Zgaga – skąd się bierze i jak ją leczyć?

Na zgagę cierpi wiele osób, ale mało kto decyduje się z jej powodu odwiedzić lekarza. Wydaje się, że jest to przypadłość uciążliwa, ale w gruncie rzeczy niegroźna. Rzeczywiście, w wielu przypadkach, aby pozbyć się dolegliwości, wystarczy zmienić styl odżywiania. Ale zgaga może też świadczyć o poważniejszych chorobach.

Skąd się bierze zgaga?

Zgaga to jedna z najczęściej występujących przypadłości ze strony układu pokarmowego. Objawia się nieprzyjemnym pieczeniem w przełyku, któremu często towarzyszą także nudności, ospałość, palący ból w nadbrzuszu i za mostkiem, kwaśne odbijanie oraz cofanie treści żołądkowej do przełyku. Najczęściej są to dolegliwości sporadyczne, będące efektem przeciążenia żołądka i zbyt dużej ilości kwasu. Nadmiar jedzenia powoduje wzrost ciśnienia w jamie brzusznej, a to może doprowadzić do cofania się treści pokarmowej do przełyku wbrew perystaltyce. Podwyższone ciśnienie w jamie brzusznej jest przyczyną zgagi u osób otyłych i kobiet w ciąży. Zgagę może wywołać przede wszystkim nieodpowiednia dieta. Dolegliwościom sprzyja:

• żywność przetworzona
• słodycze (przede wszystkim czekolada)
• duża ilość przypraw
• alkohol oraz kofeina (także cola)
• cytrusy
• tłuste potrawy
• nieregularne spożywanie posiłków
• pomidory
• mięta
• orzeszki ziemne
• używki
• stres
• nadwaga

Reakcje organizmu są jednak indywidualne – jednym nie służy kawa czy słodycze, innym kwaśne owoce.

Sposoby na zgagę

Chcąc pozbyć się zgagi, trzeba przede wszystkim zaobserwować, jakie produkty wywołują dolegliwości i unikać ich, a ponadto nie dopuszczać do przejedzenia. Warto pamiętać o kilku zasadach:  

• Jedz częściej, w mniejszych porcjach
• Nie najadaj się przed snem (ostatni posiłek powinien być lekki i spożyty najpóźniej 2 godziny przed snem)
• Po bardziej obfitym posiłku dobrze jest wybrać się na spacer - nie należy natomiast uprawiać ćwiczeń fizycznych
• Zrezygnuj z kawy i alkoholu
• Ogranicz picie mocnej herbaty
• Odstaw słodycze i napoje gazowane
• Nie jedz tłusto
• Zrezygnuj z używek
• Jedz powoli
• Nie kładź się po posiłku i nie jedz w pozycji półsiedzącej

Szybką ulgę w dolegliwościach przyniosą popularne środki na zgagę i nadkwaśność, dostępne bez recepty. Najczęściej są to preparaty zobojętniające kwasy żołądkowe . Występują w formie kapsułek, tabletek musujących, pastylek do ssania lub zawiesiny. Najbardziej poleca się tzw. inhibitory pompy protonowej (np. Bioprazol ), ze względu na małe prawdopodobieństwo wystąpienia skutków ubocznych oraz dużą skuteczność.

Domowe sposoby na zgagę

Wśród domowych sposobów na zgagę wymienia się m.in. wypicie szklanki mleka. Chociaż metoda ta łagodzi doraźnie objawy, zarazem pobudza produkcję kwasu solnego, co powoduje, że zgaga atakuje ze zdwojoną siłą. Specjaliści polecają raczej:

• kisiel z siemienia lnianego (do spożywania 2 razy dziennie)
• gotowane owoce jałowca (łyżka wywaru po posiłku)
• sok z ziemniaka (2 łyżeczki 2 razy dziennie przed posiłkiem)
• ciepłą wodę z dodatkiem miodu i octu jabłkowego (należy wypić, gdy tylko pojawi się zgaga)
• napar ze zmielonego korzenia arcydzięgla lekarskiego (pół szklanki 3 razy dziennie, po posiłku)
• herbatkę z łyżeczki startego korzenia imbiru lub 2 łyżeczek kminu rzymskiego (wystarczy zalać szklanką wrzątku i parzyć 10 minut)

Zgaga a refluks

Jeśli zgaga dokucza po każdym (niekoniecznie obfitym czy ciężkim) posiłku, a nawet w nocy, w ustach pojawia się dodatkowo gorzki lub kwaśny posmak, a po posiłku męczy nas kaszel, prawdopodobnie jest to objaw poważniejszego problemu – najczęściej choroby refluksowej. Refluks, czyli cofanie treści pokarmowej do przełyku, incydentalnie zdarza się każdemu (na przykład po obfitym posiłku lub przy próbie uprawiania sportu z pełnym żołądkiem). Jednak refluks żołądkowo-przełykowy może mieć podłoże chorobowe.  Wówczas  pojawia się po każdym posiłku, przy pochylaniu się, a nawet w pozycji leżącej.  Wśród przyczyn wymienia się:

• niewydolność zwieracza przełyku
• zapalenie przełyku
• niedobór wydzielania śliny
• przepuklinę rozworu przełykowego
• wzmożoną produkcja kwasu żołądkowego

Jeśli zgaga jest silna i dokucza częściej niż 3 razy w tygodniu, jest to sygnał, by udać się do lekarza i wykonać niezbędne badania. Nieleczona może doprowadzić do choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. U osób po 40 roku życia (zwłaszcza palaczy z wysokim ciśnieniem i cholesterolem), zwiększa też ryzyko zachorowania na choroby serca. Zgaga uważana jest za jedną z chorób cywilizacyjnych, u której podłoża leży stres i niezdrowy tryb życia. Warto jej przeciwdziałać i nie lekceważyć uciążliwych objawów.