ADHD – objawy, przyczyny i leczenie. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej u dzieci i dorosłych

ADHD – objawy, przyczyny i leczenie. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej u dzieci i dorosłych - zdjęcie

ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej, to ogólna nazwa zaburzeń zachowania należących do najczęściej występujących u dzieci i młodzieży problemów psychiatrycznych. Jak objawia się ADHD, czym jest spowodowane i jak wygląda leczenie?

Czym jest zespół nadpobudliwości psychoruchowej ADHD?

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej, w skrócie ADHD, to neurorozwojowe zaburzenia psychiczne powodujące deficyty uwagi, hiperaktywność, nadpobudliwość ruchową lub impulsywność. Pierwsze symptomy ADHD można zauważyć dość wcześnie – zazwyczaj przed ukończeniem przez dziecko 5. roku życia.

Choć ADHD występuje częściej u chłopców, należy podkreślić, że zespół nadpobudliwości psychoruchowej dotyczy w podobnym stopniu obu płci. Jednak o ile u chłopców z reguły dominują objawy nadpobudliwości, u dziewczynek przeważają zaburzenia koncentracji, przez co bywają one błędnie diagnozowane.

ADHD jest rozpoznawane u 4-8% w wieku wczesnoszkolnym, ale w kolejnych grupach wiekowych wartość ta maleje blisko o połowę. Niektóre cechy zespołu nadpobudliwości psychoruchowej mogą jednak utrzymywać się nawet po osiągnięciu dorosłości.

Jak rozpoznać ADHD? Najczęstsze objawy

Objawy ADHD obejmują przede wszystkim zaburzenia uwagi i koncentracji, porywczość oraz nadruchliwość. Jakie zachowania dziecka mogą świadczyć o wystąpieniu zespołu nadpobudliwości psychoruchowej?

Rodzaj objawów

Charakterystyka

Zaburzenia uwagi i koncentracji

U dziecka z ADHD obserwuje się trudności w skupieniu uwagi, brak dbałości o szczegóły, roztargnienie, częste zapominanie o czymś i brak odpowiedniej organizacji. Dziecko sprawia wrażenie, jakby nie słuchało, co się do niego mówi. Często jest rozkojarzone, przez co popełnia błędy. Nie potrafi skupić się na wykonywaniu zadań i odkłada je na ostatnią chwilę. Dziecko często gubi przedmioty i nie jest w stanie przypomnieć sobie, gdzie je zostawiło. Unika też wykonywania czynności wymagających zaangażowania i koncentracji.

Porywczość

Dziecko z ADHD jest niecierpliwe, próbuje skupiać uwagę innych na sobie, często podejmuje ryzykowne działania. Wyraża emocje i myśli bez zastanowienia, nie biorąc pod uwagę ewentualnych konsekwencji. Podczas zadań i zabaw grupowych nie umie cierpliwie czekać na swoją kolej, często przeszkadza innym.

Nadruchliwość

Dziecko z ADHD jest w ciągłym, ale zwykle bezcelowym ruchu. Nawet w sytuacjach, w których powinno pozostać w jednym miejscu, szybko zaczyna się wiercić czy bawić. Często zachowuje się niestosownie do okoliczności, nie jest w stanie powstrzymać się od mówienia, podczas zabawy jest głośne, a odpoczynek w ciszy i spokoju sprawia mu trudności. Ma problemy z kontynuowaniem rozpoczętych zadań i zarzuca ich wykonanie.


Warto jednak zaznaczyć, że symptomy te mogą występować u każdego dziecka z innym nasileniem.

Co może być przyczyną występowania ADHD?

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej może mieć wiele przyczyn – zazwyczaj trudno jest wskazać jeden, konkretny czynnik powodujący ADHD. Na występowanie zaburzeń wpływ mogą mieć:

  • predyspozycje genetyczne,
  • urazy doznane w trakcie ciąży,
  • mała waga urodzeniowa,
  • niedotlenienie dziecka podczas porodu i inne urazy okołoporodowe.

Za pojawienie się zespołu nadpobudliwości psychoruchowej odpowiadać mogą również szkodliwe czynniki, które już w czasie ciąży doprowadziły do zaburzeń rozwoju lub uszkodzenia centralnego układu nerwowego u dziecka. Są to przede wszystkim:

  • palenie papierosów przez kobietę w ciąży,
  • picie alkoholu przez ciężarną,
  • zażywanie substancji psychoaktywnych przez matkę,
  • ekspozycja na pestycydy, zatrucia metalami ciężkimi.

Dość powszechnie uważa się także, że ADHD jest powodowane przez błędy wychowawcze. Jak jest naprawdę? Nieprawidłowości w środowisku rodzinnym nie są bezpośrednią przyczyną ADHD, ale w przypadku dzieci predysponowanych do tego typu zaburzeń mogą mieć wpływ na to, kiedy się one ujawnią i jaki będą miały przebieg. Do niekorzystnych czynników wychowawczych zalicza się:

  • zaniedbania ze strony rodziców lub opiekunów,
  • niestabilność środowiska rodzinnego (np. rozwód rodziców),
  • przemoc wobec dziecka.

