Choroby tarczycy dotyczą bardzo dużej części społeczeństwa. Szacunkowo każdy zna osobę lub wiele osób, które chorują na tarczycę. Guzki na tarczycy to jedno z zaburzeń tego gruczołu. Jakie są objawy guzków na tarczycy, czy guz na tarczycy boli, a także czy każdy guzek musi oznaczać nowotwór tarczycy? O tym wszystkim przeczytasz w niniejszym artykule.
W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na pytania:
- czy guzki na tarczycy są groźne;
- jakie objawy dają guzki na tarczycy;
- czym są guzki tarczycy hypoechogeniczne;
- jakie badania wykonać oraz kiedy są wskazania do zrobienia biopsji tarczycy;
- jakie są możliwości leczenia guzków na tarczycy.
Przeczytaj również: Nadczynność tarczycy: co to za choroba? Jakie są objawy, przyczyny i leczenie?
Dlaczego na tarczycy tworzą się guzki?
Dlaczego rosną guzki na tarczycy? Choroby tarczycy to jedne z najczęściej występujących zaburzeń - szacuje się, że 20-25% populacji choruje na tarczycę. Zaburzenia pracy tego gruczołu mogą objawiać się w różny sposób, w zależności od tego, w jaki sposób praca gruczołu jest zaburzona. Choroba Hashimoto to inaczej zapalenie tarczycy, niedoczynność tarczycy to niewystarczające stężenie hormonów produkowanych przez tarczycę, z kolei nadczynność tarczycy to nadprodukcja tych hormonów, która także jest szkodliwa. Czym więc są guzki na tarczycy, jakie dają objawy oraz czy należy się ich obawiać? Skąd się biorą guzki na tarczycy?
Wole guzkowe tarczycy mogą pojawiać się z kilku powodów. Pierwszym z nich są obciążenia genetyczne, czyli skłonność w rodzinie do występowania guzków tarczycy lub jej innych chorób i zaburzeń. Drugą przyczyną powstawania guzków na tarczycy jest niedobór jodu w diecie, jednak najczęstszym powodem zaburzeń pracy tarczycy, w tym także powstawania guzków, jest choroba Hashimoto.
Jakie są objawy guzków na tarczycy? Czy samobadanie wystarczy?
Guzki na tarczycy, zwłaszcza w początkowej fazie, kiedy są jeszcze naprawdę niewielkie, nie dają specyficznych objawów. Guzki na tarczycy mogą zaburzać pracę hormonów, a więc endokrynolog może je podejrzewać po zapoznaniu się z wynikami badań, w szczególności wskaźników TSH, FT3 i FT4. Guzki na tarczycy widoczne są już w zwykłym, nieinwazyjnym badaniu USG. Oczywiście specjalista endokrynolog może wyczuć guzki pod palcami, jednak nie należy ograniczać się do samobadania we własnym zaciszu domowym - USG tarczycy to nieskomplikowane badanie, które nie zajmie dużo czasu, a może wykazać ewentualne zmiany lub ich brak. Endokrynolog oceni ich wielkość i charakter i zleci dodatkowe badanie lub kontrolę za jakiś czas, aby sprawdzić czy guzek rośnie.
Ogólne objawy zaburzenia pracy tarczycy to potliwość, duszności, osłabienie, przewlekłe zmęczenie, problemy z utratą wagi, ale też sytuacja przeciwna, czyli nagła utrata masy ciała.
Przeczytaj także: Euthyrox (syntetyczny hormon tarczycy) - jak dawkować oraz jakie są przeciwwskazania?
Czy guzki na tarczycy bolą?
Czy guz na tarczycy boli? Podobnie jak w przypadku guzów umiejscowionych w innych obszarach naszego ciała, początkowo guzki na tarczycy nie dają objawów bólowych. Stopniowo, wraz ze wzrostem guza, ból może zacząć występować podczas przełykania śliny. Jeśli utrzymuje się dłużej i nie jest objawem infekcji, powinien Cię zaniepokoić. Rosnący guz może spowodować także powiększenie węzłów chłonnych oraz ból w ich rejonach, a więc możesz mieć uczucie, że po prostu boli cię szyja. Tak więc sam guz nie boli, ale może wywoływać reakcje bólowe, jeśli uciska sąsiednie narządy czy uniemożliwia swobodne przełykanie.
