Oparzenia to urazy, które zazwyczaj nie zagrażają życiu, należą jednak do tych najbardziej nieprzyjemnych. Rany są wyjątkowo bolesne, goją się powoli i pozostawiają po sobie brzydkie blizny. Oparzeniom często ulegają dzieci ze względu na brak obeznania i ostrożności – nie wiedzą lub nie pamiętają, że żelazko czy kuchenka parzą. Ale również dorosłym zdarza się oparzyć pryskającym z patelni tłuszczem albo wrzątkiem. Niezależnie od rodzaju i stopnia oparzenia, kluczowa warunkiem uniknięcia poważnych konsekwencji jest szybka reakcja. Czynniki powodujące oparzenia mogą być różne (temperatura, światło słoneczne, związki chemiczne, elektryczność, a także tarcie oraz kontakt z parzącą rośliną lub zwierzęciem). Najczęściej występują te termiczne, wywołane przez kontakt z ogniem lub gorącym przedmiotem.
Stopnie oparzeń
Wyróżniamy trzy stopnie oparzenia (bez względu na przyczynę), biorąc pod uwagę głębokość i liczbę uszkodzonych warstw skóry. Oparzenia I stopnia dotyczą tylko naskórka. Charakteryzują się bolesnym obrzękiem i rumieniem, nie pojawiają się natomiast pęcherze, a rana goi się po kilku dniach i nie pozostawia śladów. Oparzenia II stopnia obejmują także część skóry. W ciągu doby występują pęcherze, ból jest bardziej dokuczliwy, a leczenie trwa ok. 2 tygodni. Jeżeli oparzenie obejmuje nie więcej niż 2% ciała (I lub II stopnia) nazywa się lekkim. Oparzenia II stopnia sięgają całej grubości skóry. Następuje wówczas uszkodzenie receptorów nerwowych – nie ma reakcji na kłucie czy dotyk, a silny ból odczuwalny jest na brzegach oparzonego miejsca. Sama rana jest biała lub szarawa, sucha i bez pęcherzy, czasem pojawiają się strupy. Takie oparzenia zawsze zostawiają głębokie blizny.
Podstawowe zasady
Pierwsza myśl, jaka pojawia się w przypadku oparzenia brzmi: natychmiast schłodzić poparzone miejsce. I to jest najważniejsza reguła postępowania niezależnie od rodzaju i stopnia urazu. Najlepsza do tego będzie zimna, bieżąca woda, ale można też użyć herbaty lub mleka (pod warunkiem, że będą schłodzone), nie nadaje się natomiast lód ani śnieg. Dzięki temu prostemu zabiegowi odczujemy ulgę i zapobiegniemy dalszemu uszkodzeniu tkanki. Oparzone miejsce należy schładzać minimum przez 15 minut (w przypadku oparzenia II stopnia – 30 minut, a przy oparzeniach ciężkich tylko kilka – w przeciwnym wypadku może dojść do wyziębienia), a następnie ostrożnie osuszyć gazą jałową i założyć suchy, czysty opatrunek. Można też użyć specjalnego opatrunku hydrożelowego. Natychmiast po wypadku należy zdjąć ubranie (jeśli jest taka potrzeba rozciąć, a przylgniętą odzież odciąć wokół rany) i wszelką biżuterię (najlepiej pod bieżącą wodą), by uniknąć martwicy tkanek w razie spuchnięcia (jeśli opuchlizna już wystąpiła, bransoletki czy pierścionki staramy się rozciąć). Trzeba także pamiętać o tym, czego absolutnie nie wolno robić. Po pierwsze nie przyjmować żadnych środków doustnych, nie dotykać rany i nie zrywać przylgniętej do ciała odzieży. Po drugie nie przekłuwać i nie zrywać pęcherzy - obnażenie uszkodzonej skóry sprzyja zakażeniom. Ponadto nie wolno smarować oparzonego miejsca żadnymi kremami, maściami, kurzym białkiem, masłem czy innymi tłuszczami (zapomnijmy o wskazówkach babć) – wszystkie te substancje również mogą spowodować zakażenie, zwłaszcza w ciągu pierwszych 24 godzin. Po upływie dobry można zastosować np. maść propolisową (pomoże w oparzeniach I stopnia). Do opatrzenia rany można użyć spirytusu albo czystej wódki, ale tylko przy oparzeniach I stopnia (nasączony wacik przykładamy do skóry i zostawiamy na kilka minut – taki okład zadziała odkażająco i przeciwbólowo.) W przypadku rozległych oparzeń nie należy podawać płynów ani jedzenia – trzeba też pamiętać, że poszkodowany nie może zostać bez opieki. Jeżeli zaobserwujemy objawy wstrząsu takie jak szybkie tętno, pobudzenie oraz blada, spocona skóra, kładziemy poszkodowanego na wznak z uniesionymi kończynami dolnymi. Wstrząs towarzyszy zwykle ciężkim przypadkom (rozległe oparzenie), w których konieczne jest jak najszybsze wezwanie pogotowia.
