Krwiak mózgu – przyczyny, rodzaje, leczenie. Po jakim czasie występują objawy?

Krwiak mózgu  - zdjęcie
Występowanie krwawienia środczaszkowego jest stanem, który może zagrażać życiu. Najczęściej stanowi następstwo urazu głowy. U pacjentów, u których rozwinął się krwiak śródczaszkowy objawy rozpoczynają się od 12 do 72 godzin po zdarzeniu. Szybka interwencja medyczna pozwala zapobiec wystąpieniu nieodwracalnych uszkodzeń mózgu.
 

Kluczowe wnioski z artykułu:

  1. Krwiak mózgu jest stanem zagrażającym zdrowiu, dlatego urazy głowy powinny być skonsultowane ze specjalistami.
  2. Rokowanie w przypadku krwiaków mózgu jest zależne od jego lokalizacji, a także wystąpienia powikłań przed wdrożeniem leczenia.
  3. Obecność krwiaków mózgu potwierdzana jest za pomocą badań obrazowych, a o ich obecności świadczy niedawny uraz głowy i ogólne objawy charakterystyczne dla tej patologii.
  4. Większość pacjentów, u których został zdiagnozowany krwiak mózgu, po okresie rekonwalescencji wraca do dawnej sprawności.

Zachęcamy do zapoznania się z artykułem o: wstrząsie anafilaktycznym.

Co to jest krwiak mózgu? Różnice między krwiakami a siniakami

Krwiak mózgu (zamiennie: krwiak wewnątrzczaszkowy, krwiak śródczaszkowy) to jeden z najpoważniejszych skutków urazu głowy. Dochodzi wówczas do wynaczynienia krwi w obszarze tkanki mózgowej, pomiędzy zewnętrzną i wewnętrzną oponą mózgu albo pod oponą twardą. Miejsce ich występowanie stanowi główny wyznacznik dokonywanej kwalifikacji. W zależności od rodzaju naczynia, krew gromadzi się w różnym tempie i pochodzi z żyły lub tętnicy. Należy podkreślić, że krwiak na głowie od uderzenia nie jest tym samym, co krwiak śródczaszkowy, choć może alarmować o ryzyku urazu mózgu.

Z kolei siniaki i stłuczenia to o wiele częstsze urazy powstające w wyniku uszkodzenia małych naczyń krwionośnych. Są one płaskie i ich znakiem charakterystycznym jest odbarwiony obszar na skórze. Wraz z procesem gojenia zmienia swój kolor. Zazwyczaj ustępują samoistnie bez konieczności interwencji medycznej. W odróżnieniu od krwiaków są mniej poważnymi zmianami. Krwiaki doprowadzają do powstania opuchlizny w miejscu urazu, co stanowi dodatkowe zagrożenie w mózgowiu.

3 rodzaje krwiaków mózgu: nadtwardówkowy, podtwardówkowy, podpajęczynówkowy

Wyróżnione zostały trzy rodzaje krwiaków mózgu. Są to:

  • krwiak podtwardówkowy,
  • krwiak nadtwardówkowy,
  • krwiak śródmózgowy.

Krwiak nadtwardówkowy (nadoponowy) stanowi konsekwencję wylewu do krwi do przestrzeni znajdującą się pomiędzy kością czaszki a oponą twardą. Każda minuta wylewu krwi stanowi ogromne zagrożenie dla zdrowia, ponieważ gromadzona krew zaczyna wywierać ucisk na mózg, co może doprowadzić do pęknięcia tętnicy oponowej. Krwiak nadtwardówkowy objawia się występowaniem tzw. przejaśnienia świadomości, czyli po początkowej utracie przytomności następuje jej odzyskanie, co może trwać nawet kilka godzin, a następnie ponownie ją traci. Osoby z tym rodzajem krwiaka są kwalifikowane na operację, aby uniknąć śpiączki mózgowej. W przypadku niewielkiego krwiaka możliwe jest jej uniknięcie, jednak konieczne jest leżenie i przyjmowanie leków, które uniemożliwiają narastanie ciśnienia wewnątrzczaszkowego.

