Sezon jesienno-zimowy sprzyja infekcjom wirusowym. W tym czasie nasz organizm wystawiony jest na wzmożone działanie niskich temperatur I osłabienie. W wyniku tego pojawić się może przeziębienie. Infekcji towarzyszą zazwyczaj symptomy w postaci bólu gardła, głowy i zatok oraz częste kichanie i złe samopoczucie. Niemniej jednak objawy te podobne są w przebiegu grypy. Z tego powodu umiejętność postawienia wstępnej diagnozy oraz znajomość przyczyn umożliwia wdrożenie odpowiedniego leczenia i szybki powrót do zdrowia. Pojawia się zatem pytanie, jakie są objawy i przyczyny przeziębienia? Jak leczyć infekcję i jak długo ona trwa?

Co to jest przeziębienie?

Przeziębienie jest schorzeniem, które atakuje organizm stosunkowo szybko. Dolegliwość spowodowana jest infekcją wirusową, dlatego objawy występują nagle i gwałtownie. Podczas przeziębienia atakowany jest zazwyczaj nos, gardło i zatoki – to pospolita infekcja górnych dróg oddechowych. Nieprzyjemne dolegliwości, które towarzyszą przeziębieniu, wpływają na znaczne obniżenie samopoczucia, pojawia się apatia i zmęczenia. Czynniki te przyczyniają się do obniżenia jakości codziennego funkcjonowania. Symptomy infekcji wirusowej zazwyczaj nie przypominają rozwoju typowej choroby. Niemniej jednak pacjenci bardzo dobrze znają swój organizm, dlatego wysuwają wniosek, że „coś mnie bierze”. Określenie to pada zazwyczaj po wystąpieniu pierwszych objawów przeziębienia i związane jest z rozwojem infekcji w organizmie.

Przeziębienie określane jest jako choroba przeziębieniowa, wirusowe zapalenie nosogardła lub wirusowe zapalenie nosogardła i zatok przynosowych. Należy zatem wskazać, że w nazwie przeziębienia zawierają się typowe objawy, wynikające z zapalenia błony śluzowej nosa, gardła oraz zatok przynosowych.

Kogo dopada przeziębienie?

Przeziębienie związane jest ściśle z porą roku. Infekcja wirusowa ma to do siebie, że najczęściej dotyka wiele osób w sezonie jesienno-zimowym. Związane jest to ze spadkiem odporności, ale również z zimnym powietrzem na zewnątrz i nagłymi zmianami temperatury, które powodują zmiany w błonie śluzowej nosa. Konsekwencją tego jest ułatwione zaatakowania przez wirusy, które przyczyniają się do osłabienia naturalnej bariery obronnej przez zakażenie. Przeziębienie u dorosłych pojawia się nawet cztery razy do roku, z kolei infekcja osoby w podeszłym wieku atakuje znacznie rzadziej – może to być tylko raz do roku. Bardzo podatną grupą na przeziębienia są dzieci, które narażone są na infekcje nawet trzy razy częściej, aniżeli dorośli. Warto również wskazać, że dorośli, którzy mają kontakt z małymi dziećmi, częściej się zarażają. 

Jak przenosi się przeziębienie?

Zakażenie wirusowe może przenosić się drogą kropelkową, podczas kontaktu z osobą zainfekowaną, która w trakcie kaszlu czy kichania powoduje rozpylenie kropelek wydzieliny z dróg oddechowych, w których zawarte są wirusy. Warto jednak wskazać, że do zarażenia może dojść również poprzez kontakt z przedmiotami codziennego użytku. Po dotykaniu przedmiotów wirusy przenoszą się poprzez dotykanie ust, okolic oczu czy nosa. Dlatego też w okresie wzmożonej zapadalności na przeziębienie niezwykle ważna jest higiena rąk.

Objawy przeziębienia

Przeziębienie zwiastuje pojawienie się zmęczenia i apatii. W niedługim czasie jednak pojawiają się typowe objawy przeziębienia – drapanie i ból w gardle oraz katar. Objawy przeziębienia są takie same, bez względu na to, jaki wirus je wywołał. Przeziębieniu towarzyszą objawy takie jak:

- suchość w nosie i w gardle,

- ból gardła i niekiedy chrypka,

- wodnista wydzielina z nosa, która czasem przeradza się w katar, na początku przezroczysty, a z czasem żółtawy bądź zielonkawy (zmiana koloru wydzieliny związana jest z obecnością leukocytów, które wysyłane są przez układ odpornościowy do walki z wirusami),

- kaszel – suchy lub mokry z odkrztuszanie wydzieliny,

- stan podgorączkowy lub gorączka, 

- dreszcze towarzyszące podniesionej temperaturze ciała, 

- nieżyt nosa,

- znaczne osłabienie i uczucie ogólnego rozbicia.

Objawy przeziębienia po nasileniu stopniowo ustępują. Niemniej jednak przesłanką do konsultacji lekarskiej jest wystąpienie duszności i/lub napadów świszczącego oddechu, a także, kiedy gorączka przekracza 38°C. Dodatkowo należy wskazać, że w przypadku, kiedy nasilony kaszel z odkrztuszeniem ropnej wydzieliny utrzymuje się dłużej niż przez kilka dni należy udać się do lekarza. Wskazaniem do konsultacji lekarskiej jestem również przeziębienie, które trwa dłużej niż 10-14 dni bądź które nasila się po 5-6 dniach trwania choroby.

Przyczyny przeziębienia

Przeziębienie spowodowane jest zakażeniem wirusowym. Najpopularniejszymi wirusami powodującymi przeziębienie są rinowirusy, koronawirusy, wirus RSV, rynowirusy, a także andenowirusy, parwowirusy. Należy jednak wskazać, że wirusów wywołujących przeziębienie może być nawet 200, z tego powodu zakażenie pojawia się nawet kilka razy do roku.

Jak leczyć przeziębienie?

Leczenie przeziębienia polega głównie na łagodzeniu jego objawów I ukierunkowane jest na działania, pozwalające uniknąć powikłań po przeziębieniu. Gorączka i ból, które towarzyszą infekcji wirusowej można łagodzić poprzez podanie paracetamolu. W stanach zaostrzenia objawów, warto zastosować działające silniej przeciwbólowo i przeciwzapalnie preparaty z ibuprofenem i naproksenem. Objawy kataru skutecznie łagodzą krople obkurczające naczynia i zmniejszające obrzęk błony śluzowej nosa. Skuteczne są spraye z wodą morską, które udrożniają drogi oddechowe, nawilżając jednocześnie wysuszone infekcją błony śluzowe. Przeziębieniu towarzyszy również męczący kaszel. Należy jednak wskazać, że nie powinno się hamować odruchu kaszlowego, gdyż kaszel umożliwia skuteczne usuwanie wydzieliny z dróg oddechowych. Z tego powodu należy sięgnąć po syropy o działaniu wykrztuśnym lub rozrzedzającym wydzielinę.

Leczenie przeziębienie powinno być połączone z domowymi sposobami. Kiedy dopada infekcja, warto zostać w domu i wypocić się. Wiele korzyści może przynieść wypoczynek i pozostanie w łóżku przez 1-2 dni. W trakcie przeziębienia I w okresie rekonwalescencji należy dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu i nie przeciążanie go. Pozytywne efekty można odczuć, stosując domową kurację. W tym znaczeniu warto pić herbatę z cytryną oraz inne napary ziołowe i owocowe. Najlepiej działają napary rozgrzewające i napotne, które wspomagają organizm w pozbywaniu się szkodliwych wirusów i produktów ich przemiany.

Jak długo trwa przeziębienie?

Przeziębienie to infekcja górnych dróg oddechowych, której objawy mijają zwykle po kilku dniach. Nie oznacza to jednak, że nie mogą utrzymywać się dłużej. W tym znaczeniu należy podkreślić, że objawy utrzymują się zazwyczaj przez 7 dni, a po 3-4 dniach osiągają największe nasilenie, po czym stopniowo ustępują. Warto jednak wskazać, że towarzyszące przeziębieniu katar i kaszel u niektórych chorych mogą utrzymywać się nawet przez 2 tygodnie. Niemniej jednak wówczas konieczna jest wizyta u lekarza i wdrożenie odpowiedniej farmakoterapii, umożliwiającej wzmocnienie odporności i szybkie pozbycie się dokuczliwych objawów przeziębienia. Warto również wskazać, że w sytuacji, kiedy objawom przeziębienia towarzyszy gorączka, bóle mięśni i stawów istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że doszło do zachorowania na grypę. Wówczas konieczna jest wizyta u lekarza i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Przeziębienie rozwija się w trzech fazach. Pierwsza z nich to faza naczyniowa przeziębienia, która trwa od trzech do pięciu dni. W tym czasie wirusy atakują organizm, który uruchamia mechanizmy obronne. W fazie tej pojawiają się pierwsze objawy przeziębienia – nieżyt nosa, katar i podwyższona temperatura ciała. Druga faza to faza komórkowa przeziębienia, podczas której dochodzi do zmian śluzu komórkowego. Organizm zaczyna się wówczas powoli odwadniać, przez to pojawia się uczucie rozbicia, apatii i braku siły. W fazie trzeciej dochodzi do zakażenia bakteryjnego, w trakcie którego wydzielina z nosa zaczyna przybierać zielonkawą barwę i ma przykry zapach, a niekiedy pojawiła się również gorączka.

Przeziębienie i grypa mają podobne symptomy, dlatego chorzy mają problemy z postawieniem wstępnej diagnozy. Umiejętność rozróżnienia objawów przeziębienia i grypy umożliwia wdrożenie odpowiedniego leczenia i dzięki temu szybszy powrót do zdrowia. W tym celu można wykonać test CRP, który pozwala odróżnić choroby wirusowe od bakteryjnych. Należy jednak wskazać, że przedłużające się przeziębienie stanowi przesłankę do konsultacji lekarskiej i zastosowania środków na silne przeziębienie.