Czy guzki na tarczycy są groźne? I czy są jednoznaczne z nowotworem tarczycy?
Zdecydowana większość wykrytych guzków tarczycowych ma charakter łagodny, jednak nie należy ich całkowicie lekceważyć. Jeśli endokrynolog w badaniu ultrasonograficznym stwierdził u ciebie guzki na tarczycy, to mimo iż są one niewielkich rozmiarów, powinieneś mieć je na uwadze i raz do roku wykonywać kontrolne USG. Po czym poznać nowotwór tarczycy? Zwykle na nowotwór tarczycy może wskazywać obecność jednego guzka, jednak aby potwierdzić lub wykluczyć obecność nowotworu, trzeba wykonać szereg badań, w tym USG oraz biopsję tarczycy.
Co oznacza, że tarczyca jest echogenicznie niejednorodna?
Tarczyca echogenicznie niejednorodna to wskazanie, że nasz gruczoł nie jest w idealnym stanie i wymaga obserwacji, a w przypadku zaawansowanych stadiów - także leczenia. Niejednorodna echogeniczność tarczycy może powodować torbiele, stany zapalne czy właśnie powstawanie niewielkich guzków na tarczycy. Guzki tarczycy hypoechogeniczne, czyli te o zmienionej gęstości akustycznej, mogą świadczyć o większym prawdopodobieństwie zachorowania na raka tarczycy. Dlatego właśnie niezbędne jest wykonywanie rutynowych kontroli, aby w przypadku wzrostu guzka lub pojawienia się objawów móc jak najszybciej działać oraz wdrożyć odpowiednie leczenie.
Diagnostyka guzków tarczycy - przebieg badań krok po kroku
Jeśli zaniepokoiły cię objawy, które mogą wskazywać na choroby tarczycy, warto jest umówić się na wizytę do endokrynologa. Lekarz zacznie wizytę od przeprowadzenia wywiadu lekarskiego, w którym z pewnością zapyta cię o występowanie chorób tarczycy w najbliższej rodzinie. Następnie poprosi cię o sprecyzowanie i opisanie dolegliwości, które u siebie zauważyłeś. Endokrynolog na rutynowej wizycie powinien także wykonać badanie USG, w którym będzie widać ewentualne zmiany gruczołu. Ponadto lekarz endokrynolog sprawdzi twoje węzły chłonne i oceni, czy są one powiększone. Jeśli zmiany wykazane w USG mają powyżej 1 cm średnicy lub ich struktura czy umiejscowienie zaniepokoją lekarza, powinien on zlecić biopsję w celu dalszej diagnostyki.
Na czym polega biopsja tarczycy?
Biopsja tarczycy to około dwudziestominutowe badanie, które ma na celu wykluczenie lub potwierdzenie nowotworu. To badanie jest bezbolesne i nie wymaga podawania środków przeciwbólowych. Biopsja jest bezpiecznych badaniem, które może być wykonywane w każdym wieku, także u kobiet w ciąży. Biopsja tarczycy polega na pobraniu wycinka guzka, który następnie trafia do badań. Zalecana jest zwłaszcza u pacjentów, u których guzek jest większy niż 1 cm średnicy oraz:
- u którego w rodzinie występowały mutacje genów lub nowotwory tarczycy,
- u pacjenta po leczeniu radioterapią,
- kiedy guz szybko się rozrasta i jest twardy,
- u pacjenta, u którego zdiagnozowano mutacje genów.
Leczenie operacyjne i nieoperacyjne guzków tarczycy
Guzki na tarczycy - jak leczyć? Guzki o niewielkiej średnicy, które nie dają żadnych objawów, są pod kontrolą lekarza i nie zmieniają swojej średnicy, nie wymagają leczenia. Jeśli oprócz guzków u pacjenta zdiagnozowano nadczynność lub niedoczynność tarczycy, to endokrynolog może wdrożyć leczenie farmakologiczne polegające na podawaniu tyreostatyków (nadczynność) lub lewotyroksyny (niedoczynność). Istnieją także chirurgiczne sposoby leczenia tarczycy - wycina się jej płat lub nawet cały gruczoł. Taka decyzja jest jednak poprzedzona szeregiem specjalistycznych badań, a pacjent po wycięciu tarczycy musi pozostawać pod stałą opieką endokrynologa.
