Rzeżucha – wartości odżywcze i właściwości lecznicze. Jak uprawiać rzeżuchę w domu?

Rzeżucha wielu osobom kojarzy się wyłącznie ze świętami wielkanocnymi. Okazuje się jednak, że ta niepozorna roślina jest bogatym źródłem witamin i minerałów, dlatego warto włączać ją do diety przez cały rok.

Rzeżucha – czym jest?

Rzeżucha siewna to roślina należąca do rodziny kapustowatych. Choć wygląda dość niepozornie, wyróżnia ją oryginalny, pikantny smak oraz zapach, podobny do moringi. Rzeżuchę doceniono już w starożytności – stosowano ją jako dodatek do potraw, a nawet jako afrodyzjak. W medycynie ludowej wykorzystywano ją do zwalczania owrzodzeń skóry, pasożytów jelit oraz dezynfekcji przewodu pokarmowego lub jamy ustnej. W Polsce występuje dziewięć odmian rzeżuchy – najcenniejsza pod względem zdrowotnym i kosmetycznym jest rzeżucha ogrodowa.

Rzeżucha – wartości odżywcze i kaloryczność

Rzeżucha jest bogatym źródłem niezbędnych dla zachowania zdrowia witamin i minerałów. Z tego powodu powinna pojawiać się na naszych stołach znacznie częściej niż jedynie w święta wielkanocne i nie tylko jako element dekoracyjny. Jakie wartości odżywcze ma rzeżucha?

Rzeżucha – właściwości lecznicze

Za sprawą bogactwa witamin i minerałów zawartych w rzeżusze, wykazuje ona liczne właściwości prozdrowotne:

• antyoksydacyjne – dzięki wysokiej zawartości witaminy C, która jest jednym z najsilniejszych przeciwutleniaczy, rzeżucha pomaga chronić organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników i przedwczesnym starzeniem się skóry, a ponadto uszczelnia naczynia krwionośne;
• detoksykacyjne i odkażające – od wieków rzeżuchę stosowano do dezynfekcji przewodu pokarmowego i jamy ustnej oraz w walce z pasożytami jelit. Rzeżucha pomaga też niwelować objawy trądziku;
• wspierające odchudzanie – rzeżucha wyrównuje pracę jelit i reguluje skoki glukozy we krwi, co pozwala przeciwdziałać napadom głodu, a tym samym sprzyja redukcji masy ciała;
• przeczyszczające – rzeżucha to świetny naturalny środek na zaparcia;
• moczopędne – rzeżucha jest polecana osobom cierpiącym na choroby nerek.

Dzięki zawartości luteiny rzeżucha będzie doskonałym uzupełnieniem profilaktyki chorób oczu. W tej roślinie znajdziemy także łatwo przyswajalny jod, który jest niezwykle istotny dla osób z niedoczynnością tarczycy. Rzeżucha jest również produktem bogatym w żelazo, które wspólnie z manganem pomaga uporać się z oznakami przewlekłego zmęczenia czy sezonowego osłabienia. Regularne spożywanie rzeżuchy jest też zalecane osobom borykającym się z anemią, chorobą wieńcową, zaburzeniami krążenia czy reumatyzmem. Rzeżucha może także stanowić element diety wątrobowej.

Popularne produkty z rzeżuchą

Rzeżucha kojarzy nam się przede wszystkim jako dodatek do potraw, ale znajduje ona coraz szersze zastosowanie również w pielęgnacji twarzy czy włosów. Sok z rzeżuchy wymieszany z miodem pomaga rozjaśnić piegi. Można go też wykorzystać jako środek wspierający pielęgnację włosów osłabionych, ze skłonnością do wypadania. Wystarczy wetrzeć pół szklanki soku z rzeżuchy w mokre pasma i zmyć po 30 minutach, by cieszyć się zdrowo wyglądającymi, błyszczącymi włosami. Zawarta w soku z rzeżuchy siarka pozwala także zwalczać problemy skórne, jak trądzik, łojotok czy stany zapalne – należy jednak używać go z rozwagą, by uniknąć wysuszenia skóry. W gotowych produktach możemy natomiast znaleźć wyciąg z kiełków rzeżuchy – zastosowano go na przykład w kremie do twarzy oraz szamponie do włosów przeciw zanieczyszczeniom.

Rzeżucha w kuchni – jak jeść rzeżuchę?

Rzeżucha może być świetnym dodatkiem do wielu potraw. Posiekaną jak szczypiorek można wykorzystać do zupy, sałatki, surówki czy twarożku. Sprawdzi się również jako składnik koktajli czy zamiennik szczypioru na kanapkach. Należy tylko pamiętać, że rzeżuchy nie wolno jeść za dużo, co może grozić zapaleniem pęcherza – optymalna ilość to porcja wielkości łyżeczki od herbaty.

Jak posadzić rzeżuchę? Ile rośnie rzeżucha?

Uprawa rzeżuchy w warunkach domowych nie jest trudna ani kłopotliwa. Oto najprostszy, a zarazem najpopularniejszy sposób na uprawę rzeżuchy krok po kroku:

1. Nasiona rzeżuchy przesypujemy do szklanki i zalewamy obficie wodą.
2. Odstawiamy na kilka minut, aż zaczną się kleić, podobnie jak namoczone siemię lniane.
3. Namoczone nasiona rozsmarowujemy na ligninie lub wacie umieszczonej na talerzu, tacce lub odwróconej doniczce, najlepiej z lekkim wgłębieniem.
4. Uprawę codziennie zraszamy. Lignina musi być stale wilgotna, ale nie może pływać w wodzie.
5. Rzeżucha jest gotowa do zbioru, gdy ma około 5-7 cm wysokości, czyli zwykle po upływie od 7 do 10 dni. Rzeżuchę ścinamy nożyczkami tuż nad ligniną.

By przyspieszyć kiełkowanie nasion, na pierwsze dwa dni uprawę można przykryć folią.

Rzeżucha powinna gościć na naszych stołach znacznie częściej niż tylko w święta wielkanocne. Ta niepozorna roślina jest bowiem bogatym źródłem cennych witamin i minerałów, wspierających zachowanie zdrowia i zwalczających rozmaite dolegliwości.