Jak prawidłowo diagnozować ADHD?

Właściwe rozpoznanie ADHD wymaga współpracy kilku specjalistów – przede wszystkim psychologa, psychiatry i pediatry, a niekiedy też neurologa dziecięcego. Ważnym elementem postępowania jest wnikliwy wywiad z rodzicami dotyczący funkcjonowania dziecka w domu, szkole i w gronie rówieśników. W ramach diagnostyki wykonuje się również testy mające na celu ocenę intelektualną dziecka, zdolność zapamiętywania, koncentracji i kojarzenia oraz sprawność i koordynację ruchową.

Niezwykle istotne jest, by przed postawieniem rozpoznania wykluczyć inne schorzenia natury psychicznej, które mogą dawać podobne objawy, takie jak zaburzenia lękowe, zaburzenia zachowania, problemy adaptacyjne, upośledzenie umysłowe, nerwica natręctw czy choroba afektywna dwubiegunowa. Należy jednak mieć na uwadze, że u dzieci z ADHD nierzadko równolegle występuje dodatkowa dolegliwość o podłożu psychicznym – najczęściej dysleksja, zaburzenia lękowe i zaburzenia zachowania. Ponadto należy uzyskać pewność, że obserwowane symptomy nie są efektem zaburzeń neurologicznych i somatycznych, w tym działań niepożądanych leków, zaburzeń wzroku lub słuchu, padaczki czy schorzeń tarczycy.

W jaki sposób leczone jest ADHD?

Schemat leczenia ADHD obejmuje zazwyczaj z kilku elementów. Może on składać się z:

  • psychoterapii,
  • terapii rodzinnej,
  • terapii dziecka w grupie rówieśniczej,
  • zajęć psychoedukacyjnych dla rodziców,
  • leczenia farmakologicznego.

Program terapii jest opracowywany indywidualnie przy uwzględnieniu wieku dziecka, ogólnego stanu zdrowia, rodzaju występujących objawów oraz podatności na poszczególne działania terapeutyczne. Niekiedy wspomagająco stosuje się leki i suplementy poprawiające koncentrację. Mogą to być kapsułki z kwasami tłuszczowymi omega-3 i omega-6 oraz EPA, które dodatkowo wspierają pracę mózgu i redukują zaburzenia uwagi, impulsywność oraz nadpobudliwość. Inne rozwiązanie to kapsułki z ekstraktem z liści bacopy drobnolistnej, które wspomagają funkcjonowanie mózgu, zwiększają zdolności koncentracyjne i poprawiają pamięć. W przypadku zaburzeń snu i rytmu dobowego czasem zaleca się przyjmowanie melatoniny, która wydłuża sen i podnosi jakość nocnego odpoczynku.

Do czego może prowadzić ADHD?

Podobnie jak w przypadku wielu innych zaburzeń, także nieleczone ADHD może prowadzić do powikłań zdrowotnych i emocjonalnych. Trudności w szkole, słabsze wyniki czy odrzucenie przez rówieśników mogą powodować obniżenie poczucia własnej wartości i problemy emocjonalne. Z kolei nieleczone ADHD u osób dorosłych może skutkować kłopotami natury osobistej i zawodowej. Wśród najczęstszych powikłań zdrowotnych zespołu nadpobudliwości psychoruchowej wymienia się:

  • uzależnienie od papierosów, alkoholu i narkotyków,
  • zaburzenia lękowe i depresyjne,
  • objadanie się prowadzące do otyłości,
  • kłopoty ze snem,
  • próby samobójcze.

Zaburzenia zachowania będące wynikiem ADHD są jednymi z częstszych przyczyn wizyt dzieci i młodzieży u psychologa lub psychiatry. Objawów mogących świadczyć o wystąpieniu zespołu nadpobudliwości psychoruchowej należy ich bagatelizować – nieleczony może spowalniać rozwój dziecka oraz powodować liczne problemy emocjonalne i osobiste w dorosłym życiu.


Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Serce i układ krążenia

Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...

Układ rozrodczy i moczowy

Ulubione pozycje seksualne kobiet - 10 pozycji seksualnych, które dają niezapomniane doznania
Seks odgrywa bardzo ważną rolę w życiu zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Umacnia związek, pozwala lepiej poznać swoje ciało i zaspokoić skrywane pragnienia....

Układ pokarmowy

Bulgotanie w brzuchu i przelewanie w jelitach – objawy, przyczyny, leczenie
Bulgotanie, przelewanie się, dziwne, głośne burczenie i przewracanie w brzuchu to nie tylko kłopotliwe i krępujące, ale również niepokojące objawy. Mogą wystąpić zarówno w dzień, jak i w nocy. Zazwyczaj stanowią całkowicie niegroźny ...