Krwiak podtwardówkowy (podoponowy) powstaje w wyniku gromadzenia się krwi żylnej pomiędzy oponą twardą i oponą pajęczą. Może być przyczyną pęknięcia żył w mózgu. Powodowany jest na skutek bardzo ciężkich urazów głowy, w których najczęściej dochodzi do złamania kości czaszki. Objawy podtwardówkowego krwiaka mózgu uzależnione są od jego lokalizacji. Najczęściej są to bóle głowy, niedowłady, afazja i zaburzenia ruchu, a także senność oraz zaburzenia świadomości. Mogą wystąpić również napady padaczki. Rekomendowane pod ten krwiak mózgu leczenie skupia się na postępowaniu chirurgicznym. Powikłania po krwiaku posiadają tożsamy sposób leczenia jak dla osób po udarze mózgu.

Krwiak śródmózgowy, określany jako udar mózgu, występuje w co piątym przypadku wszystkich krwiaków pourazowych. Krew kumuluje się w mózgowiu, a w szczególności w obrębie płatów czołowych i skroniowych. Największe zagrożenie dla życia stanowi krwiak śródmózgowy w móżdżku, czyli ośrodku oddechowym człowieka.

Objawy krwiaka mózgu – po jakim czasie występują?

Krwiak w głowie objawy może dawać bardzo specyficzne, jednak niektóre symptomy są bardzo charakterystyczne dla ogółu problemu. Mogą być łudząco podobne do innych patologii w funkcjonowaniu organizmu, które nie wymagają pilnej interwencji medycznej. Szczególnie, jeżeli uraz nie wydawał się, aż tak groźny. Wówczas czas nie działa na korzyść chorego. Krwiak mózgu – objawy, po jakim czasie zaczynają być dostrzegalne? Zazwyczaj pierwsze 12 godzin to okres utajenia, choć niekiedy symptomy krwiaka nie występują nawet przez 72 godziny.

Wczesne objawy (ból głowy, zawroty, senność)

Osoby, które doświadczyły w nieodległym czasie urazu głowy, powinny zgłosić się niezwłocznie do lekarza, jeżeli zmagają się z:

  • nasilającym się bólem głowy,
  • sennością i zawrotami głowy,
  • wymiotami,
  • różnicami w wielkości źrenic,
  • zaburzeniami mowy i dezorientacją,
  • paraliżem po przeciwnej stronie ciała w odniesieniu do miejsca uderzenia.

Wczesne objawy mogą także zwiastować zapalenie opon mózgowych, dlatego świadomość niedawnego urazu głowy jest niezwykle pomocna w postawieniu szybkiej diagnozy.

Opóźnione objawy (utrata przytomności, śpiączka, zaburzenia ruchu)

Zbagatelizowanie wcześniej występujących symptomów krwiaka mózgu, przynosi bardzo poważne konsekwencje. Nieleczony krwiak w mózgu objawy posiada o wiele bardziej niebezpieczne, a mogą występować po upływie kilku tygodni od zdarzenia. Wówczas ogólne objawy poszerzają się o te wynikające z lokalizacji krwiaka. Przykładowo krwiak w przysadce mózgowej może przekładać się na zaburzenia wytwarzania hormonów. Nieleczony krwiak mózgu może skutkować trwałym uszkodzeniem komórek mózgowych, co doprowadzi do nieodwracalnej utraty zdolności danej części mózgu. Wszelkie objawy, związane z utratą przytomności, a także zaburzenia poznawcze czy ruchu, wymagają pilnej konsultacji medycznej i wykonania badań obrazowy. Opóźnienie może doprowadzić do śpiączki mózgowej, co jest zagrożeniem dla życia, dlatego należy jak najszybciej określić, czy u pacjenta występuje stary krwiak pourazowy. Zbagatelizowany krwiak mózgu skutki uboczne może mieć groźne nie tylko dla zdrowia, ale również życia.

Przyczyny urazowe i nieurazowe krwiaka mózgu

Główną przyczyną powstania krwiaków mózgu jest przebyty uraz. Krwiak mózgu po upadku jest najczęściej występującym. Dość często diagnozowany jest krwiak w głowie po wypadku komunikacyjnym. Krwiak powstaje poprzez naderwanie naczyń krwionośnych ze względu na ich przesunięcie czy nadmierne napięcie. W przypadku dużego urazu najczęściej dochodzi również do złamania kości czaszki.

Prawdopodobieństwo powstania krwiaka mózgu jest o wiele wyższe w przypadku osób przyjmujących leki zmniejszające krzepliwość krwi, o czym świadczą powstające na skórze wybroczyny. Do nieurazowych krwiaków mózgu zalicza się także przypadki, kiedy wcześniej zdążyły ukształtować się zmiany w obrębie naczyń mózgowych. Ich osłabione ściany wykazują większą podatność na rozerwanie. Pęknięcie tętniaka w głowie to jedna z przyczyn występowania krwiaków podpajęczynówkowych.

Diagnostyka krwiaka mózgu – tomografia, rezonans, angiografia i inne badania

Osoby, u których podejrzewany jest krwiak mózgu, muszą być poddane badaniom obrazowym. Najczęściej kierowane są od razu na tomografię komputerową głowy. Jednocześnie w diagnozie pomocne może okazać się zlecenie wykonania rezonansu magnetyczny głowy. Lekarz prowadzący może zadecydować o konieczności wykonania innych badań. W tej grupie znajduje się także angiografia naczyń mózgowych czy nawet punkcja lędźwiowa.

Leczenie, obserwacja i monitorowanie krwiaka mózgu

Krwiak na mózgu powstały po uderzeniu każdorazowo jest powodem do wzmożonej obserwacji. Na tej podstawie dokonywana jest ocena o słuszności wdrożenia leczenia. Zatem czy krwiak mózgu może się wchłonąć? Przewlekłe krwiaki podtwardówkowe i małe krwiaki nadtwardówkowe, jeżeli nie dają objawów i nie są usytuowane w miejscach, gdzie mogą naciskać na ważne ośrodki mózgowia, to poddawane są wyłącznie uważnej kontroli, a choremu podawane są odpowiednie medykamenty, co pozwala uniknąć interwencji chirurgicznej. Mały krwiak w mózgu może wchłonąć się samoistnie. To jak długo wchłania się krwiak w mózgu uzależnione jest od jego lokalizacji i wielkości. Może to trwać od 2 do 6 tygodni.

Operacja kraniotomii i trepanacji – kiedy jest konieczna?

Operacje krwiaków mózgów są przeprowadzane, jeżeli krwiak spowodował poważne objawy, a jego powierzchnia może zagrażać innym strukturom w mózgu. Wśród nich znajduje się m.in. napad drgawkowy, śpiączka. Dokonywana jest wówczas ewakuacja krwiaka, czyli usuwana jest krew zgromadzona we wnętrzu czaszki. Można to zrobić poprzez trepanację czaszki albo operację kraniotomii. Schemat przebiegu operacji jest niezależny od wieku pacjenta.

Kraniotomia jest operacją, która jest bardziej skomplikowana, a jednocześnie bardziej obciążająca dla pacjenta. Przeprowadzana jest tylko przez nieliczne szpitale. Operacja kraniotomii umożliwia ewakuowanie krwiaka, wyrównanie ciśnienia śródczaszkowego, kontrolowanie miejsca krwawienia i pozwala zapobiec dalszemu gromadzeniu się krwi. Z kolei trepanacja pozwala wyłącznie na ewakuację krwiaka.

W przypadku krwiaków podpajęczynówkowych zachodzi konieczność dokonania nie tylko drenażu krwiaka mózgu, ale także niezbędne jest zaopatrzenie źródła krwawienia.

