniono, że ashwagandha wpływa pozytywnie na układ nerwowy człowieka. Łagodzi stany nerwicowe i lękowe, działa kojąco przy zaburzeniach snu, a nawet depresji. Wspomaga pracę serca, przywraca równowagę emocjonalną i poprawia samopoczucie oraz wzmacnia siły witalne. Może być także stosowana pomocniczo przy artretyzmie, gruźlicy, zapaleniu oskrzeli i bielactwie. Spożywanie ashwagandhy pozwala wzmocnić zarówno kondycję fizyczną, jak i psychiczną. Ma to szczególne znaczenie, kiedy jesteśmy narażeni na długotrwały stres oraz wytężony wysiłek fizyczny lub umysłowy.
Ashwagandha a niepłodność
Stosunkowo niedawno odkryto jeszcze jedną cenną zaletę, jaką posiada ashwagandha. Właściwości lecznicze ziela związane są z jego korzystnym wpływem na gospodarkę hormonalną i redukcję wolnych rodników. Dzięki temu roślina skutecznie wspomaga leczenie niepłodności u mężczyzn. Stwierdzono, że korzeń ashwagandha poprawia jakość nasienia oraz wykazuje korzystny wpływ na poziom ruchliwości plemników.
W jakiej postaci Ashwagandha jest najlepsza?
Naprawdę warto skorzystać z cennych właściwości leczniczych, jakie posiada ashwagandha. Cena specyfiku jest różna i zależy głównie od producenta oraz zawartej ilości substancji czynnej. Surowcem leczniczym ashwagandhy jest korzeń i liść rośliny z gatunku Withania somnifera L. W sprzedaży można go spotkać w wielu postaciach np. jako ekstrakt z korzenia w kapsułkach lub tabletkach, ekstrakt z ziela w postaci kropli i tabletek do ssania, sproszkowany korzeń w postaci proszku, tabletek lub kapsułek, wyciąg z korzenia w kapsułkach oraz ekstrakt z całej rośliny w kapsułkach. Ashwagandha wchodzi również w skład wielu mieszanek ziołowych na uspokojenie w postaci wygodnych saszetek do zaparzania w szklance. W aptekach dostępne są także naturalne kremy do twarzy sporządzane na bazie żeń szenia indyjskiego, które regenerują skórę i zmniejszają zmarszczki. Wobec tak dużej różnorodności można postawić pytanie, w jakiej postaci najskuteczniej działa ashwagandha. Jaka najlepsza jest forma leku? Odpowiedź nie jest tak prosta, jak by się wydawało. Aby dany suplement skutecznie grał swoją rolę, powinien spełniać kilka ważnych warunków. Przede wszystkim jego zawartość musi ściśle odpowiadać specyfikacji – chodzi głównie o jakość wyciągu i odpowiednie stężenie substancji czynnej. W przypadku ashwagandhy jej główne właściwości lecznicze wynikają z obecności witanolidów, dlatego ich zawartość powinna być standaryzowana. Zatem, jeśli na opakowaniu leku nie ma informacji o standaryzacji, zapewne nie uzyskamy oczekiwanych efektów leczniczych, jakie posiada ashwagandha. Apteka, która oferuje suplementy, z założenia powinna korzystać z uznanych producentów leków, stosujących wysokie standardy produkcji, którzy gwarantują jakość swoich wyrobów. W praktyce jednak bywa różnie.
Ashwagandha – jak dawkować?
Na opakowaniu każdego leku, w tym także suplementów, powinny znajdować się szczegółowe informacje o ich dawkowaniu. Bardzo wygodne jest przyjmowanie ashwagandha rano czy wieczorem lub raz dziennie. Wszystko zależy od stężenia substancji czynnej w tabletce lub kapsułce. Z reguły zażywanie leku z ashwagandha na noc pomaga przy problemach ze snem. W zależności od wieku, stanu zdrowia i oczekiwanych efektów można stosować różne dawki ashwagandha. Dawkowanie powinno być zawsze dostosowane do indywidualnego stanu zdrowia pacjenta i przyjmowanych przez niego leków. Warto przed zakupem suplementu skonsultować się z lekarzem rodzinnym. Z reguły przyjmuje się, że preparaty z zielem lepiej zażywać po posiłku, dwa razy dziennie w mniejszych dawkach, niż w większej ilości, jednorazowo. Specyfik można stosować przez dłuższy okres – od sześciu do ośmiu tygodni. Po tym czasie należy zrobić miesięczną przerwę, aby organizm się nie przyzwyczaił. Zazwyczaj trwałe efekty, podobnie, jak w przypadku innych ziół, zauważa się po 2-3 miesiącach stosowania.