Dieta i odchudzanie

Owoc kaki (persymona): wartości odżywcze, prozdrowotne i składniki aktywne
Owoc kaki, czyli persymona, to niesamowity produkt spożywczy, który wciąż bardzo rzadko gości na europejskich talerzach. To egzotyczny owoc o charakterystycznym smaku, który stale zyskuje na popularności wśród dietetyków ora...

Informacje dla pacjenta

Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o preparatach na uspokojenie to jednym z popularniejszych, wydawanych z przepi...

Informacje dla pacjenta

Wysoki puls – przyczyny, objawy jak prawidłowo zmierzyć?
Puls, inaczej tętno, określa ilość uderzeń serca na minutę, czyli częstotliwość bicia serca. Jego wartość jest dla człowieka zdrowego ściśle określana i nie powinna być ani za niska, ani zbyt wysoka. Każde odchylenie od normy wymaga ...

Odporność, wzmocnienie organizmu

Goździki: zdrowotne właściwości i zastosowanie. Na co pomaga olejek i napar z goździków?
Przyprawy znane są już od setek tysięcy lat nie tylko jako aromatyczny dodatek do potraw, ale również odżywczy element diety, które może stać się niezastąpioną pomocą w przypadku wielu schorzeń....

Przeziębienie i grypa

Krztusiec (koklusz) – jakie są objawy i jak leczyć?
Krztusiec jest ostrą w przebiegu chorobą zakaźną układu oddechowego wywoływaną przez bakterie. Głównym objawem klinicznym są nawracające napady silnego kaszlu, które prowadzą do utrudnienia oddychania. Czym jest krztusiec (k...

Serce i układ krążenia

Dieta na obniżenie cholesterolu - 10 produktów, które pomagają zbić cholesterol
Obecność zbyt wysokiego poziomu cholesterolu LDL we krwi jest zjawiskiem cywilizacyjnym. Z hipercholesterolemią zmaga się coraz większa część społeczeństwa, a do rozwoju problemu przyczyniają się czynniki zewnętrzne, jak nisko odżywcza dieta oraz mało...

Kosmetyki i uroda

Jak stać się przystojnym mężczyzną w kilku prostych krokach?
W dzisiejszych czasach powszechnie uznaje się, że nie tylko kobiety powinny dbać o swój wygląd zewnętrzny. Wymaga się tego również od mężczyzny - coraz więcej osób zwraca na to uwagę zarówno w kontaktach towarzyskich, jak i&...

Ciąża i dziecko

Jakie witaminy i minerały powinny dostarczać kobiety w ciąży?
Dostarczanie organizmowi odpowiedniej liczby składników odżywczych i mineralnych w trakcie ciąży jest niezwykle istotne dla zdrowia mamy i rozwoju dziecka. Nie jest to jednak proste...

Zdrowy tryb życia

Zbliża się wiosna... Czy dopadnie nas przesilenie?
Choć do wiosny jeszcze kilka miesięcy, warto już dzisiaj pomyśleć o tym, w jaki sposób się przygotować i zadbać o dobre samopoczucie, gdy nadejdzie. Poznaj sprawdzone wskazówki!...

Układ rozrodczy i moczowy

Niedoczynność tarczycy a zajście w ciążę - normy TSH, badanie i sposoby obniżenia wysokiego TSH i prolaktyny
Planujesz ciążę, ale martwią Cię wyniki TSH i prolaktyny? Wysokie TSH może wskazywać na niedoczynność tarczycy, która wpływa na płodność i przebieg ciąży. Dowiedz się, jakie są normy, jakie badania warto wykonać......

Choroby skóry

Swędzenie skóry głowy – przyczyny i sposoby leczenia podrażnienia
Swędzenie skóry głowy to powszechny problem, który może wpływać na komfort życia codziennego. Objawy takie jak pieczenie, uczucie napięcia, a nawet obecność krostek czy łuszczen...

Informacje dla pacjenta

Dlaczego warto stosować żele intymne podczas stosunku seksualnego?
Żele intymne, powszechnie znane jako lubrykanty początkowo swoje zastosowanie miały jedynie w gabinetach lekarskich. Służyły one do ułatwienia poślizgu przyrządów lekarskich przeznaczonych do badania kobiety bądź męż...

Kosmetyki i uroda

Dezodorant czy antyperspirant?
Dezodorant czy antyperspirant - zastanawiasz się, co wybrać? Poznaj najważniejsze cechy obu produktów, by wybierać świadomie i w zgodzie ze swoimi potrzebami!...

Dieta i odchudzanie

Rola pokrzywy w oczyszczaniu organizmu
Pokrzywa  jest bogatym źródłem witamin i minerałów. Dowiedz się, jakie ma właściwości oraz w jaki sposób można ją wykorzystać, by służyła zdrowiu....

Choroby nowotworowe

Czerniak, jego objawy oraz diagnostyka
Czerniak to jeden z groźniejszych nowotworów, który najczęściej występuje u osób w średnim wieku. Sprawdź, co musisz o nim wiedzieć i jak go rozpoznać!...

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem