Adrenalina (epinefryna) – jak na nas działa? – stosowanie oraz skutki uboczne

Adrenalina (epinefryna) – jak na nas działa? – stosowanie oraz skutki uboczne - zdjęcie

Adrenalina odgrywa bardzo dużą rolę w mechanizmie stresu oraz natychmiastowej reakcji organizmu na sytuację zagrożenia. Jej działanie doskonale ilustruje potoczna nazwa, nadana jej przez Anglików: FFF, co oznacza strach (fright), walkę (fight) i ucieczkę (flight). Najbardziej zestresowanym i równocześnie najbardziej zapracowanym narodem są Japończycy, którzy najczęściej umierają z powodu stresu i przepracowania. To oni nadali temu procesowi nazwę – karoshi. Według statystyk z powodu karoshi umiera co roku około 30 tysięcy Japończyków.

Czym jest adrenalina?

Adrenalina, inaczej epinefryna, jest hormonem wydzielanym przez korę nadnercza, a dokładniej – jest uwalniana z zakończeń nerwowych układu współczulnego oraz rdzenia nadnerczy i ciał trzyzwojowych w chwilach zagrożenia życia lub euforii. Często nazywa się adrenalinę hormonem stresu, ponieważ przygotowuje organizm do stawienia czoła niebezpieczeństwu. Po uwolnieniu z zakończeń nerwowych epinefryna działa na receptory α- i ß-adrenergiczne, dzięki czemu zwiększa siłę skurczu mięśnia sercowego, przyspiesza akcję serca i obkurcza naczynia krwionośne. Skutkuje to zwiększeniem ciśnienia tętniczego, rozszerzeniem dróg oddechowych i zwiększeniem poziomu cukru we krwi.

Jak adrenalina wpływa na zdrowie?

W sytuacji silnego pobudzenia nerwowego, zagrożenia lub walki, wyrzut adrenaliny wywołuje znaczne podwyższenie progu bólu, przypływ energii oraz stymuluje pracę organów wewnętrznych, co powoduje, że znacznie wzrasta sprawność fizyczna i psychiczna. Dzięki epinefrynie ludzie pokonują wszelkie bariery i wspinają się na wyżyny swoich możliwości. Jednak stałe podwyższenie jej poziomu we krwi, co najczęściej wiąże się ze stresem, wpływa na organizm destrukcyjnie. Osoby, u których poziom adrenaliny jest podwyższony, częściej odczuwają zmęczenie, cierpią na wrzody żołądka, nadciśnienie tętnicze, choroby układu krążenia, cukrzycę, miażdżycę i chorobę Parkinsona. Niektórzy uwielbiają sytuacje ekstremalne, wyzwalające epinefrynę i towarzyszące im uczucie oraz stan euforii, jaki powstaje po pokonaniu lęku. Dotyczy to np. wielbicieli skoków na bungee, jazdy kolejką górską czy wspinaczki po ściance bez zabezpieczeń. U niektórych osób występuje jednak uzależnienie od adrenaliny. Nieraz lekkomyślnie ryzykują oni nawet życiem, aby tylko wzrosła u nich adrenalina. Cena, jaką płacą za te przyjemności, nieraz jest bardzo wysoka. Wyleczenie z tego nałogu jest trudne i polega na stosowaniu długotrwałej psychoterapii.

Zobacz też: link: https://www.wapteka.pl/blog/artykul/witaminy-na-potencje-dla-mezczyzn.

Kiedy adrenalina używana jest jako lek?

Epinefryna, dzięki swoim cennym właściwościom, potrafi w bardzo krótkim czasie zmobilizować cały organizm i postawić go w stan gotowości. Pomaga między innymi sercu szybciej pompować krew, ułatwia oddychanie i działa przeciwkrwotocznie, dlatego często używana jest jako lek. Zastrzyk z adrenaliny stosuje się w nagłych przypadkach, zagrażających życiu. Należą do nich, na przykład:

  • atak dychawicy oskrzelowej,
  • wstrząs anafilaktyczny (np. po ugryzieniu przez owada lub uczuleniu na lek),
  • zatrzymanie akcji serca,
  • ciężka bradykardia (znaczne spowolnienie akcji serca),
  • gwałtowny spadek ciśnienia tętniczego krwi.

Jest również stosowana miejscowo w laryngologii i stomatologii w celu obkurczenia naczyń krwionośnych.

Jak dawkować adrenalinę?