Ashwagandha – kiedy nie należy brać?
Warto zapoznać się z pełną listą wskazań do stosowania preparatów zawierających ashwagandha – kiedy brać, a kiedy nie? Ogólnie preparaty z żeń szeniem indyjskim nie są wskazane dla kobiet w ciąży i matek karmiących. W przypadku dzieci zdania są podzielone. Ashwagandha może zmieniać działanie innych, przyjmowanych równolegle leków i wpływać na skuteczność terapii. Dotyczy to osób przyjmujących leki uspokajające z grupy benzodiazepin, nasenne, przeciwpadaczkowe oraz przeciwbólowe, ponieważ ziele może potęgować ich działanie i wywoływać nadmierną senność. Witania ospała może obniżać skuteczność leków immunosupresyjnych, ponieważ działa pobudzająco na układ odpornościowy. Podczas przyjmowania preparatów z żeń szeniem indyjskim szczególną uwagę powinny zwrócić osoby zmagające się z niektórymi schorzeniami, np.:
- cukrzycą, ponieważ ziele obniża poziom cukru we krwi, co może zwiększyć ryzyko wystąpienia hipoglikemii,
- wrzodami żołądka, ponieważ ziele może działać drażniąco na błonę śluzową,
- chorobami tarczycy, gdyż ziele wpływa stymulująco na syntezę i wyrzut hormonów tarczycy do krwi,
- nadciśnieniem tętniczym, ponieważ ziele może obniżać ciśnienie krwi.
Podczas zażywania żeń szenia indyjskiego nie zaleca się picia alkoholu. Przyjmowanie ziela może także u niektórych osób wywołać niepożądane skutki uboczne. Należą do nich: nadczynność tarczycy oraz świąd i pieczenie skóry.
Jakie są opinie na temat Ashwagandhy?
Jak działa ashwagandha? Opinie lekarzy są zgodne co do tego, że ziele wykazuje działanie przeciwdepresyjne, uspokajające, łagodzące stany lękowe i nerwicowe. Podkreślają oni, że może okazać się skuteczna przy leczeniu schizofrenii, choroby alzheimera oraz choroby afektywnej dwubiegunowej. Witania ospała była również badana pod kątem walki z nowotworami. Okazało się, że może wykazywać działanie hamujące wzrost niektórych nowotworów (płuc, trzustki, piersi oraz jelita grubego). Stwierdzono także, że skutecznie wspomaga chemioterapię, ponieważ substancje zawarte w roślinie hamują postęp neutropenii (zbyt mała ilość białych krwinek). Jak jeszcze działa ashwagandha? Opinie pacjentów będących w trakcie chemioterapii, przyjmujących preparaty z tym zielem są zbieżne: poprawiało się ich samopoczucie i czuli się mniej zmęczeni. Lekarze zalecają przyjmowanie żeń szenia indyjskiego osobom narażonym na działanie metali ciężkich, ponieważ chroni wątrobę, tworząc barierę ochronną przed szkodliwym wpływem toksycznych związków. Według naukowców preparaty z ashwagandhą zwiększają odporność organizmu, obniżają poziom cholesterolu oraz cukru we krwi, a także są bardzo pomocne w terapii zwyrodnienia stawów. wielu forach można znaleźć wiele pozytywnych wpisów pochodzących od osób zmagających się z nadwagą. Twierdzą oni, że przyjmowanie tego ziela pomaga zrzucać zbędne kilogramy, zwiększa wydajność treningów i zmniejsza ilość tkanki tłuszczowej.
Z całą pewnością warto skorzystać z cennych właściwości leczniczych żeń-szenia indyjskiego. W razie wątpliwości należy jednak wcześniej skonsultować się z lekarzem, czy można zażywać witanię ospałą i ewentualnie, w jakich dawkach.
