Zespół Cushinga – gdy hormony stają się wrogiem. Objawy, przyczyny, leczenie

Zespół Cushinga – diagnostyka. Jak wykryć chorobę?

Na początkowych etapach rozwoju choroby pacjenci skarżą się najczęściej na występowanie pojedynczych objawów zespołu Cushinga. Wraz z rozwojem zaburzenia zwiększa się liczba obserwowanych symptomów. W pierwszej kolejności najlepiej udać się do lekarza pierwszego kontaktu, który wykluczy zespół Cushinga spowodowany przyjmowaniem leków z grupy glikokortykosteroidów. Po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu oraz po przeanalizowaniu przyjmowanych środków farmakologicznych, także tych dostępnych bez recepty, lekarz może wystawić skierowanie do endokrynologa.

Kolejne etapy diagnostyki polegają na zbadaniu poziomu stężenia kortyzolu. W tym celu przeprowadza się test hamowania z użyciem deksametazonu, dobowego wydzielenia kortyzolu oraz sprawdza się wieczorne stężenie hormonu we krwi lub ślinie. Jak rozpoznać zespół Cushinga? Badania pomocnicze obejmują również tomografię komputerową, rezonans magnetyczny oraz USG tarczycy.

Typy zespołu Cushinga

Endogenny zespół Cushinga

Zespół Cushinga można podzielić na dwa podstawowe rodzaje związane z etiologią objawów. Typ endogenny dzieli się następnie na postać ACTH zależną i ACTH niezależną. W ponad 80% przypadków mówimy o postaci wtórnej, czyli ACTH zależnej. Związana jest z zaburzeniem pracy przysadki mózgowej, która wytwarza zbyt duże ilości hormonu adrenokortykotropowego, pobudzając tym samym nadmierną produkcję kortyzolu. W przypadku postaci pierwotnej ACTH niezależnej najczęściej pacjenci cierpią na guzy i zmiany rozrostowe nadnerczy oraz mutacje receptora melanokortynowego.

Egzogenny zespół Cushinga

Najczęściej występującym rodzajem jest jednak egzogenny zespół Cushinga. Pojawia się w wyniku zbyt długiego przyjmowania leków przeciwzapalnych z grupy glikokortykosteroidów. Najczęściej stosowane są one do leczenia objawów alergii, astmy, sarkoidozy, choroby zwyrodnieniowej oraz dolegliwości neurologicznych. Jatrogenny zespół Cushinga może wystąpić w wyniku przyjmowania zastrzyków, tabletek i maści z GKS.

Zespół Cushinga – leczenie farmakologiczne i operacyjne

Czy zespół Cushinga jest wyleczalny? W przypadku pierwotnej i wtórnej postaci endogennej może zajść konieczność chirurgicznego usunięcia guza nadnerczy lub guza przysadki mózgowej, które odpowiadają za nadprodukcję kortyzolu. Warto pamiętać o tym, że nadprodukcja hormonu GKS prowadzi do znacznego zaburzenia funkcjonowania całego organizmu, znacznie zwiększając ryzyko wystąpienia poważnych chorób, w tym nadciśnienia tętniczego, osteoporozy oraz cukrzycy. Terapia prowadzi do ustąpienia objawów. Nie zapominaj jednak o regularnych badaniach endokrynologicznych. Jak na ryzyko zgonu wpływa zespół Cushinga? Śmiertelność w ciągu 5 lat może dotyczyć nawet połowy pacjentów w przypadku niepodjęcia wymaganego leczenia.

Dieta przy zespole Cushinga – jak zbilansować swoje posiłki?

O czym jeszcze pamiętać w czasie terapii zespołu Cushinga? Leczenie chirurgiczne warto uzupełnić odpowiednią dietą. Podwyższenie stężenia kortyzolu negatywnie wpływa na gospodarkę węglowodanową, znacznie podnosząc ryzyko wystąpienia cukrzycy. Jak prawidłowo skomponowany jadłospis wpływa na zespół Cushinga? Dieta może ułatwić przede wszystkim zachowanie równowagi lipidowej i glukozowej. Należy podkreślić jednak, że sposób odżywiania nie wpływa bezpośrednio na leczenie samej choroby.