Drenaż krwiaka mózgu – na czym polega procedura?

Jednym z operacyjnych sposobów leczenia krwiaka jest drenaż krwiaka mózgu. Na czym polega ta metoda? Wykonywane jest nacięcie nad miejscem krwiaka, aby uzyskać do niego bezpośredni i bardzo dokładny dostęp. Drenaż pozwala na odessanie zgromadzonej krwi. Operacja zazwyczaj wykonywana jest w znieczuleniu ogólnym.

Czynniki wpływające na rokowanie i szanse na przeżycie

Nikogo raczej nie trzeba przekonywać, czy krwiak mózgu jest groźny. Może on być bezpośrednim zagrożeniem dla życia i wymagać pilnej operacji, a niekiedy wystarczająca okazuje się farmakoterapia w połączeniu z obserwacją lekarską. Posiadane przez krwiak śródczaszkowy rokowania uzależnione są od tempa narastania zmiany i momentu wdrożenia odpowiedniego leczenia. U osób, u których szybko został wykryty krwiak mózgu, szanse na przeżycie są bardzo wysokie.

Powrót do zdrowia po operacji i rehabilitacja

Zarówno krwiak nadtwardówkowy jak i krwiak podtwardówkowy rokowania posiadają znakomite, jeżeli terapia została odpowiednio wcześnie wdrożona. Tuż po zakończeniu kilkumiesięcznej rekonwalescencji cofają się zaburzenia neurologiczne i odzyskują dawną sprawność. Z kolei w przypadku krwiaków podpajęczynówkowych rokowania powrotu do dawnego zdrowia są nieco gorsze. Okres rekonwalescencji skupia się na cofnięciu zmian spowodowanych przez obecność krwiaka mózgu. Kluczową rolę pełni sumienna rehabilitacja i zajęcia logopedyczne. Życie po operacji krwiaka mózgu może wyglądać jak dawniej.

Trwałe powikłania (niedowłady, zaburzenia mowy, przewlekłe bóle głowy)

Występowanie trwałych powikłań u osób mających krwiaka mózgu jest powszechniejsze, jeżeli znacznie został opóźniony moment postawienia właściwej diagnozy. Zwlekanie z wizytą u lekarza działa na szkodę chorego. Powikłania są rezultatem uszkodzenia danej struktury mózgu. Najgorzej rokują osoby, u których wystąpiły już zaawansowane zmiany przed wdrożeniem leczenia lub krwiak zlokalizowany został w części podpajęczynówkowej. Pacjent, nawet po wyleczeniu, może zmagać się z utrwalonymi niedowładami poszczególnych grup mięśniowych lub zaburzeniami mowy. Wiele osób już do końca życia cierpi z powodu bóli głowy.

Jak zapobiegać krwiakom mózgu?

Najlepszą profilaktyką krwiaków mózgu jest unikanie wszelkich urazów głowy. Rekomendowane jest noszenie kasków przez osoby uprawiające sporty ekstremalne lub w których występuje ryzyko upadku. Zalecane jest przestrzeganie zasad bezpieczeństwa na drodze i praktykowanie bezpiecznej jazdy samochodem. Dodatkowo warto wystrzegać się sytuacji, w których wzrasta ryzyko upadku.

Profilaktyka urazów głowy i regularne badania u osób z grupy ryzyka

Najlepszą profilaktyką urazów głowy jest roztropne ocenianie zagrożeń wynikających z wykonywania dość ryzykownych ruchów, nawet w przypadku wykonywania czynności zgodnie z rutyną. Jednocześnie warto zawsze przestrzegać obowiązujących zasad bezpieczeństwa, tudzież BHP. W szczególności w przypadku zapisów odnoszących się do noszenia kasków ochronnych.

Na pęknięcie krwiaka w mózgu narażone są osoby zmagające się z nadciśnieniem tętniczym czy posiadające tętniak mózgu. W ich przypadku może to wystąpić bez wcześniejszego urazu, dlatego regularne wizyty u lekarza i systematyczne wykonywanie badań pozwoli na zapobiegnięcie tej patologii.

Źródła:

  • Henry G.L., Little N., Jagoda A., Pellegrino T.R.: Stany nagłe w neurologii – od objawu do rozpoznania, Kozubski W. (red.). Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007
  • Liebeskind D. S., Intracranial Hemorrhage. Medscape 2017.
  • Kozubski W., Liberski P. (red.), Neurologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014
  • Zeidat O.O., Lerner A.J.: Neurologia. The Little Black Book, Kwieciński H. (red.). Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010
  • Gordon Mao, Intracranial Hematomas, Indiana University School of Medicine, https://www.merckmanuals.com/en-ca/home/injuries-and-poisoning/head-injuries/intracranial-hematomas [dostęp: 30.09.2024]
  • Choroby wewnętrzne. Tom II. Andrzej Szczeklik (red.). Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2006, s. 1965-1967. ISBN 83-7430-069-8.
  • Neurologia. Podręcznik dla studentów medycyny. Wojciech Kozubski, Paweł P. Liberski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006, s. 583-585. ISBN 83-200-3244-X.
  • Magdalena Karwacka, Mariusz Siemiński, Walenty M. Nyka. Krwiak nad- i podtwardówkowy. Forum Medycyny Rodzinnej 2007, 1, 3, 236-241

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Wybrane grupy produktowe:

Serce i układ krążenia Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia...
Zdrowy tryb życia Czosnek niedźwiedzi – stosowanie, właściwości, uprawa. Co musisz wiedzieć o czosnku niedźwiedzim?
Każdy z nas wie, jak cenne właściwości lecznicze posiada czosnek pospolity. Nie wszyscy jednak wiedzą, że pod względem zawartości pewnych substancji przewyższa go czosnek niedźwiedzi. Jeszcze do niedawna traktowany był jako ciekawostka prz...
Informacje dla pacjenta Monocyty – o czym świadczą podwyższone monocyty?
Monocyty to komórki, które wchodzą w skład białych krwinek (leukocytów). Krążą one we krwi i w razie potrzeby wydostają się z naczyń krwionośnych do tkanek otaczających dane naczynie. W trakcie tego procesu przeistaczają się w makrofa...
Odporność, wzmocnienie organizmu Eozynofilia: o czym świadczą podwyższone eozynofile? Objawy, przyczyny, normy
Badanie krwi to jedno z podstawowych metod diagnostycznych wielu chorób. Za jego pomocą możliwe jest oznaczenie wielu parametrów, w tym eozynofilów. To jeden z rodzajów białych krwinek, które pełnią istotną funkcję w...
Informacje dla pacjenta Rzeżucha – wartości odżywcze i właściwości lecznicze. Jak uprawiać rzeżuchę w domu?
Rzeżucha wielu osobom kojarzy się wyłącznie ze świętami wielkanocnymi. Okazuje się jednak, że ta niepozorna roślina jest bogatym źródłem witamin i minerałów, dlatego warto włączać ją do diety przez cały rok.Rzeżucha – czym jest?...
Informacje dla pacjenta Czym jest hydroksyzyna (hydroxyzinum) na uspokojenie? Dawkowanie i przeciwwskazania
Gdy leki dostępne bez recepty oraz naturalne specyfiki przestają być skuteczne, zazwyczaj poszukiwane są nowe rozwiązania problemu związanego ze stresem. Jeśli mowa o <span...
Informacje dla pacjenta Witamina B12: jakie są jej właściwości? Skutki niedoboru i nadmiaru witaminy B12
Witamina B12 utrzymuje w dobrej kondycji układ krwionośny, nerwowy czy pokarmowy. Jej niedobór stanowi częsty problem, jednak właściwa suplementacja i dieta bogata w produkty pochodzen...
Sport i fitness Kreatyna – działanie, rodzaje, właściwości i efekty suplementu dla sportowców
Kreatyna to związek azotowy, który znajduje się przede wszystkim w mięśniach człowieka. Co ciekawe, nazwa pochodzi od greckiego słowa "keras", które oznacza mięso. To właśnie ono jest najważniejszym źródłem kreatyny w naszej diecie...
Choroby skóry Glistnik jaskółcze ziele – skuteczna broń nie tylko na kurzajki. Na co pomaga i jak stosować?
Natura już od początku istnienia człowieka obdarzała go niesamowitym bogactwem ziół, które są w stanie leczyć wiele schorzeń i problemów zdrowotnych. Tak jest w przypadku glistnika - rośliny powszechnie występującej w wielu miejscach i ...

Choroby skóry Różyczka (choroba) – jakie są przyczyny, objawy i leczenie?
Chociaż różyczka należy do stosunkowo niegroźnych i łagodnych chorób wieku dziecięcego, nie znaczy to, że można ją lekceważyć. Zdarza się bowiem, że potrafi spowodować poważne p...
Choroby skóry Toczeń rumieniowaty układowy – jakie są przyczyny, objawy, leczenie?
Toczeń rumieniowaty układowy jest chorobą dość ciężką w diagnostyce. To przypadłość reumatyczna, gdzie w niektórych przypadkach pierwsze objawy dość mocno przypominają infekcję ba...
Sport i fitness Modzele, nagniotki, odciski – czym są i jak je usunąć? Sprawdzone plastry na odciski
Odciski, nagniotki i modzele potrafią mocno uprzykrzyć życie. Powodują ból, utrudniają chodzenie, wyglądają nieestetycznie. Często powstają w najmniej odpowiednim momencie, przed ważną...
Choroby męskie Zapalenie napletka i żołędzi prącia – objawy, przyczyny i skuteczne leczenie
Zapalenie napletka i żołędzi prącia to dość częsta dolegliwość u mężczyzn, która może powodować dyskomfort, ból, a czasem także niepokój. Objawy takie jak zaczerwienienie...
Serce i układ krążenia Drętwienie lewej ręki – przyczyny, choroby, leczenie
Drętwienie lewej ręki, czy też jej cierpnięcie lub mrowienie to dolegliwość, którą warto rozgraniczyć od bólu ręki. Podczas gdy drętwienie jest po prostu nieprzyjemne i...
Serce i układ krążenia Jakie są domowe sposoby na opuchnięte kostki u nóg?
Niemal każdemu dorosłemu przynajmniej raz w życiu dolegały opuchnięte kostki u nóg. Przyczyn tego stanu rzeczy może być wiele: od upału, poprzez choroby układu krążenia, na chorobach endokrynologicznych kończąc. Co s...
Informacje dla pacjenta Mniszek lekarski – właściwości, zastosowanie oraz działanie
Mniszek lekarski, potocznie nazywany mleczem lub dmuchawcem, rosnący powszechnie na trawnikach i łąkach, traktowany jest przez wielu ludzi, jako pospolity i uciążliwy do wytępienia chwast. To bylina, która łatwo wysiewa się z nasion ...
Układ oddechowy Gazometria krwi – co to za badanie i kiedy się je wykonuje?
Gazometria krwi to specjalistyczne badanie laboratoryjne, które pozwala ocenić, jak organizm radzi sobie z wymianą gazową, czyli dostarczaniem tlenu do tkanek i usuwaniem dwutle...
Choroby nowotworowe Guzek pod pachą – czy zawsze oznacza coś groźnego?
Pojawienie się guzka pod pachą budzi niepokój, zwłaszcza gdy towarzyszy mu ból, obrzęk lub zmiany skórne. Choć pierwszym skojarzeniem może być poważna choroba, najczęście...

Dlaczego my?
why-us-img

Odbiór osobisty w aptece

why-us-img

Profesjonalna obsługa

why-us-img

Szybka wysyłka

why-us-img

Legalnie działająca apteka

why-us-img

Płatność online lub za pobraniem