Wytyczne EAACI (Europejskiej Akademii Alergii i Kliniki Immunologicznej) ściśle określają sytuacje oraz dawki, w jakich może być podawana adrenalina. Dawkowanie uzależnione jest od wieku i masy ciała pacjenta. W reakcji anafilaktycznej lek podaje się domięśniowo, najlepiej w przednio-boczną część uda. W przypadku dzieci o masie ciała od 7,5 do 25 kg zazwyczaj stosuje się dawkę 0,15 mg, a u dzieci o masie powyżej 25 kg i u osób dorosłych – 0,3 mg adrenaliny. Lek może wywołać potencjalne działania niepożądane, jednak są one łagodne i przejściowe. Wygodniejsza w użyciu jest adrenalina w strzykawce (autowstrzykiwacz lub ampułkostrzykawka), niż w ampułce. Podczas reanimacji epinefrynę stosuje się dożylnie w większych dawkach (około 1 mg) co 3-5 minut. Alergicy zagrożeni wstrząsem anafilaktycznym po ukąszeniu owada, dla których szybkie podanie adrenaliny ratuje im życie, powinni zawsze mieć przy sobie automatyczny wstrzykiwacz z lekiem.

Adrenalina – przedawkowanie

Po podaniu zbyt dużej dawki adrenaliny u pacjenta może wystąpić tachykardia (serce bije szybciej niż 120 razy na minutę), zwiększone zużycie tlenu przez mięsień sercowy, rozszerzenie źrenic, zwiększenie poziomu cukru we krwi, nadmierny wzrost ciśnienia tętniczego, a nawet udar mózgu.

Badanie adrenaliny

Badanie adrenaliny wykonuje się najczęściej u osób z nadciśnieniem tętniczym wtórnym o nieznanej przyczynie oraz w przypadku podejrzenia guza chromochłonnego w rdzeniu nadnerczy. Polega ono na oznaczeniu stężenia adrenaliny w osoczu krwi, na czczo, a dokładniej na określeniu poziomu dwóch pokrewnych hormonów: adrenaliny i noradrenaliny, czyli katecholamin, które odpowiadają za pobudzanie organizmu narażonego na stres. Noradrenalina jest wydzielana z zakończeń nerwów współczulnych. Wskazaniem do badania są nagłe, bardzo wysokie wzrosty ciśnienia tętniczego krwi, którym towarzyszy kołatanie serca i bladość skóry. Często badanie okazuje się mało miarodajne, ponieważ stężenie adrenaliny może szybko ulec zmianie, tym bardziej że u niektórych osób samo pobranie krwi powoduje wzrost poziomu tego hormonu. Dlatego wykonuje się także badanie z dobowej zbiórki moczu. Najlepiej, gdy pacjent przebywa w szpitalu. Wówczas można mu pobrać krew w czasie trwania napadu. W przypadku guza chromochłonnego poziom adrenaliny jest bardzo wysoki. Dzięki temu znacznie zwiększa się trafność w jego rozpoznaniu (szacuje się, że rozpoznanie dokonuje się u 4. na 5. badanych pacjentów).

Okazuje się, że nie tylko aktywność związana z podejmowaniem ryzyka podnosi poziom adrenaliny. Fitness i wysiłek fizyczny związany z rywalizacją może także spowodować wzrost epinefryny. Ponadto pozwala się zrelaksować i pomaga w stanach apatii i przygnębienia, znacznie lepiej niż niektóre suplementy.

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Serce i układ krążenia Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...
Układ rozrodczy i moczowy Ulubione pozycje seksualne kobiet - 10 pozycji seksualnych. Najlepsze i ciekawe pozycje
Seks odgrywa bardzo ważną rolę w życiu zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Umacnia związek, pozwala lepiej poznać swoje ciało i zaspokoić skrywane pragnienia....
Pierwsza pomoc Udar słoneczny: objawy, leczenie i pierwsza pomoc przy porażeniu cieplnym
Udar słoneczny jest jedną z najczęstszych odmian udaru cieplnego. Stanowi konsekwencję nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV. W następstwie przegrzania organizmu dochodzi do odwodnienia, zaburzeń gospodarki elektrolitowej oraz mechanizmów t...
Choroby zakaźne i pasożytnicze Jęczmień na oku: objawy, przyczyny oraz leczenie. Czy istnieją domowe sposoby na jęczmień?
Jęczmień to nic innego jak torbielowata infekcja powieki, która pojawia się w bardzo nieoczekiwanych momentach w formie ropnia. W większości wypadków spowodowana jest zarażeniem gronkowcem na brzegach powiek, a także gruczołach ...
Informacje dla pacjenta Witamina B12: jakie są jej właściwości? Skutki niedoboru i nadmiaru witaminy B12
Witamina B12 utrzymuje w dobrej kondycji układ krwionośny, nerwowy czy pokarmowy. Jej niedobór stanowi częsty problem, jednak właściwa suplementacja i dieta bogata w produkty pochodzen...
Informacje dla pacjenta Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o <span...
Układ rozrodczy i moczowy 7 skutecznych metod na opóźnienie wytrysku podczas stosunku
Szybki wytrysk to z reguły koniec miłosnych uniesień, dlatego każdy mężczyzna pragnie przeciągnąć jak najdłużej moment swojego spełnienia. Za optymalną długość stosunku uważa się akt trwający...
Dieta i odchudzanie Cholesterol – jakie są normy oraz dieta i leczenie? Czym się różni dobry i zły cholesterol?
W latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku w prasie i mediach odbywała się prawdziwa nagonka na cholesterol. Należało go unikać, spożywając pokarmy ubogie w masło, jaja i inne tłuszcze z...
Odporność, wzmocnienie organizmu Eozynofilia: o czym świadczą podwyższone eozynofile? Objawy, przyczyny, normy
Badanie krwi to jedno z podstawowych metod diagnostycznych wielu chorób. Za jego pomocą możliwe jest oznaczenie wielu parametrów, w tym eozynofilów. To jeden z rodzajów białych krwinek, które pełnią istotną funkcję w...

