Karczochy to warzywo cenione w wielu kuchniach świata. W Polsce wciąż je odkrywamy, jednak ze względu na ich właściwości zdrowotne oraz bogactwo składników odżywczych, coraz chętniej dodajemy je do różnych potraw.

Karczochy – skąd pochodzą?

Karczochy jako pierwsi docenili mieszkańcy krajów śródziemnomorskich, skąd zresztą pochodzi to warzywo. O karczochach już w IV wieku p.n.e. pisał Teofrast z Eresos, grecki uczony, uczeń i przyjaciel Arystotelesa. W starożytności karczochy były stosowane przede wszystkim jako naturalny, łatwo dostępny lek na problemy trawienne oraz środek regulujący pracę wątroby i nerek.

Karczochy – wartości odżywcze oraz kaloryczność

Karczochy są cennym źródłem substancji odżywczych, witamin oraz minerałów.

Karczochy – właściwości zdrowotne i lecznicze

W XX wieku naukowcy odkryli, czemu zawdzięczamy zbawienny wpływ karczochów na nasze zdrowie – substancji o nazwie cynaryna. Według badaczy odpowiada ona za hamowanie syntezy cholesterolu w wątrobie, przyspiesza usuwanie trójglicerydów i cholesterolu wraz z żółcią oraz wspiera proces przemiany cholesterolu w kwasy żółciowe. Dzięki temu karczochy pozwalają utrzymać prawidłowy poziom cholesterolu w organizmie oraz pomagają zapobiegać zmianom miażdżycowym, które najczęściej pojawiają się w tętnicach dużego układu krążenia. Cynaryna wspiera też leczenie schorzeń układu pokarmowego – zaburzeń trawienia czy zespołu jelita drażliwego – oraz przyczynia się do regeneracji i poprawy ukrwienia wątroby.

Karczochy zawierają także wiele antyoksydantów: kwercetynę, rutynę, antocyjany, kwas galusowy, luteolinę, kwas kawowy, kwas chlorogenowy, sylimarynę oraz wymienioną już cynarynę. Stanowią one naturalną barierę dla wolnych rodników, dlatego są częstym polecane w ramach profilaktyki chorób nowotworowych. Za sprawą obecności antyoksydantów, karczochy opóźniają również procesy starzenia.

Karczochy mogą być też sprzymierzeńcem osób chorujących na cukrzycę. Zawierają one inulinę – znajdziemy ją także w topinamburze – która pomaga zachować prawidłowy poziom cukru we krwi. W karczochach znajdziemy również kwas chlorogenowy, który zwiększa tolerancję glukozy i ogranicza wchłanianie cukrów w przewodzie pokarmowym. Warto przy tym wspomnieć, że warzywa te mają bardzo niski indeks glikemiczny – wynosi on 18.

Karczochy sprawdzą się też jako element diety odchudzającej. Mają niską kaloryczność, niskie stężenie tłuszczu i zawierają dużą błonnika, dzięki czemu sprzyjają redukcji masy ciała. Wspierające odchudzanie właściwości karczochów są także zasługą:

• cynaryny – usprawnia procesy trawienna i przyspiesza metabolizm lipidów;
• inuliny – posiada zdolność wiązana dużych ilości wody, a następnie pęcznienia w żołądku, zapewniając uczucie sytości na długi czas;
• kwasu chlorogenowego – jako antyoksydant zmniejsza absorpcję cukrów w przewodzie pokarmowym;
• niacyny – czyli witaminy B3, która uczestniczy w procesie przemiany węglowodanów i kwasów tłuszczowych.

Karczochy – właściwości kosmetyczne

Wyciąg z karczochów jest wykorzystywany jako składnik kosmetyków do pielęgnacji cery trądzikowej – zawarta w tych warzywach cynaryna wykazuje właściwości antybakteryjne i przeciwzapalne, natomiast witaminy z grupy B zapobiegają powstawaniu łojotoku skórnego. Ekstrakt z karczocha może być również składnikiem preparatów przeznaczonych do leczenia schorzeń dermatologicznych – egzemy, łuszczycy czy pokrzywki.

Karczochy w suplementach diety

By korzystać z dobroczynnych właściwości karczochów, możemy sięgnąć też po dostępne w aptekach suplementy diety. Łatwe do połknięcia kapsułki z wyciągiem z karczocha, korzystnie wpływa na funkcjonowanie układu pokarmowego i wspomagają usuwanie szkodliwych produktów przemiany materii z organizmu. Informację dotyczącą zalecanego dawkowania suplementów z karczochem zawsze znajdziemy na opakowaniu produktu.

Najlepsze przepisy z karczochem

Karczochy dużą popularnością cieszą się zwłaszcza we Włoszech. Coraz częściej goszczą także na polskich stołach, choć wiele osób wciąż nie wie, do czego tak właściwie może wykorzystać to warzywo. Świetną propozycją na dobry początek są pieczone karczochy oraz sałatka z karczochami.

Pieczone karczochy z parmezanem – przepis

Lista składników:

• kilka karczochów (w zależności od liczby osób);
• oliwa z oliwek,
• starty parmezan,
• sok z cytryny,
• sól i pieprz.

Karczochy odpowiednio oprawiamy, a następnie wkładamy do gotującej się wody z sokiem z cytryny – na 1 karczocha powinno przypadać około 1 litr wody. Warzywa gotujemy przez około 35 minut, aż zmiękną. Odcedzamy karczochy i układamy w naczyniu żaroodpornym wysmarowanym oliwą z oliwek. Doprawiamy solą i pieprzem, posypujemy starym parmezanem i pieczemy przez około 5-8 minut w 180 stopniach.

Sałatka z karczochami i serem feta – przepis

Lista składników:

• słoiczek karczochów w zalewie,
• główka sałaty lodowej,
• 300 g pomidorków koktajlowych,
• słoiczek czarnych oliwek (drylowanych),
• kostka sera feta,
• mała czerwona cebula,
• oliwa z oliwek,
• ocet balsamiczny,
• świeże liście bazylii,
• sól i pieprz.

Wszystkie warzywa i ser kroimy według upodobań, a następnie przyprawiamy, dodając do nich oliwę, ocet balsamiczny, sól i pieprz.

Karczochy są cenione już nie tylko przez mieszkańców basenu Morza Śródziemnego. Coraz częściej sięgamy po nie również w Polsce, zarówno w poszukiwaniu nowych, wyjątkowych smaków, jak i w trosce o kondycję naszego organizmu.