Układ rozrodczy i moczowy Nawracające zapalenia pęcherza – jak im zapobiegać i jak można je leczyć?
Zakażenia układu moczowego należą do powszechnych schorzeń o charakterze infekcyjnym i dotyczą statystycznie znacznie częściej kobiet niż mężczyzn. Mają też tendencję do nawracania, szczególnie ...
Mięśnie i kości Lumbago (postrzał) – czym jest, ile trwa i jak leczyć? Jakie mogą być przyczyny występowania i z czym walczyć?
Lumbago to określenie stosowane w przypadku nagłego i ostrego bólu w okolicy krzyżowo-lędźwiowej. Oto podstawowe informacje na temat tego bolesnego i utrudniającego funkcjonowanie zesp...
Układ rozrodczy i moczowy Upławy: przyczyny, rodzaje, choroby, leczenie. Co oznacza ich kolor?
Wydzielina z pochwy, powszechnie określana jako upławy, fizjologicznie występuje w drogach rodnych każdej kobiety. Obecność śluzu jest oznaką posiadania zdrowej błony śluzowej miejsc intymnych, a także prawidłowo przebiegającego cyklu miesiączkowego....
Układ rozrodczy i moczowy Torbiel: gdzie występuje i jak się pozbyć cysty? Przyczyny powstawania, diagnoza i skuteczne leczenie
Torbiele, zwane inaczej cystami, to przestrzenie wypełnione treścią galaretowatą bądź płynem. Choć mogą pojawić się w niemal każdym miejscu, najczęściej diagnozowane są w jajnikach, piersiach...
Sport i fitness Nocne skurcze nóg, łydek i stóp - przyczyny, zapobieganie i leczenie bolesnych skurczów mięśni nóg
Może być to efekt znacznego wysiłku fizycznego, ale w niektórych przypadkach skurcze oznaczają pierwsze objawy poważnych chorób - sprawdź jakich....
Układ rozrodczy i moczowy Bakterie w moczu: przyczyny, objawy, interpretacja wyników i sposoby leczenia zakażeń układu moczowego
W prawidłowo funkcjonującym układzie moczowym nie występują bakterie, dlatego ich obecność świadczy o rozwoju stanu patologicznego. W medycynie ten stan określa się jako bakteriomocz....
Układ pokarmowy Zapalenie żołądka – objawy, badania, dieta, leczenie. Co pomaga?
Zapalenie żołądka to często występujący stan zapalny, który może charakteryzować się ostrym lub przewlekłym charakterem. Specjaliści podają kilka kryteriów, dzięki którym...
Informacje dla pacjenta Choroba Hashimoto – jakie są objawy, przyczyny i leczenie? Co warto wiedzieć o zespole Hashimoto?
Choroba Hashimoto to najczęstsza przyczyna niedoczynności tarczycy, będąca przewlekłym schorzeniem układu immunologicznego. Oto najważniejsze informacje na temat jej objawów, ...
Układ pokarmowy Kwas alfa-liponowy (ALA) w walce z cukrzycą. Gdzie występuje i jak działa?
Jaki jest związek pomiędzy kwasem alfa-liponowym a cukrzycą? Kwas ten jest jednym z najskuteczniejszych przeciwutleniaczy, obniża także poziom cukru we krwi i usprawnia pracę wątroby, dzięki czemu jest zalecanym suplementem dla osób bo...

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem